واضح آرشیو وب فارسی:ستاد ویژه توسعه فناوری نانو: محققان دانشگاه آزاد لاهیجان و دانشگاه گیلان موفق به ساخت لایه های نازک نانوساختاری شده اند که می تواند در ساخت ابزار الکتریکی و نوری از جمله سلول های خورشیدی، حسگرهای گازی و صفحات نمایشگر به کار گرفته شود. وجود همزمان شفافیت و رسانایی الکتریکی بالا از مهم ترین ویژگی های این لایه هاست که منجر به افزایش بازده عملکرد آن ها می شود. این تحقیقات در مقیاس آزمایشگاهی صورت گرفته است.امروزه با توجه به کاربرد مواد نیمه رسانا در ساخت ابزارهای الکتریکی و اپتوالکتریکی، استفاده از آن ها به صورت فیلم های نازک بسیار مورد توجه قرار گرفته است. اکسیدهای رسانای شفاف (TCO) نیز در دسته ی مواد نیمه رسانا هستند و در میان انواع مختلف آن، اکسید کادمیوم (CdO) یکی از بهترین گزینه هاست. به گفته ی دکتر عباس باقری خطیبانی، اکسید کادمیوم (CdO) شفافیت بالایی در ناحیه ی نور مرئی طیف خورشید دارد. این ماده همچنین از ویژگی های الکتریکی مطلوبی از جمله مقاومت الکتریکی پایین و غلظت بالای حامل های الکتریکی برخوردار است. وی در ادامه افزود: «لایه های نازک اکسید کادمیم کاربردهای متنوعی در حوزه های مختلف فناوری نظیر سلول های خورشیدی، صفحات نماش تخت، حسگرهای گازی، الکترودهای شفاف، ترانزیستورهای نوری و OLED ها دارد. اما یکی از مهم ترین مشکلات آن ها، دستیابی همزمان به میزان شفافیت خوب و رسانایی بالا در آن است. به همین دلیل در این پژوهش به دنبال ایجاد همزمان این دو ویژگی در لایه های نانوساختار اکسید کادمیوم بودیم.» در بسیاری از کاربردها مانند صفحه های نمایش، سلول های خورشیدی و پنجره هایی که در ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرند (پنجره های هوشمند)، نیاز به صفحاتی است که قابلیت عبور نور را داشته باشند یا به عبارت دیگر دارای شفافیت نوری باشند. این در حالی است که از چنین صفحاتی قابلیت های الکتریکی را نیز انتظار می رود که خود موجب کاهش شفافیت نوری در چنین لایه هایی می شود. ازین روست که ایجاد موازنه ی مناسب میان این دو خاصیت متضاد، دغدغه ی اصلی محققین این حوزه به شمار می رود. در این تحقیق نمونه هایی از لایه های نازک نانوساختار اکسیدکادمیم و همچنین اکسید کادمیم آلاییده شده با فلوئور بر روی زیرلایه های شیشه ای ساخته شده و خواص فیزیکی این لایه ها مورد بررسی قرار گرفته است. بدین ترتیب نشان داده شده که دو هدف مذکور یعنی شفافیت بالا و مقاومت پایین، برای چنین لایه هایی کاملاً قابل دسترس است. باید توجه داشت که آلاییده کردن لایه های مواد نیمه رسانا با عناصر دیگر گاهی سبب ایجاد ویژگی های نامطلوبی در آن ها می شود که حتی بر کاربرد آن ها اثر معکوس دارد. اما استفاده از عناصر مناسب بسیار اثربخش خواهد بود. به همین دلیل در این طرح از عنصر فلوئور استفاده شده است. استفاده از عنصر فلوئور تأثیر مثبتی بر خواص نوری و الکتریکی اکسید کادمیم دارد و باعث کاهش مقاومت و افزایش رسانایی آن می شود. به گفته ی باقری خطیبانی، جهت ساخت این لایه ها از روش افشانه ی پایرولیز (spray pyrolysis) استفاده شده است که در مقایسه با روش های متداول دیگر همچون کند و پاش (sputtering)، باریکه ی یونی (Ion Beam) و لیزر پالسی (Pulsed Laser) هزینه ی کمتری داشته و نیازی به شرایط فرایندی سخت و ویژه، همچون اعمال شرایط خلأ یا کاربرد گازهای سمی ندارد. لازم به ذکر است که در این تحقیق ساختار لایه ها و خواص الکتریکی و نوری آن ها توسط روش های مختلف نظیر XRD، SEM، AFM و طیف سنجی UV مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این کار در مجله ی The European Physical Journal Plus (جلد 130، سال 2015، صفحات 254 تا 265) منتشر شده است. دکتر عباس باقری خطیبانی-عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان- دکتر سید محمد روضاتی- عضو هیأت علمی دانشگاه گیلان- و زهرا الندی حلاج- فارغ التحصیل کارشناسی ارشد رشته فیزیک حالت جامد از دانشگاه گیلان- در انجام این طرح همکاری داشته اند.
سه شنبه ، ۱۳بهمن۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ستاد ویژه توسعه فناوری نانو]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 25]