واضح آرشیو وب فارسی:سکو نیوز: (برنامه ریزی جامع و منطق اقتصادی)عنوان سرمقاله امروز روزنامه دنیای اقتصاد به قلم(دکتر موسی غنی نژاد)است که در آن می خوانید: انتشار «احکام مورد نیاز اجرای برنامه ششم توسعه» از سوی دولت بحث هایی را در محافل کارشناسی و سیاسی به راه انداخته است. برخی از مخالفان دولت معتقدند آنچه منتشرشده برنامه به معنای مرسوم آن مطابق قوانین کشور نیست و دولتیان در پاسخ می گویند لایحه منتشر شده و پیشنهادی به مجلس ناظر بر احکام مورد نیاز برای اجرای برنامه است و خود برنامه حجم وسیعی دارد که ضرورتی به تصویب اجزای آن از سوی مجلس نیست. استدلال هر دو طرف مبتنی بر تفسیر خاص هر کدام از قانون برنامه است. اما به نظر می رسد مساله ای که در این میان مغفول واقع شده مفهوم واقعی برنامه و ضرورت آن برای اقتصاد ملی است. این واقعیت که ما پنج برنامه پیش از انقلاب و پنج برنامه پس از انقلاب داشته ایم به طور منطقی دلیل بر این نمی شود که پس از این هم حتما باید به روال قبلی برنامه نویسی ادامه دهیم. اتفاقا باید این پرسش اساسی مطرح شود که چرا باوجود این همه برنامه عمرانی یا توسعه که داشته ایم، هنوز به نتیجه مطلوبی نرسیده ایم؟ به نظر می رسد طرح این پرسش منطقی تر و مهم تر از دعوا بر سر تفسیرهای متفاوت از نص قانون برنامه باشد. مفهوم برنامه دارای بار معنایی بسیار مثبتی است به ویژه اگر به مفهوم مخالف آن توجه کنیم که معمولا به بی برنامگی تعبیر می شود و بار معنایی کاملا منفی دارد. هر انسانی برای رسیدن به اهدافش بهتر است برنامه داشته باشد و فراتر از آن هر سازمانی اعم از دولتی یا خصوصی بدون داشتن برنامه مدون و مشخصی بعید است بتواند به اهدف معین خود نایل آید، اما از این اصول اولیه درست می توان نتیجه گرفت که آیا مطلوب یا اصلا ممکن است که یک دستگاه دولتی برای کل اقتصاد ملی برنامه بریزد؟ پاسخ به این پرسش زمانی مثبت خواهد بود که فرض کنیم کل جامعه یا ملت سازمان واحدی دارای اهداف مشخصی است. به وضوح می توان دریافت که جامعه باوجود اینکه از سازمان های متعدد و متکثری تشکیل شده، خود در اصل یک سازمان نیست و نمی تواند باشد. احزاب سیاسی که باهم رقابت می کنند یا بنگاه های اقتصادی که رقیب همدیگر هستند چگونه ممکن است با هم جمع شوند و سازمان واحدی را تشکیل دهند؟ تنها در یک جامعه سوسیالیستی که در آن رقابت سیاسی و اقتصادی محو شده و همه در خدمت اهداف تعیین شده از سوی دولت هستند می توان جامعه را سازمان واحدی تصور کرد. بدون وارد شدن به امکان تئوریک تحقق چنین جامعه ای، فقط اشاره می کنیم که همه تجربیات بشری درخصوص تلاش برای ایجاد آن به فجایع انسانی و نه فقط اقتصادی منجر شده است. نگاهی به سابقه برنامه ریزی جامع در کشورمان در سال های پیش از انقلاب نشان می دهد این گونه برنامه ریزی برای کل جامعه متاثر از غلبه اندیشه های چپ گرایانه بوده است. موفقیت چشمگیر اقتصاد ایران در سال های دهه 1340شمسی این توهم را در برخی دولتمردان پیش از انقلاب به وجود آورد که گویا این موفقیت در سایه برنامه ریزی جامع امکان پذیر شده است. حال آنکه واقعیت جز این بود و هرچه حرکت دولت در جهت برنامه ریزی جامع و متمرکز در سال های دهه 1350 بیشتر شد اقتصاد ایران، باوجود برخورداری از منابع مالی عظیم حاصل از صادرات نفت، از نفس افتاد و رشد اقتصادی آن کندتر شد. متاسفانه در سال های پس از انقلاب این تجربیات مورد بررسی نقادانه قرار نگرفت و با توجه به تداوم سلطه اندیشه های اقتصادی چپگرایانه، برنامه ریزی به روال سابق ادامه یافت. اکنون پس از تجربه پنج برنامه پنج ساله پس از انقلاب باید این واقعیت روشن شده باشد که این گونه برنامه نویسی راه به جایی نمی برد. در ادبیات اقتصادی امروزه دنیا برنامه جامع اقتصادی جایی ندارد. زمان آن فرا رسیده که تفکرات نادرست به جا مانده از رسوبات ایدئولوژی های سوسیالیستی و دولتمدارانه را کنار نهیم و به عقل سلیم و منطق اقتصادی روی آوریم. دولت به جای برنامه ریزی اقتصادی برای کل جامعه بهتر است توان کارشناسی خود را صرف تنظیم سیاست های مالی مناسب در کوتاه مدت در قالب بودجه های سالانه دولت کند و برای درازمدت استراتژی های سازگار با رشد بخش بخش خصوصی را در حوزه سیاست های پولی و رژیم تجاری مدنظر قرار دهد. ورود دولت از طریق برنامه های جامع توسعه در امور اقتصادی که به طور منطقی در حوزه وظایفش نیست موجب اتلاف منابع و غفلت از انجام مطلوب وظایف حقیقی اش شده است. در نتیجه کیفیت خدمات دولتی به علت کمبود منابع مالی در کنار مدیریت های نادرست، تقریبا در همه زمینه ها از انتظامی و قضایی گرفته تا بهداشت و آموزش عمومی از سطح مطلوب فاصله گرفته است. دولت مانند هر سازمانی باید طوری برای خود برنامه ریزی کند که منابع مالی تحت اختیارش به مصارف درست تعریف شده برای اهدافش تخصیص یابد و با برنامه ریزی برای دیگران یا کل جامعه موجب اتلاف منابع نشود. حداکثر کاری که دولت ها در همه جای دنیا به ویژه در کشورهای پیشرفته امروزی انجام می دهند سیاست گذاری در سطح کلان اقتصادی درخصوص سیاست های مالی، پولی و رژیم تجاری است. بهترین کاری که دولت ایران در حال حاضر می تواند انجام دهد، برنامه ریزی برای خروج خود از فعالیت های تصدیگری و مداخله در امور اقتصادی است. برنامه ریزی جامع اقتصادی دیگر موضوعیتی ندارد تا وقت و انرژی خود را صرف بحث درباره جزئیات آن کنیم. یک بار برای همیشه باید فکر برنامه ریزی جامع را بوسید و کنار نهاد.
یکشنبه ، ۱۱بهمن۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سکو نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 14]