محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830794654
حسن تقی زاده که بود ؟
واضح آرشیو وب فارسی:زمان نیوز: نگاهی به زندگینامه سیاسی حسن تقی زاده استاد اعظم غربگرایان ایران از ناخن پا تا موی سر بررسی و شناخت تاریخ معاصر ایران، بدون شناخت انقلاب مشروطه، علل و عوامل، ریشه های انحراف، علل پیدایش استبداد رضاخان از دل این انقلاب و موضوعاتی از این دست میسر نخواهد بود. در این بررسی، رجال و شخصیت های مؤثر تاریخ معاصر سهم بسزایی دارند. در بررسی رجال عصر مشروطه، «سیدحسن تقی زاده» از چهره های مؤثر به شمار می رود. وی که بین چهره های روشنفکر غربگرا، از شهرت خاصی برخوردار است، نه تنها شعار «از ناخن پا تا موی سر باید غربی شود» را سر داد، بلکه به تعبیر خود «اولین بمب تقلید از غرب را در ایران منفجر کرد» و در نهایت به این آموزه ها نیز عمل کرد. سیدحسن تقی زاده از چهره های صاحبنام و ذی نفوذ در دستگاه وابسته ماسونی بود و تا مرتبه «استاد اعظم»ی ترقی کرد و از همین راه عده ای از اهل قلم و فرهنگ این مرز و بوم را به تشکیلات فراماسونری رهنمون ساخت؛ هر چند برای فرار از بیان واقعیات تاریخی و کتمان وابستگی اش به لژهای ماسونی، تجاهل کرده و آن را افسانه ای بیش نمی خواند! تقی زاده از جمله عاملان انحراف نهضت مشروطه به سمت امیال سیاسی انگلستان و از عوامل توفیق نقشه های سیاسی آن کشور در ایران طی یک دوره 50 ساله پس از مشروطیت به شمار می رود. او شهریور 1256 در تبریز متولد شد. در دارالفنون تهران تحصیل کرد و از جوانی رشته های مختلف تحصیلی را در کنار زبان های عربی و انگلیسی فراگرفت. از ابتدای جوانی به الگوهای غربی گرایش یافت. او خود گفته است «از 16 سالگی درصدد رهایی از تقلید و اطاعت کورکورانه تعبدی بوده است.»(1) چند سال بعد بر اثر آشنایی با آثار نویسندگان تجددخواه به علوم جدید غربی و اندیشه های اروپایی و تفکر تجددطلبانه تمایل یافت. در 24 سالگی مدرسه ای به نام «تربیت» را با هدف ترویج اندیشه های غربی در تبریز تأسیس کرد، اما مخالفت روحانیون و مردم مذهبی مانع کار مدرسه شد. تقی زاده سپس به کمک بعضی دوستان و همفکران خود کتابخانه ای تأسیس کرد و در آن علاوه بر کتاب های دینی، کتاب های فرنگی نیز به معرض فروش گذاشت. کتابخانه وی به سرعت به مرکزی برای رفت و آمد «متجددان» و همچنین آزادیخواهان آذربایجان تبدیل شد. این کتابخانه در حوادث مشروطه مورد حمله مردم قرار گرفت و به آتش کشیده شد. تقی زاده سپس دوهفته نامه «گنجینه فنون» را به کمک همفکران خود منتشر کرد اما این نشریه نیز پس از یک سال و نیم انتشار به دلیل شیوع وبا در ایران و عزیمت نامبرده به خارج از کشور تعطیل شد. تقی زاده به ترکیه [عثمانی]، لبنان، سوریه، مصر و منطقه قفقاز رفت و با نویسندگان و محافل فرهنگی این کشورها و همچنین با نویسندگان نشریات پارسی زبان به گفت وگو و تبادل نظر پرداخت. او در کشاکش جنبش مشروطه به تبریز بازگشت و در صف آزادی خواهان تبریز قرار گرفت. پس از پیروزی جنبش مشروطه و افتتاح اولین مجلس شورای ملی به نمایندگی از سوی تجار تبریز انتخاب شد و در فرصت کوتاهی توانست رهبری جناح اقلیت روشنفکر و تجددخواه مجلس را برعهده بگیرد.(2)او از پیمان منعقده میان روسیه و انگلستان برای تقسیم ایران در 1286 (موسوم به قرارداد 1907) دفاع کرد.(3) در تدوین متمم قانون اساسی ایران نیز نقش داشت و با مداخله روحانیون در مجلس برای نظارت و انطباق قوانین با موازین شرعی مخالفت کرد و از همین زمان نام او به عنوان یک سیاستمدار مخالف اعتقادات مذهبی بر سر زبان ها افتاد.(4) این رویکرد وی به سرعت مورد توجه سفارتخانه های خارجی ذی نفع در تحولات ایران قرار گرفت. او پس از به توپ بستن مجلس توسط نظامیان روس از بیم جان خود به سفارت انگلستان پناهنده شد- تیر 1287- و از آنجا با وساطت این سفارتخانه توانست از طریق بندرانزلی به باکو و تفلیس برود. او در این سفر به فرانسه و انگلستان نیز رفت و در لندن از حمایت «ادوارد براون» مستشرق و جاسوس انگلیسی برخوردار شد.(5) براون و تقی زاده و جمعی از نمایندگان مجلس انگلستان با تشکیل «کمیته ایران» تلاش کردند سیاست های بریتانیا در قبال جنبش مشروطه را هدفمند کنند. تقی زاده با عضویت در تشکیلات فراماسونری و با توجه به نفوذ گسترده آن در میان «منورالفکر»های ایرانی در خارج و داخل کشور بویژه در میان طیفی از مشروطه خواهان، توانست به داخل جنبش مشروطه راه یافته و نقش خود را ایفا کند.(6) او در 1287ش. با رتبه درجه یک به عضویت «لژ بیداری ایرانیان» درآمد. این لژ اواسط سال 1285 توسط 10 نفر از ماسون های ایرانی و فرانسوی در تهران شکل گرفت و 15 آبان 1286 از سوی شرق اعظم به رسمیت شناخته شد و سند شناسایی رسمی آن 30 آبان همان سال به تهران ارسال شد.(7) براساس اسناد موجود، 27 اردیبهشت 1287، سیدحسن تقی زاده به عضویت «لژ بیداری ایران» درآمد.(8) وی در سال های بعد به سمت استادی اعظم لژ نیز نایل آمد.(9) تقی زاده اواسط 1287 ش. در پی تشدید قیام مردم ضد «محمدعلی شاه» مخفیانه به تبریز بازگشت. در آن زمان مشروطه خواهان تبریز حول شخصیت هایی چون «ستارخان» و «باقرخان» گرد آمده بودند و تقی زاده تنها مورد توجه اقلیتی از روشنفکران جنبش مشروطه قرار گرفت. پس از فتح تهران و خلع محمدعلی شاه در 1288ش. تقی زاده از سوی چهره هایی چون عضدالملک (نایب السلطنه)، محمدولی خان تنکابنی و سردار اسعد بختیاری به تهران دعوت شد تا درکمیته ای که هدفش اداره موقت کشور و فرونشاندن خشم و تندروی مشروطه خواهان بود، فعالیت کند. در همین سال تقی زاده در انتخابات دوره دوم مجلس شورای ملی به نمایندگی از مردم تبریز به مجلس راه یافت. در این دوره اختلاف میان 2 جناج موسوم به «اعتدالیون» و «انقلابیون»، نمایندگان را به صف بندی های خصومت آمیز سوق داد. بحث های مربوط به اصلاحات ارضی، اعطای املاک زراعی به کشاورزان و همچنین دخالت یا عدم دخالت دین در سیاست، نمایندگان مجلس را رو در روی یکدیگر قرار داد. دستگیری و اعدام آیت الله شهید شیخ «فضل الله نوری» پرچمدار مشروعیت در نهضت مشروطه- مرداد 1288- و همچنین ترور آیت الله «سیدعبدالله بهبهانی» مقتدرترین رهبر جنبش مشروطه و رهبر جناح مخالف تقی زاده ـ تیر 1289ـ نتیجه این رویارویی بود. در جلد دوم کتاب ظهور و سقوط سلطنت پهلوی آمده که شیخ فضل الله نوری به دستور کمیته ای به شهادت رسید که حسینقلی خان نواب، سیدحسن تقی زاده، حسن وثوق الدوله، ابراهیم حکیم الملک، محمدولی خان تنکابنی، سردار اسعد بختیاری و چند نفر دیگر عضو آن بودند.(10) پس از این حوادث، تقی زاده به دشمنی با روحانیت متهم شد و مرحوم آیت الله العظمی آخوند خراسانی و عده ای از علمای نجف به «فساد مسلک سیاسی تقی زاده و عدم شایستگی او در مجلس و لزوم خروج او از ایران»(11) فتوا دادند. در پی این تحولات تقی زاده رهسپار تبریز شد تا بحران فرونشیند اما خشم افکار عمومی نسبت به وی سبب خروج او از کشور و عزیمتش به استانبول شد. تقی زاده طی یک سال و نیم اقامت در این شهر با محافل تجددخواه و روشنفکر، معاشر بود. او با «مورگان شوستر» مستشار آمریکایی که برای ورود به ایران و تصدی امور مالی کشور آماده سفر به تهران می شد،(12) ملاقات کرد. سفری هم به پاریس و لندن داشت و طی 6 ماه اقامت خود در انگلستان با ادوارد براون و چهره های دخیل در مسائل ایران دیدار و گفت وگو کرد. هنگام اولتیماتوم روسیه به دولت ایران برای اخراج مورگان شوستر- آذر 1290- که موجی از خشم و نفرت مردم و علما را به همراه آورد، تقی زاده از اروپا طی نامه ای ضمن حمایت از روسیه از دولت و مجلس خواست اولتیماتوم را پذیرفته و از روسیه عذرخواهی کنند.(13)وی در همین سفر بود که در جریان انتخابات دوره سوم مجلس شورای ملی غیاباً به نمایندگی مجلس انتخاب شد(!) اما به ایران بازنگشت و اردیبهشت 1292 در آستانه وقوع جنگ اول جهانی رهسپار آمریکا شد. با شروع جنگ اول جهانی دوره تازه ای در زندگی تقی زاده آغاز شد. دولت آلمان که قصد داشت سیاست های انگلیس و روسیه را خنثی کند و نقشه های خود را در همه جبهه ها از جمله در خاورمیانه و ایران به اجرا درآورد، برقراری تماس با همه سیاسیون مطرح در عرصه تحولات سیاسی ایران را آغاز کرد. ظاهراً از نظر دولت آلمان، تقی زاده از عناصر مؤثر در اجرای این سیاست بود و با وی از طریق واسطه ای تماس حاصل شد و تقی زاده 10 دی 1293- نخستین سال جنگ اول جهانی- از آمریکا خارج شد و با یک کشتی هلندی رهسپار برلین شد. او در آلمان توانست جمعی از ایرانیان ملی گرا را دور خود جمع کند و نشریه «کاوه»(14) را انتشار دهد و «کمیته ملیون ایرانی» را که هدفش بسیج نیروهای سیاسی به کمک آلمان و آزاد کردن ایران از اشغال روسیه بود، تشکیل دهد. برخی مورخان، تقی زاده را در این سال ها جاسوس انگلیس در آلمان لقب داده اند. تقی زاده در سال های جنگ اول جهانی به روزنامه نگاری، سازماندهی نیروها و تماس با اشخاص بانفوذ سیاسی پرداخت و سفرهایی به اروپا انجام داد. او حتی در مجلس چهارم نیز که تیر 1300 افتتاح شد و در انتخابات آن به طور غیابی گزینش شده بود، شرکت نکرد. بهمن 1300 به دستور قوام السلطنه نخست وزیر وقت هیأتی از ایران برای انجام مذاکرات دوستانه و انعقاد قراردادهای سیاسی و بازرگانی با دولت شوروی به مسکو رفت.به درخواست قوام، تقی زاده از برلین رهسپار مسکو شد و ریاست این هیأت را برعهده گرفت. در پایان این مأموریت، تقی زاده دوباره رهسپار برلین شد. او در این شهر با یک دوشیزه آلمانی ازدواج کرد. رویدادهایی مانند تثبیت اقتدار رضاخان، محو شدن سلسله قاجار، سپس انتخاب غیابی مجدد تقی زاده برای ورود به پنجمین دوره مجلس شورای ملی، عواملی بودند که باعث شد وی به سفر 14 ساله خود به اروپا و آمریکا و از جمله به اقامت 9 ساله خود در آلمان خاتمه دهد و تابستان 1303 به تهران بازگردد. تقی زاده پس از بیش از یک دهه دوری از کشور با فضای سیاسی تازه ای در ایران روبه رو شد. در مجلس پنجم اعضای حزب جدید التأسیسی که عمدتاً جوانان تحصیلکرده در غرب و طرفدار اندیشه های غربی بودند و از مشی جدایی دین از سیاست تبعیت می کردند، به تقی زاده نزدیک شدند. این در حالی بود که این حزب از حمایت «رضاخان» نیز برخوردار بود. رضاخان حتی یک بار به منزل تقی زاده رفت و در زمینه تغییر سلطنت از قاجاریه به پهلوی در کشور و نیز «اصلاحات و توسعه» با وی مشورت کرد. تقی زاده در عصر رضاشاه پهلوی به مناصب مهمی چون استانداری، وزیرمختاری، سفارت و وزارت رسید. در برنامه هایی که رضاشاه از آنها به عنوان «اصلاحات و توسعه» یاد می کرد همکار نزدیک او بود. وی دی 1307 به توصیه «تیمورتاش» وزیر دربار رضاخان والی خراسان شد، تیر 1308 به عنوان وزیرمختار ایران عازم لندن شد و فروردین 1309 به عنوان وزیر طرق و شوارع- وزیر راه- به کابینه «مخبر السلطنه هدایت» راه یافت. مرداد همان سال با حفظ سمت وزیر مالیه شد. او در همین سمت بود که در 1312 قرارداد «دارسی» را با شرایطی خلاف منافع کشور تجدید کرد(15) و موجی از لعن افکار عمومی را تا پایان زندگی اش به جان خرید. تقی زاده تصمیم این قرارداد را به عهده رضاشاه دانسته و خود را «آلت فعل» او تلقی کرده است، ولی طیف وسیعی از نمایندگان مجلس او را «عامد و عامل» خواندند. تقی زاده پس از انعقاد قرارداد تجدید دارسی از وزارت برکنار شد و دی همان سال به عنوان وزیرمختار رهسپار فرانسه شد و به تعبیری از ایران دور شد اما این سمت دوامی نداشت و تقی زاده به دلیل ناتوانی در جلوگیری از نشر مطالب انتقادی علیه رضاشاه در مطبوعات فرانسه، مرداد 1314 برکنار شد. او رهسپار برلین شد و یک سال در این شهر ماند. سپس به کمک «حسین علاء» سفیر ایران در لندن و سر«دنیس راس» رئیس مؤسسه مطالعات شرقی در لندن توانست به عنوان مدرس زبان فارسی و تاریخ ایران به تدریس در دانشگاه بپردازد. او تا پایان سلطنت رضاخان به تهران بازنگشت و به مدت 6 سال در دانشگاه های انگلیس به تدریس مشغول بود. جنگ دوم جهانی، سقوط رضاشاه، اشغال ایران، تغییر فضای سیاسی کشور، تشکیل کابینه فروغی و بر سر کار آمدن دوستان تقی زاده، دوباره او را به دنیای سیاست بازگرداند. تقی زاده آبان 1320 وزیرمختار ایران در فرانسه و چندی بعد سفیرکبیر در آن کشور شد. او در سال های نیمه اول دهه 1320 در دفاع از مواضع حکومت «محمدرضا پهلوی» در سازمان های بین المللی فعال بود. در رویارویی با حوادث آذربایجان و دفاع از شکوائیه های حکومت شاه از روسیه در شورای امنیت سازمان ملل، تلاش های فراوانی کرد. او در 1323 سفیرکبیر ایران در انگلستان شد و در 1326 به عنوان نماینده مردم تبریز به مجلس پانزدهم راه یافت. تقی زاده مهر این سال وارد تهران شد و در مجلس به خاطر حمایت از تمدید قرارداد نفت به خیانت و عاملیت انگلیس و تبانی به زیان کشور متهم شد. او در مجلس پانزدهم منزوی بود. سال 1328 در اولین انتخابات مجلس سنا به عنوان یکی از سناتورهای تهران انتخاب شد و تا 1346 در این سمت باقی ماند. او 6 سال از این مدت از جمله دوره بحرانی ملی شدن صنعت نفت را رئیس سنا بود و در این سمت با ملی شدن صنعت نفت مخالفت می ورزید. تقی زاده سپس در سال 1346 به دلیل افشا شدن اسامی و اسرار ماسون های ایرانی توسط ساواک که برای تضعیف نفوذ انگلیس و تقویت نفوذ آمریکا صورت گرفت، به بهانه کهولت سن، فعالیت سیاسی را کنار نهاد(16) و خانه نشین شد. او در سال های پایانی عمر خود فلج و ویلچرنشین شد و 8 بهمن 1348 در 92 سالگی مرد. ----------------------------------- پانوشت ها 1- دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائره المعارف اسلامی، ج 7، ص 884 2- دانشنامه، همان 3- رهبران مشروطه، ابراهم صفائی، انتشارات جاویدان، ج 2، ص 245 4- رهبران مشروطه، همان، ص 249 5- ادوارد براون که از مروجان فرقه ضاله بابیگری و بهائیگری بود، صاحب تألیفات عدیده ای به زبان فارسی است. او 15 دی 1304 در لندن درگذشت. 6- مشاهیر سیاسی قرن بیستم، احمد ساجدی، انتشارات محراب قلم، ص 131 7- فصلنامه مطالعات تاریخی، مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، ج 6، ص 237 8- فصلنامه، همان 9- سیدحسن تقی زاده به روایت اسناد ساواک، مرکز بررسی اسناد تاریخی، مقدمه ص 9 10- ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، ج 2، ص 157 11- مشاهیر، همان، ص 132 12- مورگان شوستر 17 اردیبهشت 1290 همراه با 4 مستشار دیگر آمریکایی برای آنچه «اصلاح امور مالی ایران» خوانده شد به تهران آمد. 13- سیدحسن تقی زاده، همان، مقدمه، ص 11 14-اولین شماره نشریه «کاوه» به مدیریت تقی زاده، سوم بهمن 1294 در برلین منتشر شد. این نشریه از 15 شهریور سال بعد به صورت روزانه- روزنامه- درآمد. 15- برای اطلاع از تجدید پیمان دارسی به مقاله «سرگذشت نفت از فوران اولین چاه تا پیروزی انقلاب» در سایت مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی مراجعه شود. 16- مشاهیر، همان، ص 133 منبع: موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی
شنبه ، ۱۰بهمن۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: زمان نیوز]
[مشاهده در: www.zamannews.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 7]
-
گوناگون
پربازدیدترینها