واضح آرشیو وب فارسی:ترجمان: محمد ملاعباسی دیروز عصر، یکی از دوستانم، عکسی را برایم فرستاد و زیرش نوشت «روحش شاد». بله، ابوالحسن نجفی، زبان شناس و مترجم برجسته در هشتاد و شش سالگی درگذشت. شاید برخی از ما با کارهای او چندان آشنا نباشیم اما بی شک بسیاری از ما بارها بی آنکه بدانیم مسحورِ هنرِ نجفی شده ایم. تخمین زمان مطالعه : ۵ دقیقهابوالحسن نجفی عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ۸۶ سالگی درگذشت. ۱- مدت ها بود که دنبالِ مجموعه داستانی می گشتم از رومن گاری به اسمِ پرندگان می روند در پرو می میرند. هیچ کدام از کتابفروشی ها و کتابخانه های شهرمان کتاب را نداشتند. روزهای آخر شهریورِ سال ۸۶، بالاخره معلوم شد که دانشجوی دانشگاه تهران شده ام. مهرماه آمدم تهران. گمان می کنم دو سه هفته ای طول کشید تا کارت های دانشجویی مان صادر شود و بتوانیم در کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران عضو شویم. آن کتابخانۀ بی پایانِ چندین طبقه، که مثلِ سیاهچال روزهای من را داخلِ خودش می کشید و پیچ و تاب می داد، گویی همۀ گمشده هایم را یک جا توی شکمش تلمبار کرده بود. اولین کتابی که از آن کتابخانه سفارش دادم، پرندگان می روند در پرو می میرند بود. کتابدار، کاغذِ کوچکی که نامِ کتاب و شمارۀ راهنمایش را روی آن نوشته بودم، داخل اجاقِ کوچکی گذاشت، درش را بست و کلیدش را زد. اجاق ناگهان آسانسور شد و رفت توی «مخزن». آسانسور آمد بالا، کتابدار درِ اجاق را باز کرد و غذایِ سلطنتیِ مجللِ من را، با جلدِ آبی کهنه و صفحاتِ زردی که آشکارا بوی نفتالین می داد، جلوی رویم گذاشت. مثلِ بچه ها از این آمد و شدِ جادویی حیرت زده شده بودم. کتابم را برداشتم و بیرون زدم. صحنۀ بعدی ای که در خاطر دارم، صبحِ جمعه ای است که توی اتاقِ خوابگاه، داستانِ اول آن مجموعه را خواندم. آن لذتِ ناب، عمیق و پرشور. لذتِ خواندنِ داستانی که تا عمقِ جانت می نشیند. آنوقت ها نمی دانستم ابوالحسن نجفی کیست و مثلِ بقیۀ کتاب هایی که خوانده بودم، خیلی زود نامِ مترجم را فراموش کردم. اگر فراموش نکرده بودم، می فهمیدم که این اولین بار نیست که مسحورِ هنرِ نجفی شده ام. ۲- تابستانِ دومِ دبیرستان، به توصیۀ کسی که حالا سال هاست خبری ازش ندارم، تصمیم گرفتم خواندنِ رمانی چهارجلدی را شروع کنم که اسمش خانوادۀ تیبو بود. آن موقع، می خواستم خانوادۀ تیبوی چندهزار صفحه ای را بخوانم، صرفاً برای اینکه بلندترین رمانِ تا آن روزِ زندگی ام را خوانده باشم. مثلِ دانش آموزی که صبح ها تا رسیدن به ایستگاهِ اتوبوس می دَوَد و حالا هوس کرده در ماراتن هم شرکت کند. به هر حال، خانوادۀ تیبو را تمام نکردم، اما کلِ تابستانم به آن گره خورد. به خاطر می آورم آن هفتاد هشتاد صفحه ای را که پسرِ بزرگِ آقای تیبو که پزشک بود، بر بالینِ مرگِ پدرش نشسته است و بالاخره تصمیم می گیرد پدرش را از رنجی که می کشد خلاص کند، فکرهایش، ترس و اضطراب و تردیدش و توصیفِ صحنه به صحنۀ جان کندنِ آقای تیبو. ستون فقراتم هنوز از به یادآوردنِ آن صفحه ها تیر می کشد. ابوالحسن نجفی را نمی شناختم. چه بسا اصلاً اسمش را روی جلد هم ندیده بودم. ۳- شبی سرد را به یاد می آورم که روی یکی از صندلی های کاجستانِ دانشگاه تهران، کنارِ صمیمی ترین دوستِ آن سال هایم نشسته بودم. بیست و یک داستان از نویسندگان معاصر فرانسه را در دست داشتم. هنوز هیچ داستانی از آن نخوانده بودم. کسی که کتاب را برایم آورده بود، نامِ داستانی را بُرد و گفت که بهترین داستانِ کوتاهی است که در عمرش خوانده است. بهترین داستانِ کوتاه در عمرش، یعنی بهترین داستان از میان صدها و صدها کتاب، چون می دانستم مثلِ هیولاها داستان می خواند. به هرحال، یک دفعه به دوستم گفتم می خواهی یک داستان برایت بخوانم؟ انتخابِ سفارشیِ صاحبِ کتاب را رها کردم و تصادفی، داستانی را انتخاب کردم به اسم «هفت شهر عشق» و شروع کردم به خواندنش. داستان را تمام کردم و شبِ سردِ زمستان، صبحِ روشنِ اولِ اردبیهشت بود. جای آن بیست و یک داستان، هنوز در ذهنم باقی است. درست مثلِ آن دوستی پرشور که با سودای رفتن به دانشگاهی اروپایی نیمه کاره و نیمه باز ماند. ۴- چهارسالِ پیش که تازه در دورۀ دکتری پذیرفته شده بودم، استادم، دکتر یوسف اباذری پیشنهاد کرد تا در اموراتِ مجله ای که سردبیری اش را به عهده داشت، همکاری کنم. به وضوح یادم می آید که اولین جلسۀ کاری ام با دکتر اباذری با این جملات شروع شد: «غلط ننویسیمِ ابوالحسنِ نجفی را حفظ می کنی. خط به خط، کلمه به کلمه، واو به واو. کلش را حفظ کن.» بعدها جایی خواندم که اباذری نوشته بود ترجمه های ابوالحسنِ نجفی، مثلِ الماس هایی تراش خورده اند که نمی شود جای یک کلمه را در آن ها عوض کرد. هیچ گمان نمی کنم اباذری برای کسِ دیگری هم چنین احترام و مقامی قائل باشد. با خواندنِ غلط ننویسیم، اندک اندک نجفی را شناختم. جایگاهِ او میانِ مترجمان و ویراستاران و ادبیان را دانستم و تازه فهمیدم چطور تعدادی از عمیق ترین لذت های ادبیِ عمرم را مدیونِ دانش، سلیقه و پشتکارِ مردِ بزرگی به نام ابوالحسن نجفی هستم. ۵- سه سال پیش، ترجمان را راه انداختیم و از آن روز، به صورتِ رسمی، کارمان شده است ترجمه. طیِ این سه سال، ضدخاطرات را خوانده ام. و با همکارانم، هزارها بار به صفحاتِ غلط ننویسیم رجوع کرده ایم، با یکی از مؤسسه های ویراستاریِ تهران، سرِ همین کتاب نجفی، دست به یقه شده ایم، و این داستان ادامه داشته است تا همین هفتۀ گذشته که مصاحبه های او را در جشن نامۀ ابوالحسنِ نجفی می خواندم. مصاحبه هایی که هر کدام اندازۀ کتابی غنی به دردِ مترجمان و نویسندگان می خورند. بالاخره دیروز عصر، یکی از دوستانم در ترجمان، عکسِ نجفی را برایم فرستاد و زیرش نوشت «روحش شاد». در همۀ این سال ها، آدم ها رفته بودند و ابوالحسن نجفی با من مانده بود. احتمالاً از این پس هم بماند ولی خب، پرندگان در تهران هم می میرند.
شنبه ، ۳بهمن۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ترجمان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 14]