واضح آرشیو وب فارسی:فارس: نگاهی به سند رسمی چین برای توسعه روابط با جهان عرب
رقابت راهبردی چین و آمریکا در غرب آسیا / ۵ بندی که نگاه غیراقتصادی چین به منطقه را نشان می دهد
رشد اقتصادی قابل توجه، نظام سیاسی پایدار، قدرت نظامی برجسته و سایر عوامل مهم در قدرتافکنی از جمله جمعیت و وسعت زیاد، نیروی انسانی کارآمد و ... باعث شده تا آمریکا به درستی در رقابتهای نظام بینالملل، چین را رقیب جدیتری برای خود بداند.
جمهوری خلق چین در سیزدهم ماه میلادی جاری، سند رسمیای در خصوص روابط خود با جهان عرب منتشر کرد[۱] که در وضعیت آشفته کنونی منطقه، چندان مورد توجه قرار نگرفت. آنگونه که رادیو دولتی چین نوشته است[۲] بر اساس این سند، چین خواستار توسعه روابط خود با کشورهای عرب مبتنی بر این پنج بند میباشد: - حمایت از فرایند صلح در خاورمیانه و ایجاد دولت مستقل فلسطینی که بهطور کامل از حق حاکمیت برخوردار باشد. - حمایت از تلاشهای اتحادیه عرب در راستای بند نخست. - حل موضوعات مهم منطقه به شیوههای سیاسی. - حمایت از ایجاد منطقه خالی از سلاح هستهای و سلاحهای کشتار جمعی در خاورمیانه. - حمایت از تلاش کشورهای عربی برای تقویت همبستگی با هدف پایان دادن به گسترش افکار افراطی و مبارزه با تروریسم. نگاه چین به منطقه غرب آسیا و کشورهای عرب چگونه است و از چه مولفههایی تشکیل شده؟ سند رسمی منتشر شده توسط چین، چه آیندهای را برای روابط میان پکن و کشورهای عربی رقم خواهد زد؟ واقعیت این است که چین اکنون اصلیترین رقیب آمریکا محسوب میشود. رشد اقتصادی قابل توجه، نظام سیاسی پایدار، قدرت نظامی برجسته و سایر عوامل مهم در قدرتافکنی از جمله جمعیت و وسعت زیاد، نیروی انسانی کارآمد و … باعث شده تا آمریکا به درستی در رقابتهای نظام بینالملل، چین را رقیب جدیتری برای خود بداند تا روسیه. بر همین اساس آمریکا راهبرد بازگشت به شرق آسیا را مطرح کرده تا بلکه قدرت روزافزون چین در منطقه پیرامونی او کنترل شود. رویکرد چین به منطقه غرب آسیا و کشورهای عربی را نمیتوان در چارچوبی متفاوت از تلاشهای او در رقابت با آمریکا تعبیر کرد. البته این رویکرد با اولویتهای رفتاری چین همراه است به گونهای که توسعه روابط اقتصادی و تجاری همچنان مهمترین ابزار چین برای توسعهی قدرت خود محسوب میشود. طبیعی است که این تنها ابزار نیست. لذا آنچه در پسِ بندهای فوق و در متن اصلی سند رسمی منتشر شده توسط چین در خصوص رابطه با کشورهای عربی قرار دارد، تلاش برای تسلط بر ژئواکونومی منطقه است که او را در رقابت با آمریکا یاری خواهد رساند. در بند یک، حمایت از فرایند صلح در خاورمیانه و ایجاد دولت مستقل فلسطینی مطرح شده است. چین چه تقید ژئوپلیتیکیای به این امر میتواند داشته باشد در حالی که تاکید بر آن، شاید برخی تنشهای حداقلی میان او و رژیم صهیونیستی را هم موجب شود؟ ظاهری بودن این هدف را میتوان در بند دوم بیشتر متوجه شد چرا که چین بر خود فرض کرده که از تلاشهای اتحادیه عرب در خصوص فلسطین حمایت کند. به نظر میرسد القاء نوعی همدلی و همراهی با کشورهای عرب در مسالهی نمادینی چون فلسطین، هدف اصلی این دو بند باشد. در بند سوم، بر حل موضوعات مهم منطقه به شیوههای سیاسی تاکید شده. واقع امر این است که مهمترین مصداق این بند میتواند پرونده سوریه باشد. مهمترین اقدام موثر چین در این خصوص، وتوی قطعنامههای شورای امنیت بوده که در مسیر محکومیت دولت بشار اسد تنظیم شده بودند. البته چین در این حوزه همراه با روسیه بوده است. نحوه ورود چین به پرونده سوریه بعید است رنگ و بوی نظامی بگیرد. به صورت کلی، چین از درگیری آمریکا در منطقه استقبال میکند چرا که این امر را نوعی مانع برای بازگشت او به شرق آسیا میپندارد و البته از سوی دیگر، تمایلی به رویارویی مستقیم نظامی و حتی نیابتی با آمریکا ندارد. بر همین اساس تا کنون در پرونده سوریه، چین جز وتوی قطعنامههای شورای امنیت نقش پررنگی ایفا نکرده که همین را هم میتوان در راستای مشغولسازی آمریکا در منطقه تعبیر کرد. البته به تازگی و پس از نشستهای وین۱ و ۲ و نشست نیویورک و صدور قطعنامه شورای امنیت مبنی بر حمایت از تلاشهای سیاسی برای پایان بحران سوریه، پکن از دولت بشار اسد و معارضان او دعوت کرد تا به این کشور سفر کنند. تلاش چین برای رایزنی میان ایران و عربستان نیز میتواند از دیگر تحرکات دیپلماتیک او در منطقه باشد. یکی از خطوط قرمز چین در منطقه، امنیت انرژی است. او خود را وابسته به انرژی منطقه میداند و بر همین اساس، تا زمانی که امنیت انرژی به صورت جدی به خطر نیفتاده باشد، سعی میکند تا از حضور عینی و سخت در معادلات منطقه پرهیز کند. لذا پرونده سوریه هم تا زمانی که دارای پیامدهایی نباشد که به امنیت انرژی در منطقه لطمه بزند، چین سعی میکند تا هم با روسیه و ایران بماند و هم روابطش را با اعراب تقویت کند. واقعیت این است که بند چهارم یعنی حمایت از ایجاد منطقه خالی از سلاح هستهای و سلاحهای کشتار جمعی در منطقه، بیشتر جنبه نمادین و شعاری دارد. آمریکا هم چنین شعاری را سر میدهد اما نسبت به سلاح هستهای رژیم صهیونیستی رویه حمایتی اتخاذ میکند. لذا شاید این رویکرد قبل از انعقاد و اجرای برجام میان ایران و ۱+۵، با توجه به نگرانیهای ساختگی برخی دولتهای عرب، حدی از اهمیت را میداشت ولی اکنون چنین نیست. حتی اگر تلاشهای چند بارهی اتحادیه عرب در اعتراض به سلاح هستهای اسرائیل به شورای امنیت برسد، بعید است چین نظر همسویی با آنها داشته باشد. در بند پنجم بر حمایت از تلاش کشورهای عربی برای تقویت همبستگی با هدف پایان دادن به گسترش افکار افراطی و مبارزه با تروریسم تاکید شده است. شاید مصداق عینی این امر را بهتوان در همراهی اعلامیِ چین با ائتلاف پر هیاهوی مبارزه با تروریسم که از سوی عربستان و با حضور ۳۴ کشور اسلامی ایجاد شد یافت. تنها چند روز پس از اعلام چنین ائتلافی از سوی محمد بن سلمان فرزند پادشاه عربستان، جانشین ولیعهد و وزیر دفاع این کشور، وزیر خارجه چین در دیدار با همتای سعودیاش در نشستی که در نیویورک و برای بحران سوریه تشکیل شده بود، سخنانی مطرح کرد که الجبیر آنها را اینگونه بازگو نمود: «وزیر خارجه چین ضمن ابراز تقدیر از تلاش عربستان برای مبارزه با تروریسم و افراط گرایی آمادگی پکن برای همکاری با این ائتلاف را اعلام کرد.» البته به نظر میرسد با توجه به رویکرد منطقهای چین، یا منظور وزیر خارچه این کشور فروش تسلیحات به کشورهای عضو ائتلاف بوده و یا حمایت از اصل چنین ائتلافی؛ آنگونه که در بند پنجم هم ذکر شده است. نکته قابل توجه و قابل تامل اینکه در سند پنجبندی چین در خصوص روابط این کشور با جهان عرب، از اقتصاد چیزی گفته نشده! در حالی که یکی از اساسیترین مباحث میان طرفین قطعا روابط اقتصادی و تجاری است. این را میتوان در سفر رئیس جمهور چین به عربستان به خوبی مشاهده کرد. در این سفر بر جاده ابریشم و جاده ابریشم دریایی و طرح یک کمربند-یک جاده تاکید شد و قراردادهای مختلفی در حوزههای انرژی هستهای، صنعت و … به امضا رسید. پی نوشت: [1] . متن کامل این سند در آدرس زیر قابل دسترسی است: http://news.xinhuanet.com/english/china/2016-01/13/c_135006619.htm [2] . http://www.ana.ir/news/78317 سعید ساسانیان
رصد انتهای متن/
http://fna.ir/17TV4Q
94/11/12 - 01:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 14]