تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1837613594
روابط ترکیه و روسیه بر بستر تاریخ
واضح آرشیو وب فارسی:جبهه جهانی مستضعفین: هرچند امکان تقابل نظامی بین روسیه و ترکیه با توجه به تبدیل آن به تقابل روسیه با ناتو بسیار پایین است اما امکان بهبود روابط نیز با توجه به زمینه های موجود پایین است و حتی ابزار اقتصادی که اصلی ترین ابزار پراگماتیک روابط دو طرف در دوران پساشوروی بوده هم اکنون با تمهیدات تحریمی روس ها دچار خلل جدی شده است.به گزارش جبهه جهانی مستضعفین به به نقل از خبرگزاری فارس – علیرضا کریمی : سال 2012، «رجب طیب اردوغان»، نخست وزیر وقت ترکیه و رئیس جمهور فعلی این کشور در سودای برپایی نماز در دمشق بود. در سال 2016 و در ساعاتی که این یادداشت به رشته تحریر درمی آید، سربازان ارتش سوریه تا مرزهای شمالی این کشور با ترکیه بار دیگر پیش رفته اند و سودای فتح دمشق دست کم در این برهه از زمان بیشتر به یک رویای دست نیافتنی می ماند تا یک راهبرد نظامی یا سیاسی. در استان شمالی حلب که بخش های مهمی از آن در اختیار گروه های شبه نظامی تحت حمایت ترکیه، قطر و عربستان سعودی قرار داشت، تروریست ها آن قدر در ماه های اخیر زمین از دست داده اند که که به باور برخی تحلیل گران، در میز مذاکرات ژنو، چیز زیادی در دست گروه های مخالف حکومت باقی نمانده است. شرایط آن قدر سخت شده که سعودی ها سخن از گسیل داشتن نیروهای زمینی به سوریه رانده اند؛ ادعایی که بعید است چندان با واقعیت مطابق باشد. اما چه شد که سودای اردوغان تا این حد از دسترس خارج شد؟ هشتم مهرماه سال جاری بود که جنگنده های روسیه برای اولین بار مواضع گروه های مسلح را در سوریه هدف حملات خود قرار دادند. این حمله با حملات ائتلاف غربی ضدداعش یک تفاوت بسیار جدی داشت: «روس ها همه گروه های تروریستی را هدف قرار می دهند نه فقط داعش را.» در ضمن، حملات روس ها بسیار جدی تر و کارآمدتر از حملات ائتلاف بود و از سوی دیگر، با واقعیات روی زمین و عملیات ارتش سوریه و حزب الله لبنان هماهنگ بود. چنین شد که ادامه این حملات ظرف 3 تا 4 ماه، آثار گسترده ای را از خود نشان داد و واقعیات روی زمین را به شکل قابل ملاحظه ای تغییر داد. یقینا اردوغان، روس ها را در کنار عملیات مستشاری ایران و سلحشوری حزب الله لبنان، اصلی ترین مانع بر سر تحقق رویاهایش در سوریه می بیند. در این یادداشت، قصد داریم به این بپردازیم که چه نسبتی بین منافع روسیه و سوداهای اردوغان می تواند وجود داشته باشد. به عبارت دیگر، این یادداشت تلاش می کند با نگاهی تاریخی، به زمینه های تاریخی اختلاف بین ترکیه و روسیه بپردازد. * همان دشمن دیرینه شاید بتوان روسیه و ترکیه را در یک نگاه تاریخی کلی 2 دشمن دیرینه دانست. در دوران امپراطوری عثمانی، جنگ های مختلفی بین روسیه و عثمانی درگرفت که شاید این سلسله جنگ ها را باید یکی از علل فروپاشی «مرد بیمار اروپا» دانست. به دیگر سخن، رقابت تاریخی بین روسیه و ترکیه از دوران امپراطوری عثمانی آغاز می شود. در منابع تاریخی، 12 جنگ بین روسیه و امپراطوری عثمانی ذکر گردیده است. اولین سلسله از این جنگ ها بین سال های 1568 تا 1570 میلادی رخ داد که با پیروزی نظامی روسیه همراه بود. جنگ های 1676 تا 1681 پیروز مشخصی نداشت اما در سومین سلسله از جنگ های روسیه و عثمانی بین سال های 1686 تا 1700 روس ها موفق شدند از عثمانی ها زمین بگیرند اما عثمانی ها توانستند در جنگ سال های 1710 تا 1711 روس ها را شکست دهند. جنگ های 1735 تا 1739 به خاطر ادعاهای ارضی روسیه نسبت به آزوف و کریمه شکل گرفت. در جریان این جنگ امپراطوری هابسبورگ هم به نفع روسیه وارد میدان نبرد شد اما با پیمان صلح موسوم به بلگراد بین عثمانی و هابسبورگ که مناطق وسیعی را در اختیار عثمانی قرار می داد، روس ها هم مجبور به پیمان صلح با عثمانی شدند؛ لذا از ادعاهای خود در خصوص کریمه دست کشیدند اما توانستند در آزوف بندر داشته باشند. بین سال های 1768 تا 1774، باز هم روس ها و عثمانی ها به جنگ هم رفتند. این جنگ بر سر مناطقی مثل کریمه و کاباردیا شکل گرفت و از نظر نظامی، روس ها پیروز آن بودند. با این حال، سرزمین هایی که روس ها تصرف کردند از آنچه انتظار داشتند کمتر بود. سیاست ایجاد موازنه قوا توسط قدرت های اروپایی و جلوگیری از ایجاد هژمونی روسیه، یکی از علل این ناکامی بود. سال 1787 باز هم جنگ هایی بین روسیه و عثمانی تضعیف شده آغاز شد که این بار تا سال 1792 ادامه داشت. در این جنگ عثمانی ها تلاش داشتند که آنچه در سال های گذشته به روس ها داده بودند را پس بگیرند. در این جنگ که تقریبا همزمان با جنگ عثمانی با اتریش شکل گرفت، مرد بیمار اروپا نه تنها آن سرزمین ها را بازپس نگرفت بلکه «کریمه» را هم از دست داد. در این جنگ فرانسه و انگلستان از عثمانی ها حمایت می کردند. بین سال های 1806 تا 1812، سلسله دیگری از جنگ ها بین روسیه و عثمانی رخ داد. در پرتو شکست های اولیه روس ها از ناپلئون و با مشورت فرانسه، سلطان سلیم سوم، سلطان عثمانی، به روسیه حمله کرد اما این جنگ ها هم با شکست نظامی عثمانی پایان یافت. از 1828 تا 1829، در پی جنگ استقلال یونان از عثمانی، سلطان عثمانی تنگه داردانل را به روی روس ها بست و جنگی دیگر شکل گرفت، ولی مرد بیمار اروپا باز هم جنگ را باخت. اما سال های 1853 تا 1856 یکی از مشهورترین جنگ ها بین عثمانی و روسیه شکل گرفت که به «جنگ کریمه» معروف شد. در مراحل اولیه این جنگ باز هم عثمانی ها از نظر نظامی شکست خوردند اما با ورود فرانسه و بریتانیا به جنگ، ناوگان روسیه در دریای سیاه منهدم شد و ائتلاف عثمانی، فرانیه و بریتانیا موفق شد در جنگ پیروز شود. منتها عثمانی ها که داعیه خلافت بر جهان اسلام را داشتند، مجبور شدند برای مسیحیان حقوق شهروندی وضع کنند، به عنوان امتیازی در برابر کمک فرانسه و انگلستان. به این ترتیب ساختار درونی امپراطوری عثمانی دچار تنش های جدی شد. از سال 1877 تا 1878 هم جنگ دیگری بین روسیه و عثمانی شکل گرفت. علت آغاز این جنگ حمایت روس ها از نهضت های ملی گرایی در بالکان بود. روس ها در این جنگ بخش هایی از قفقاز را به خاک خود ضمیمه کردند. از نتایج این جنگ تشکیل مجدد کشور بلغارستان پس از پنج قرن بود. به این ترتیب این جنگ هم با پیروزی روس ها پایان یافت. جنگ بعدی شاید از تمام جنگ های قبل مشهورتر باشد: «جنگ اول جهانی». در این جنگ روسیه و عثمانی با هم می جنگیدند اما در واقع هر دو شکست خوردند. امپراطوری عثمانی فروپاشید و پس از تلاش های بسیار آتاتورک، ترکیه از ویرانه های آن سربرآورد. روسیه هم با انقلاب اکتبر 1917 مواجه شد و حکومت تزارها بر آن پایان یافت. به این ترتیب، مواجهه دو موجودیت متخاصم پایان یافت. نگاهی به سابقه فوق نشان می دهد که در این سلسله جنگ ها، عثمانی غالبا بازنده بوده است. روند فوق به خوبی نشان می دهد که ذهنیت تاریخی ترکیه و روسیه چگونه نسبت به هم شکل گرفته است و دو طرف هویت خود را نسبت به یکدیگر چگونه می بینند. حدود چهار قرن نبرد، نمی تواند دوستی پاینده به بار آورد. * پس از عثمانی فروپاشی امپراطوری عثمانی مساوی تاسیس ترکیه امروزی نبود. مرزهایی که از سوی قدرت های بین المللی برای تاسیس ترکیه در نظر گرفته شده بود، محدودتر از آن چیزی بود که امروز هست اما رزم سخت نیروهای ترک به رهبری «مصطفی کمال پاشا» یا همان «آتاتورک» توانست این مرزها را به پیش براند. در همین حال، در روسیه نیز دولتی با داعیه انترناسیونالیستی بر سر کار آمده بود که سیاست اعلامی آن حمایت از نهضت های رهایی بخش ملی و نفی استعمار در سطح بین المللی بود و در زمان «لنین» تا حدودی هم به این سیاست عمل می کرد. این دوران را باید ماه عسل روابط ترکیه با روسیه (شوروی سابق) دانست، دورانی که در ترکیه از آن به عنوان «جنگ استقلال ترکیه» یاد می شود. معاهده «سِوْر» که در سال 1920 توسط امپراطوری شکست خورده عثمانی به امضا رسیده بود ترکیه را به بخش هایی از آناتولی محصور می کرد. معاهده مزبور ازمیر را به یونان می داد و بخش هایی از جنوب غربی ترکیه امروزی هم بر اساس معاهده سِوْر در کنترل ایتالیایی ها باقی می ماند. بخش هایی از ترکیه هم در اختیار فرانسوی ها بود. این شرایط باعث شد تا انقلابیون ترک این تصمیمات را نپذیرند و ائتلافی از انقلابیون، وارد جنگ هایی با متفقین شود که به جنگ های استقلال ترکیه مشهور شد. خلافت عثمانی در اول نوامبر سال 1922 رسما از بین رفت و در اکتبر همان سال جمهوری ترکیه برقرار شد. مجلس ملی هم به عنوان تنها مرجمع حکومت در ترکیه تعیین شد. در این دوران روابط گرمی بین مسکو و آنکارا برقرار شد. بلشویک های حاکم بر روسیه از انقلابیون ترک حمایت می کردند و حتی روسیه از برخی ادعاهای ارضی که تا آن زمان نسبت به ترکیه داشت، دست برداشت. بین سال های 1920 تا 1922، بلشویک ها انواع و اقسام تسلیحات را در اختیار کمالیست ها قرار می دادند و از آنها در نبرد استقلال حمایت می کردند. در همین حال، شوروی لنین اولین کشوری در جهان بود که ترکیه آتاتورک را به رسمیت شناخت. در 16 مارس سال 1921 نیز توافقی بین دو طرف امضا شد که به «پیمان مسکو» مشهور گردید. در این پیمان دو طرف به توسعه روابط دوستانه متعهد شدند. اما روابط با شوروی استالین نمی توانست به این خوبی باقی بماند. استالین به خون یک رقیب داخلی همیشه تشنه بود: «لئون تروتسکی». تروتسکی که از شوروی گریخته بود، پیش از آنکه در مکزیک با تبر یک استالینیست کشته شود، در سال 1929 به ترکیه آمد و چهار سال در این کشور زندگی کرد. روابط ترکیه و شوروی از سال 1936 به بعد تنش آلود توصیف شده است. در جریان جنگ دوم جهانی با وجود آنکه ترکیه – تا قبل از 23 فوریه 1945 - بی طرف بود، شوروی استالین همواره به حفظ روابط ترکیه با آلمان اعتراض داشت. در آن دوران کشتی های جنگی آلمانی اجازه داشتند از تنگه های تحت تسلط ترکیه عبور کنند. در سال 1952 هم که ترکیه رسما به ناتو پیوست، طبعا خصومت خود را با بلوک شرق علنی کرد و به طور کامل در برابر شوروی ایستاد. ترکیه بخشی از استراتژی مهار واشنگتن علیه مسکو در این دوران بود. * پس از فروپاشی شوروی بار دیگر با یک فروپاشی، روابط ترکیه و روسیه رو به بهبود می گذارد. در سال 1992، «سلیمان دمیرل»، نخست وزیر وقت ترکیه به مسکو که دیگر پایتخت شوروی نبود سفر کرد و یک پیمان همکاری هم با طرف روس به امضا رساند. بهبود روابط ترکیه و روسیه پس از فروپاشی ابرقدرت شرق، بیش از هرچیز بستر اقتصادی داشت. روسیه در این دوران به یکی از اصلی ترین تامین کنندگان انرژی ترکیه تبدیل شد و در مقابل شرکت های ترکیه ای در روسیه شروع به سرمایه گذاری کردند. در همین حال صادرات محصولات کشاورزی نیز از ترکیه به روسیه رونق یافت. از دیگر سو، سیل جهان گردان روسی به مقصد ترکیه به راه افتاد تا دو کشور به شرکای تجاری جدی بدل شوند. سال 2009، شهر سوچی روسیه شاهد دیدار اردوغان و پوتین بود که آن زمان هر دو نخست وزیرهای کشورشان بودند. در این دیدار دو طرف کلماتی بر زبان آوردند که همه نشان از میل به همکاری و تعامل داشت. در سال 2010 نیز «دیمیتری مدودوف»، رئیس جمهور وقت روسیه در راس هیاتی بلندپایه عازم ترکیه شد و در این سفر اسناد همکاری متعددی به امضا رسید، یکی از آنها لغو لزوم دریافت روادید برای سفر از روسیه به ترکیه و بالعکس بود. همچنین قراردادی هم برای ساخت نیروگاه هسته ای در ترکیه توسط روسیه به امضا رسید. اما این ماه عسل دوباره هم خیلی طول نکشید. سال 2011، سوریه، همسایه ترکیه و حوزه نفوذ روسیه دچار بحرانی جدی شد که در خصوص آن مواضع مسکو و آنکارا با یکدیگر تشابه چندانی نداشت. از این پس باز هم روابط سوریه و ترکیه دچار تنش شد. در سال 2013، بی بی سی گزارش داد که تنها 30 درصد از مردم ترکیه نسبت به گسترش نفوذ روسیه در کشورشان دیدگاه مثبتی دارند. اوج بحران پس از آن شروع شد که روس ها تصمیم گرفتند با هماهنگی دولت سوریه، وارد نبرد نظامی با شبه نظامیان مخالف حکومت شوند. بسیاری از گروه هایی که هدف حملات هوایی روس ها قرار گرفته و می گیرند، گروه های تروریستی هستند که ترکیه با آنها روابط حسنه و همکاری دارد. نقطه عطف تنش ها هم به تاریخ سوم آذر 94 بازمی گردد که در آن تاریخ، جنگنده های اف – 16 ترکیه ای یک جنگنده سوخو 24 روس را با ادعای نقض حریم هوایی ترکیه، هدف قرار داده و ساقط کردند. پس از این اتفاق حوادثی در روابط دو طرف روی داد که مخاطبین گرامی با جزئیات آنها آشنا هستند و نیازی به تکرارشان نیست. تحریم ترکیه توسط روسیه، وارد شدن موشک های اس – 400 روسیه به خاک سوریه و جنگ لفظی شدید بین مقامات دو کشور از این جمله اند. اردوغان که زمانی سودای منطقه پروازممنوع را در سوریه در سر می پروراند اکنون شاهد آن است که این منطقه ایجاد شده اما نه برای جنگنده های سوریه بلکه برای جنگنده های ترکیه. نیروی هوایی ترکیه هیچ جنگنده ای در اختیار ندارد که بتواند از گزند موشک های اس – 400 بگریزد. * آنچه تاریخ می گوید نگاهی کلان به سیر تاریخی فوق، دست کم می تواند نتایج ذیل را دربرداشته باشد: الف – نوع روابط ترکیه و روسیه از بعد تاریخی، از جنس رقابت – خصومت است نه رقابت – همکاری. ب – عموما درگیری های این دو کشور در طول تاریخ بر سر «زمین» یا «حوزه نفوذ» بوده است؛ بنابراین ماهیت رقابت و خصومت ترکیه ای ها و روس ها دارای جنبه غالب ژئوپلتیک است. ج – برهه های بهبود روابط دو کشور، عموما برهه های تغییر سیستم سیاسی در یکی از دو کشور و یا هر دوی آنهاست. در دوران تثبیت که هر دو کشور به دنبال سوداهای ژئوپلتیک خود هستند، عموما روابط دو طرف تنش آلود بلکه خصومت آمیز است. د – در درگیری های نظامی بین دو طرف، عموما دست برتر با روس ها بوده است. ه – تاریخ شهادت می دهد که احتمال اتحاد غرب با ترکیه علیه روسیه وجود دارد (جنگ کریمه) و حتی این اتحاد می تواند با پیروزی همراه باشد. در اینجا توجه به این نکته هم حائز اهمیت است که ترکیه در ائتلاف نظامی ناتو حضور دارد و دفاع غرب از این کشور در برابر روسیه قابل تصور است. و – انتظار نقشی که در پی هنجارهای ایجاد شده بین دو طرف در طول تاریخ شکل گرفته، غالبا تفسیر رفتار طرف مقابل را برمبنای خصومت ممکن می کند و بر این اساس، دوستی بلندمدت بین دو کشور را مشکل می سازد. * و اما آینده ... روند گذشته همواره در تبیین آینده کارساز است. در شرایط فعلی، نتیجه بحران سوریه می تواند تاثیری کارساز بر آینده روابط ترکیه و روسیه گذارد. «الکسی چسناکوف» (Alexey Chesnakov)، تحلیل گر روس بر این باور است که اگرچه در حال حاضر نمی توان درگیری بیشتری را بین روسیه و ترکیه متصور شد اما بهبود روابط هم متصور نیست. به باور وی، روابط ترکیه و روسیه [دست کم در آینده نزدیک] با «چالشی به بن بست رسیده» مواجه خواهد بود. «آیلین یونور نوی» (Aylin Unver Noi ) از دانشگاه جانز هاپکینز بر این باور است که سیاست های پوتین از اندیشه های یک دانشمند علوم سیاسی روس به نام «الکساندر دوگین» (Aleksandr Gelyevich Dugin) نشات می گیرد که معتقد به احیای امپراطوری روسیه است. در عین حال، ترکیه اردوغان نیز به دنبال احیای حوزه نفوذ «نوعثمانی» با بهره گیری از انقلاب های عربی بوده است. به باور نوی، دوران «عمل گرایی» در روابط بین ترکیه و روسیه به سر رسیده است. الکساندر دوگین «سوگی آکارسیزم» (Sevgi Akarçeşme)، تحلیل گر ترکیه ای بر این باور است که پس از سرنگونی جنگنده سوخو 24 روسیه، روابط آنکارا – مسکو دیگر هرگز به حالت قبل بازنخواهد گشت. به باور او، برای آینده قابل پیش بینی، روابط ترکیه و روسیه در یک زمستان سرد باقی خواهد ماند. در همین حال، «آکین یونور» (Akin Unver)، استاد دانشگاهی در استانبول بر این باور است که کمک به گروه های کرد سوریه که با دولت ترکیه مخالف اند، می تواند از پاسخ های روس ها به سرنگونی هواپیمایشان باشد. به نظر می رسد این گزینه از سوی روس ها در حال پیگیری است. مرکز مطالعات «الجزیره» در گزارشی که دسامبر سال گذشته میلادی منتشر کرد، به طرح این دیدگاه پرداخت که بهترین راه برای پایان خصومت فعلی بین روسیه و ترکیه، یافتن راه حلی سیاسی برای بحران سوریه است اما روند تلاش ها برای پیدا کردن راه حل مزبور نشان می دهد که چنین راه حلی به راحتی در دسترس نیست. مرکز مطالعات الجزیره بر این باور است که روس ها حملات خود را علیه مخالفین سوری مورد حمایت ترکیه، قطر و عربستان سعودی تشدید می کنند و همچنین با کردهای سوریه روابط نظامی برقرار خواهند کرد. همان گونه که ملاحظه می شود، عموم تحلیل ها که نمونه هایی از آنها فوقا ذکر شد، بر این مصرند که روابط ترکیه و روسیه در آینده نزدیک نمی تواند شاهد بهبود قابل توجهی باشد. در واقعیت هم نباید انتظاری جز این داشت. هرچند امکان تقابل نظامی بین روسیه و ترکیه با توجه به تبدیل آن به تقابل روسیه با ناتو بسیار پایین است اما امکان بهبود روابط نیز با توجه به زمینه های موجود پایین است. حتی ابزار اقتصادی که اصلی ترین ابزار روابط دو طرف در دوران پساشوروی بوده است هم اکنون با تمهیدات تحریمی روس ها دچار خلل جدی شده است. هویت ترکیه و روسیه در شرایط فعلی همچنان متخاصم است و سوداهای ژئوپلتیک دو طرف نیز همچنان متعارض. با این وصف، به احتمال زیاد، روند گذشته در آینده نیز باقی خواهد بود و رقابت – خصومت در آینده نیز ادامه خواهد یافت. به این ترتیب، پوتین همچنان برباد دهنده رویاهای اردوغان باقی می ماند. نظریات الساندر دوگین و نوعثمانی گرایان، به این راحتی ها با هم جمع شدنی نیستند.
چهارشنبه ، ۲۱بهمن۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جبهه جهانی مستضعفین]
[مشاهده در: www.mwfpress.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 27]
-
گوناگون
پربازدیدترینها