محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826559753
تک نرخی شدن ارز احتمالاً شعار انتخاباتی دولت دوازدهم خواهد بود!
واضح آرشیو وب فارسی:زمان نیوز: مطالعه ی عوامل مؤثر بر افزایش نرخ ارز در بازار نشان می دهد که این عوامل تأثیرات کوتاه مدت ندارند و احتمالاً نرخ ارز رشد نسبی و باثباتی را تجربه خواهد نمود و پس از افزایش، کاهش نخواهد یافت. مطالعه عوامل مؤثر بر افزایش نرخ ارز در بازار نشان می دهد که این عوامل تأثیرات کوتاه مدت ندارند و احتمالاً نرخ ارز رشد نسبی و باثباتی را تجربه خواهد نمود و پس از افزایش، کاهش نخواهد یافت.سید پرویز جلیلی کامجو ؛ دولت یازدهم ارز بازار آزاد را در نرخ 2900 تومان تحویل گرفته است و پس از 30 ماه آن را به 3700 تومان رسانده است. هرچند عملکرد دولت یازدهم در رشد اقتصادی چشمگیر نبوده اما در رشد نرخ ارز و افزایش شکاف ارز دونرخی بسیار عالی عمل نموده است!. مطالعه عوامل مؤثر بر افزایش نرخ ارز در بازار نشان می دهد که این عوامل تأثیرات کوتاه مدت ندارند و احتمالاً نرخ ارز رشد نسبی و باثباتی را تجربه خواهد نمود و پس از افزایش، کاهش نخواهد یافت. تک نرخی شدن ارز نیز شاید بهانه ای برای افزایش نرخ ارز بوده است و دستیابی به سیاست ارز تک نرخی باثبات در دولت یازدهم بعید به نظر می رسد. زیرا نه بازار ارز ضعیف ایران توانایی تک نرخی کردن سیستماتیک ارز را دارد نه بانک مرکزی ایران در شرایط کنونی توانایی دخالت در بازار ارز و تک نرخی نمودن آن را دارد. شاید تنها راه حل تک نرخی کردن ارز رساندن نرخ ارز دولتی به حاشیه نرخ ارز بازار نسبتاً آزاد باشد که این عمل هرچند به نفع دولت، صادرکنندگان و حتی کارگزاران بورس اوراق بهادار است اما به دلیل وابستگی اقتصاد ایران به واردات، تورم وارداتی در پی خواهد داشت و به دلیل رکود اقتصادی، سفته بازی در بازار ارز، طلا و سکه را افزایش خواهد داد. دلایل متعددی برای افزایش نرخ ارز در اقتصاد ایران وجود دارد: 1. دلایل نهادی 2. دلایل سیاسی 3. دلایل فرهنگی و اجتماعی در ادامه به ارزیابی هر یک از دلایل ذکرشده پرداخته می شود. البته دلایل کوتاه مدتی مانند افزایش تقاضای ارز توسط زائرین اربعین و حجاج و کاهش عرضه ارز به دلیل کاهش صادرات غیرنفتی در سال جاری برای افزایش نرخ ارز ذکر می گردد. اما تأثیر فشار تقاضای ارز مسافرتی و کاهش عرضه ناشی از صادرات غیرنفتی، تقریباً ناچیز است و دلایل تأثیرگذار برای افزایش بلندمدت نرخ ارز در اقتصاد ایران وجود دارد. 1- دلایل نهادی و بنیادی تراز تجاری منفی در دوره 1371 تا 6 ماهه اول 1394 به طور متوسط 13 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی و در مقابل 33 میلیارد دلار واردات انجام شده است. اقتصاد ایران در طول 24 سال اخیر به طور میانگین سالیانه 20 میلیارد دلار کسری تراز تجاری غیرنفتی داشته است که با فروش متوسط 2/3 میلیون بشکه نفت در روز این شکاف جبران شده است و با کاهش قیمت نفت فشار کسری تراز تجاری افزایش یافته و نرخ ارز افزایش می یابد. جبران کسری بودجه دولت دولت ها در ایران انگیزه ای نسبتاً قوی برای افزایش نرخ ارز به منظور افزایش درآمد و جبران کسری بودجه مزمن خود دارند. با توجه به سقوط قیمت نفت و رکود اقتصادی که درآمد مالیاتی دولت را با محدودیت رشد مواجه نموده است، دولت یازدهم شاید به نرخ ارز به عنوان یک منبع درآمد فرعی می نگرد. دخالت مستقیم در تعیین نرخ بهره (دستوری بودن نرخ بهره) ساختار رانتی و سفته بازی سیستم بانکی بانک ها را از وظایف واسطه گری پولی به سفته بازی در بازارهای پول، طلا و سکه، اوراق بهادار، مسکن و در نهایت ارز هدایت نموده است و تعیین دستوری نرخ بهره نیز به این قدرت سفته بازی بانک ها دامن زده است.نوسانات دستوری نرخ بهره علاوه بر مشکلات متعددی که بر ارزیابی پروژه های سرمایه گذاری، کنترل سطح عمومی قیمت ها، نرخ پس انداز و نوسانات بازار پول دارد باعث خروج سرمایه از بانک ها و تشکیل سرمایه های سرگردان می شود. صاحبان این سرمایه ها به دنبال حداکثر کردن سود هستند که ردپای آن ها را می توان در بازار مسکن، کالاهای مصرفی، بازار سکه، طلا و هم اکنون در بازار ارز مشاهده نمود. در سال 1392 نزدیک به 432 هزار میلیارد تومان حجم سپرده سرمایه گذاری مدت دار بانک های دولتی و غیردولتی بود درصورتی که حجم پول 595 هزار میلیارد تومان بود یعنی 73 درصد نقدینگی کشور در سال 1392 سپرده های سرمایه گذاری مدت دار تشکیل می دهد. بی شک با تعیین دستوری نرخ بهره این حجم عظیم نقدینگی به سمت سرمایه های سرگردان هدایت خواهد شد و بازار ارز و طلا به دلیل عدم پرداخت مالیات و عدم نیاز به مجوز برای مبادله به راحتی این سرمایه های سرگردان را جذب خواهد نمود. سیاست های متناقض ارزی (دستوری بودن و چند نرخی بودن ارز) در سال 1944 بر اساس معاهده برتن وودز کشورها ملزم به حفظ ارزش پول در برابر دلار با یک نسبت مشخص طلا شدند که به سیاست نرخ ارز ثابت شهرت داشت. اما در سال 1971-1973 با اعلام عدم تعهد ایالات متحده در حفظ، برابری و تعویض دلار با طلا، کشورها و در صدر آن ها ژاپن سیستم نرخ ارز شناور (مبتنی بر عرضه و تقاضا در بازار) را جایگزین نمودند. هم اکنون سیاست ارزی اعلام شده از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران سیاست نرخ ارز شناور مدیریت شده است. اما در عمل می بینم که سیاستی در کار نیست و بازار ارز دچار یک دور باطل آزمون وخطا شده است و سیاستی ارزی ایران بیشتر شبیه سیاست نرخ ارز شناور کثیف یا سیاست نرخ ارز شناور قهوه ای است. زیرا چند نرخی بودن ارز نه تنها برای دولت مفید است بلکه برای یقه سفیدها نیز مفید است. دولت از دونرخی بودن بهترین استفاده را می نماید و به بهانه تک نرخی شدن ارز نرخ دولتی را افزایش می دهد درصورتی که افزایش نرخ دولتی منجر به افزایش نرخ بازار آزاد می گردد. یقه سفیدها نیز با دسترسی به ارزهای دولتی یا اطلاع از تغییر دستوری نرخ ارز دولتی حداکثر استفاده را از این بازار بی سروسامان می برند. حجم بالای نقدینگی و تورم حجم پول در سال 1392، 595 هزار میلیارد تومان و در پایان سال 1394 به مرز 900 هزار میلیارد تومان رسیده است. درآمدهای ارزی نیز رو به کاهش است و ترازنامه بانک مرکزی نشان می دهد که بدهی دولت به بانک مرکزی نزدیک به 25 هزار میلیارد تومان و بدهی دولت به بانک ها تقریباً 103 هزار میلیارد تومان شده است. همچنین بدهی شرکت ها و مؤسسات دولتی نیز به بانک مرکزی و بانک ها به ترتیب 25 و 6/3 هزار میلیارد تومان شده است. به این ترتیب خلق اعتبار و نقدینگی از هر جهت و به هر شکلی در حال افزایش است و حتماً نرخ برابری دلار با ریال نیز افزایش خواهد یافت. نرخ ارز در طول 37 سال بعد از انقلاب از 67 ریال به 37 هزار ریال رسیده است، زیرا حجم پول از سیصد میلیارد تومان به 900 هزار میلیارد تومان رسید است. دوره بعد از انقلاب متوسط نرخ تورم 19 درصد بوده است و رشد نرخ ارز با تورم یک امر طبیعی است. هرچند بانک مرکزی با افزایش نرخ بهره و در دوره ای با فروش ارز سعی در جمع آوری نقدینگی و کنترل نرخ ارز در بازار را داشت اما حجم بالای نقدینگی در دو سال گذشته، فرآیند طبیعی تأثیرگذاری بر بازار ارز را طی می نماید و شوک درمانی فقط فشار طرق تقاضای ارز را به تأخیر اندوخته و شدیدتر می نماید. رکود بخش تولید و انتقال عوامل تولید به بخش سفته بازی (دلالی) مهم ترین بخش که می تواند تمام مشکلات اقتصادی و حتی سیاسی و اجتماعی ایران را حل کند بدون شک قلب ازکارافتاده اقتصاد یعنی بخش تولید است. اگر بخش تولید از پویائی های لازم برخوردار بود می توانست نقدینگی موجود را جذب کند و نه تنها مشکل تنگنای مالی و کمبود نقدینگی در بخش تولید را حل کند بلکه از حرکت این سرمایه های سرگردان به بخش های مختلف اقتصاد جلوگیری کند و با حل معضل بیکاری و تورم، رکود حاضر را بهبود بخشد. اما بخش واقعی تولید به دلیل نرخ بالای بهره، تورم، هدفمندی یارانه ها، مشکل واردات کالاهای سرمایه ای به دلیل تحریم ها، تغییر کشورهای شریک تجاری، قاچاق، ضعف شاخص های فضای کسب وکار، بازدهی بالای بخش واسطه گری، رانت و فساد گسترده در توزیع منابع مالی و حتی تسهیلات تکلیفی، نمی تواند به روند طبیعی خود ادامه دهد چه برسد به آنکه به عنوان پیش رو عرضه کل اقتصاد را تحریک نماید تا اقتصاد از شرایط رکود تورمی خارج شود. از عوامل تولید در اقتصاد ایران نیروی کار بیکار مانده است و سرمایه نیز یا در بورس اوراق بهادار، سکه و طلا راکد مانده است یا سرمایه سرگردان است و امروز نیز به کاهش درآمدهای ارزی و افزایش ارزش جهانی ارز به صورت عُقلایی روانه بازار ارز خواهد شد و نرخ ارز را افزایش خواهد داد. نرخ مشارکت اقتصادی در سه دهه اخیر به صورت متوسط 37 درصد و نرخ بیکاری جوانان 15 تا 24 سال در مناطق شهری در دوره 20 سال اخیر تقریباً 32 درصد بوده است. در مقابل میانگین تورم بعد از انقلاب تقریباً 19 درصد و در همین دوره رشد GDP به قیمت بازار با نفت تقریباً 9/2 و بدون نفت 9/1 بوده است که نشان می دهد در دوره بعد از انقلاب عموماً اقتصاد ایران دچار تورم رکودی بوده است، یعنی اقتصاد ایران مشکل ناشی از طرف عرضه دارد که از مهم ترین مشکلات ساختاری اقتصاد ایران است و ساده ترین نتیجه این تورم رکودی افزایش نرخ ارز است. رکود در بازار مسکن یکی از نقاط ضعف دولت نهم و دهم عدم توجه به بازار مکن بود که در دولت یازدهم نیز تکرار شد. طرح مسکن مهر تقریباً با طرح مشابه (مشابه از جنبه هدف و ابزار نه شیوه اجرای طرح) مسکن اجتماعی قرار است پیگیری گردد. بخش مسکن دارای بیشترین ارتباطات پیشین و پسین با سایر بخش های پولی و واقعی اقتصاد دارد. رکود بخش مسکن پس از انفجار قیمتی اخیر آن منجر به فرار سرمایه ها از این بخش شده است و با رکود بخش تولید، افت قیمت طلا، کاهش دستوری نرخ بهره با کاهش عرضه ارز به سمت بازار ارز هدایت می شوند. رکود در بورس اوراق بهادار سقوط شاخص بورس اوراق بهادار به دلایل رکود اقتصادی، تحریم ها، انتظارات کاذب نسبت به مذاکرات، بالا بودن نرخ بهره بانکی، افزایش رانت اطلاعاتی در بورس، مشکلات سهام شرکت های پتروشیمی، کاهش ارزش اوراق مسکن و کمبود نقدینگی در بخش واقعی اقتصاد منجر به پرواز سرمایه های سرگردان از بورس رؤیایی سال های 92-1391 به سمت بازار ارز شده است. زیرا یک فرآیند سرمایه گذاری به چند عامل مانند بازدهی، ریسک، نقدشوندگی، مالیات، قوانین دست و پاگیر و داشتن تخصص در زمینه مورد نظر توجه می شود. در بازارهای جانشین شاخص های فوق در صورت نبود بحران در حد بهینه می باشند اما در بازار ارز بازدهی بسیار بالا، ریسک نسبتاً پایین (چون قیمت ارز در 40 سال اخیر تقریباً صعودی بوده است)، عدم وجود مالیات و قوانین معاملاتی و عدم نیاز به تخصص، بازار ارز را به ایده آل ترین مکان برای سفته بازان به منظور استفاده از سودهای بادآورده تبدیل نموده است. رکود در بازار طلا و سکه بازار طلا به مهم ترین جانشین برای بازار ارز تبدیل شده است و نوسانات این بازار که تحت تأثیر بازارهای جهانی و تصمیمات بانک مرکزی در مورد عرضه سکه است، شدیداً بر بازار ارز تأثیرگذار است. روند بلندمدت کاهش اُنس جهانی، بازار طلا و سکه در ایران را برای سفته بازان غیرجذاب نموده است و سفته بازان به سمت بازار ارز جذب شده اند، زیرا پیش بینی افزایش نرخ ارز با توجه به موارد ذکرشده و شعار یکسان سازی ارز توسط مسئولین بانک مرکزی تقویت شده است. 2- دلایل سیاسی ناسازگاری زمانی سیاست های بانک مرکزی بانک مرکزی نمی تواند در بلندمدت با وعده های غیرعملیاتی بازار را کنترل کند. این شیوه در یک دوره مؤثر است و در دوره های بعد کارگزار به سیاست های اعلام شده از سوی بانک مرکزی یا دولت که در شرایط کنونی بهینه و منطقی است اما در دوره بعد بهینه نیست واکنش نشان نمی دهد. کارگزاران به سیاست هایی که دارای ناسازگاری زمانی هستند واکنش نشان نمی دهند و این سیاست ها حتی در کوتاه مدت بر شاخص های حقیقی و اسمی مؤثر نیست. ایجاد نوسان در بازار توسط افرادی که دارای رانت اطلاعاتی اند اقتصاد ایران به دلیل تکیه بر منابع سرشار و رایگان نفت و گاز، یک اقتصاد رانتیر است و افرادی که به این منابع عظیم نزدیک ترند رانت بیشتر دارند و این رانت را به بخش های دیگر اقتصاد انتقال داده و رانت اقتصادی را به رانت سیاسی، اداری، قانونی، اطلاعاتی و در نهایت به رانت اجتماعی و شکاف طبقاتی تبدیل می کنند. امروز بازار ارز مکان خوبی برای اعمال رانت و دسترسی به سودهای هنگفت است. تحریم ها و افزایش ارزش جهانی دلار تحریم های تجاری، نفتی، بانکی، بیمه ای و بانک مرکزی به طور مستقیم بر افزایش نرخ ارز مؤثر بوده است زیرا علاوه بر پیچیده نمودن ارتباطات بین المللی کارگزاران اقتصادی، بانک ها و بانک مرکزی سرعت تحرک منابع ارزی ایران را کاسته است. اما با نزدیک شدن به برجام مشاهده می گردد که نرخ ارز افزایش می یابد. این تناقض نشان می دهد که سایر دلایل بسیار مهم تر از تحریم ها بر نرخ ارز اثر داشته است. کاهش درآمدهای ارزی به دلیل کاهش قیمت نفت، افزایش نرخ بهره فدرال رزرو (به دلیل تقویت شاخص های اقتصادی امریکا و با هدف کنترل تورم) که منجر به تقویت ارزش جهانی دلار شده است در کنار سوء مدیریت ارزی و فضای رانتی بازار ارز، فشارهای داخلی و خارجی را در جهت افزایش نرخ ارز همسو نموده است. 3- دلایل اجتماعی نهاد بد: عقلانیت اجتماعی سفته بازی از دلایل اجتماعی افزایش نرخ ارز عقلانیت اجتماعی بدی است که به صورت یک نهاد بد در بین مردم ایران شکل گرفته است و فعالیت های اقتصادی مردم را به سمت افزایش نرخ ارز شوق داده است. البته در شکل گیری چنین عقلانیت اجتماعی دلایل ذکرشده فوق مؤثر بوده اند. برای شفافیت دلیل فرهنگی فرض نمایید اگر در قالب یک پرسشنامه از مردم در کشور جمهوری اسلامی ایران سؤال شود که چه آرزویی برای فرزند خود دارید؟ اکثر قریب به اتفاق پدر و مادرها، سلامت جسمی و روانی، تحصیلات عالی، شغل خوب و یک ازدواج موفق را در اولویت قرار می دهند نه آرزوی یک سفته باز و دلال قهار بازار طلا، سکه و ارز و ... اما اگر در رفتار اقتصادی همان پدر و مادر دقت شود مشاهده می گردد که در راستای اهداف فوق سرمایه گذاری نمی نمایند و کردار عملی آن ها نشان دهنده تمایل به سفته بازی است. والدینی که سرمایه گذاری آن ها به شکل سفته بازی در بازار ارز، طلا، سکه، مسکن، سایر واسطه گری ها و در عالی ترین شکل بورس اوراق بهادار است و تمایل آن ها به کالاهای خارجی، واردات و خروج ارز از کشور است مطمئناً به اهداف عالی فوق نه تنها برای خود بلکه برای کودکان خود نیز نائل نمی شوند و مشکلات اقتصادی اعم از افزایش متداوم نرخ ارز از پیامدهای چنین عقلانیت های اجتماعی است. غلو در نتایج اقتصادی برجام و انتظارات کاذب نسبت به نتایج مذاکرات خوش بینی غیرمنطقی سیاستمداران به نتایج برجام که با نزدیک شدن به تاریخ اجرای برجام و مشاهده عدم تعهد عملی و مستقیم غرب به خصوص ایالات متحده به برجام، منجر به فروکش کردن بار روانی برجام بر بازار ارز شده است. جمع بندی نتیجه گیری نکات فوق نشان می دهد که نرخ ارز رشد باثباتی را در ماه های آتی خواهد داشت و سیاست تک نرخی شدن ارز نیز در شرایط کنونی غیرممکن است مگر دولت تمایل به حرکت به سمت نرخ بازار آزاد داشته باشد که این سیاست نیز بعید است. زیرا نرخی که در بازار آزاد تعیین می گردد تحت تأثیر نیروهای بازار نیست و به دلیل ضعف های ذکرشده برای بازار آزاد حتی نرخ بازار آزاد نیز قابل اعتماد برای سیاست گذاری و تک نرخی شدن نیست. نمودار شماره یک نرخ 38 ساله بازار آزاد را نشان می دهد. نمودار نرخ ارز بازار آزاد (میانگین سالیانه) ** منبع: نماگرهای اقتصادی بانک مرکزی * سید پرویز جلیلی کامجو، دکترای اقتصاد دانشگاه اصفهان و مدرس دانشگاه آیت الله بروجردی (ره)/انتهای متن/ برای آگاهی از آخرین اخبار و پیوستن به کانال تلگرامی « جدیدترین اخبار » اینجا کلیک کنید
یکشنبه ، ۴بهمن۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: زمان نیوز]
[مشاهده در: www.zamannews.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 52]
-
گوناگون
پربازدیدترینها