واضح آرشیو وب فارسی:تین نیوز: تین نیوز | گلافی یا لنج سازی هنری به قدمت دریانوردی ایران زمین است که این روزها کم کم به دست فراموشی سپرده می شود. استان بوشهر دارای بیشترین مرز دریایی در کشور بوده که برخورداری از بیش از ۹۰۰ کیلومتر مرز دریایی یکی از فرصت های این استان برای دریانوردی است. همجواری با خلیج فارس که از مهمترین آبراه های جهان محسوب می شود، این فرصت را برای مردم استان بوشهر ایجاد کرده که از دیرباز در اندیشه دریانوردی باشند و در این راه نیز گام برداشته اند. دریانوردی برای سیر و سفر، تجارت و بازرگانی و همچنین صید و صیادی برای مردم حائز اهمیت بوده و این موضوع سبب شده است تا مردم برای انجام این امورات اقدام به ساخت شناورهایی در ابعاد و اندازه های مختلف کنند. گلافی قدیمی ترین صنعت استان بوشهر نام هنر: گلافی (لنج سازی) قدمت: دوره افشاریه شهر زادگاه هنر: بوشهر، بندر ریگ، بندر گناوه، جزیره شیف و برخى دیگر از بنادر جنوب ایران. معرفی کوتاه هنر: لنج سازى و قایق سازى از قدیمى ترین و مهم ترین صنایع دستى جنوب ایران است. این صنعت در سال هاى اخیر به واسطهٔ افزایش مبادلات دریایى و صید ماهى از رونق زیادى برخوردار شده است. مصالح اولیهٔ مورد نیاز چوب هاى جنگلى مقاوم در مقابل رطوبت براى اسکلت و تخته هاى مرغوب هندى به نام ساى براى بدنه آن است. بیشترین کاربری: از لنج بیشتر برای صیادی و حمل و نقل کالا به منظور واردات و صادرات و همچنین سیر و سفر استفاده می شود. هنرمندان به نام این عرصه: گلافان (سازندگان لنج و قایق) هنرمندان بازمانده: افرادی در چند شهرستان استان بوشهر به این کار مشغولند. وضعیت فعلی این هنر در استان: در آستانه فراموشی علل رکود و مهم ترین چالش های پیش روی احیا: جایگزینی لنج و قایق های صیادی ساخته شده از مواد فایبرگلاس و فلز به جای شناور های چوبی ارائه راهکارهای حفظ و احیاء: تغییر کاربری و ارائه آموزش به علاقه مندان بوشهر مرکز تجاری دریایی ایران در دوره افشاریان گلافی یا دانش دریانوردی ایرانیان که در سال ۱۳۸۸ به ثبت ملی رسیده، قدیمی ترین و مهم ترین صنایع دستی بوشهر به شمار می رود که به دوره افشاریان باز می گردد. بندر بوشهر در دوره افشاریان به عنوان مرکز تجاری دریایی ایران از چندان شکوهی برخوردار بود که این صنعت با رونق هرچه بیشتر در بوشهر فعال و زنده بود. مصالح اولیه گلافی یا لنج و قایق سازی، چوب های مقاوم و در مقابل رطوبت با چربی خاصی است که بیشتر در بخش اسکلت و تخته های مرغوب هندی به نام (سای) برای بدنه شناور مورد استفاده قرار می گیرد. تهدید گلافی در سایه ممنوعیت ساخت لنج چوبی از دهه ۱۹۵۰ میلادی موتور بنزینی یا دیزل برای پیشراندن لنج ها به کار رفت و امروز بیشتر لنج ها موتور دارند. لنج در فارسی از واژهٔ انگلیسی Launch گرفته شده، که خود آن نیز از واژهٔ اسپانیایی Lancha آمده است. در سواحل شرقی آفریقا آن را «دهو» می خوانند. در جنوب به کسانی که در کار ساخت لنج هستند جلاف یا گلاف گفته می شود. به اتاق ناخدا قماره و به انبار پائینی خن گفته می شود. در ایران لنج ها در کرانه های خلیج فارس بسیار یافت می شوند و لنج سازی یکی از صنایع بومی مردمان خلیج فارس است. لِنج گونه ای از کشتی کوچک یا قایق بزرگ باری و مسافری است که در خلیج فارس و دریای عمان و اقیانوس هند دیده می شود. لنج ها بر پایه قایق های بادبانی رایج در خلیج فارس ساخته می شود با این تفاوت که به جای بادبان با موتور حرکت می کنند. عرشه باز یا نیمه باز دارد. در سال های اخیر توسط سازمان بنادر و دریانوردی و سازمان محیط زیست تولید شناورهای چوبی ممنوع شده و شناورهای با جنس فایبر کلاس جایگزین شناورهای چوبی شده است که همین امر سبب از رونق افتادن صنعت گلافی شده است. گلافان؛ نیروهای شاغل در این بخش در حال حاضر سازندگان لنج و قایق قدیمی هستند که بیشتر در زمینه تعمیر و اسکراپ و یا فتیله کوبی شناورهای چوبی موجود مشغول هستند . ثبت هنر گلافی در یونسکو معاون هنرهای سنتی و صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر گفت: پیشنهاد ثبت هنر گلافی در سازمان یونسکو به عنوان دانش دریانوردی ایرانیان امسال از سوی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور ارائه شده است. امین بینش پژوه اظهار داشت: دانش دریانوردی ایرانیان در چهار استان جنوبی بوشهر، خوزستان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان پس از ثبت ملی در سال ۸۸ امسال از سوی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به یونسکو برای ثبت جهانی پیشنهاد داده شده که امیدواریم این میراث ناملموس ایران در لیست جهانی میراث ناملموس کشورمان قراربگیرد. وی از ۲ پیشنهاد بوشهر به سازمان یونسکو که هر دو ثبت ملی شده اند، خبر داد و بیان کرد: ثبت کوه نمک واقع در جاشک و دانش دریانوردی ایرانیان(گلافی) دو پیشنهاد سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان بوشهر برای ثبت جهانی این دو اثر در یونسکو است. تداوم صنعت تعمیر و فتیله کوبی در گلافی معاون هنرهای سنتی و صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر افزود: لنج های چوبی به عنوان ناوگان سنتی که بیشتر برای باربری و حمل و نقل کالا مورد استفاده قرار می گیرند در استان بوشهر فعالیت دارند. وی گفت: لنج های چوبی بیشتر در بندر گناوه و بندر عامری مستقر هستند که هنر- صنعت گلافی در این دو منطقه برای تعمیر و فتیله کوبی (آب بندی) فعال است. بینش پژوه، گلافی را یک پروژه عظیم مردم شناسی عنوان و اضافه کرد: بررسی جنبه های مختلف این هنر به عنوان یک سرمایه ناملموس فرهنگی و میراث اجتماعی نتایج شگفت آوری در زمینه های مختلف در اختیار پژوهشگران خواهد گذاشت. وی ادامه داد: بررسی موسیقی کار در حین ساخت و تولید شناورهای چوبی با ضرب آهنگ و ریتم خاص و منحصربه فرد، تولید شناورهایی بدون نقشه های مدرن به سبک امروزی و تکنولوژی منحصر به فردی که ظاهرا سینه به سینه از نسل به نسل منتقل شده تا به امروز در اختیار گلافان قرار دارد از ویژگی های گلافی استان بوشهر است. فراموشی صنایع و هنرهای قدیمی بسیاری از صنایع و هنرهای قدیمی ایران زمین با توسعه روز افزون صنعت در حال فراموشی هستند؛ هنرهایی که به عنوان بخشی از تاریخچه هر دیار محسوب می شوند. هر چند که برنامه های دریانوردی و صیادی و استفاده از شناورها هر روز گسترده تر می شود و کاربری های جدیدتری همچون گردشگری به دیگر کاربردهای شناورها اضافه می شود، ولی گلافی روز به روز بیشتر به فراموشی سپرده می شود. شناورهای جدید با جنس فلز و یا فایبرگلاس ساخته می شوند و ساخت شناورهای چوبی بیشتر به حاشیه می رود و فعالان این صنعت تنها در بخش تعمیرات مشغول هستند.
یکشنبه ، ۱۱بهمن۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تین نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 8]