واضح آرشیو وب فارسی:دزنیوز: مجله اکونومیست در سرمقاله اصلی تازه ترین شماره خود که نسخه چاپی آن فردا (۲۳ ژانویه ۲۰۱۶) منتشر می شود، به بررسی نوسانات شدید نفتی در ماه های اخیر پرداخته و این گونه می نویسد: همسو با رقابت های بانکی و سقوط بازارها، شوک های قیمتی نفتی به ندرت این توان را دارد تا بتواند غول های بزرگ نفتی را از پا در آورد. همه چیز از بحران نفتی سال ۱۹۷۳ و تحریم نفت توسط عربستان شروع شد و مردم دریافتند که اوج گیری ناگهانی قیمت نفت می تواند منجر به سقوط اقتصادی شود. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از اقتصاد، در آن سال، اعضای سازمان کشورهای صادر کننده نفت غربی (OAPEC که شامل اعضای عربی اوپک به اضافه کشورهای سوریه و مصر می شوند) ممنوعیت و تحریم نفت را اعلام کردند. با پایان یافتن تحریم های در ماه مارس سال ۱۹۷۴، قیمت نفت از شبکه ای ۳ دلار به حدود ۱۲ دلار افزایش پیدا کرد که از این اتفاق به عنوان نخستین شوک بزرگ نفتی یاد می شود. در نقطه مقابل، وقتی قیمتها به دلیل اشباع بازارها سقوط می کند -که نظیر این اتفاق را در سال ۱۹۸۶ میلادی شاهد بودیم- این مساله از برخی جنبه ها مفید واقع می شود. تجربه نشان می دهد که افت ۱۰ درصدی قیمت نفت، سبب افزایش ۰٫۱ تا ۰٫۵ درصدی رشد می شود. در ۱۸ ماه گذشته، قیمت نفت با ۷۵ درصد افت، از ۱۱۰ دلار در هر بشکه به کمتر از ۲۷ دلار رسید. اما این بار فواید این افت نفت کمتر از گذشته بوده است. گرچه مصرف کنندگان از این مساله سود بردند، اما در مقابل، تولیدکنندگان به شدت درحال ضرردهی و خسارت هستند و اثرات آن نیز درحال گسترش به بازارهای مالی است که از هم اکنون می توان تاثیر آن را در کاهش اعتماد مصرف کننده به خوبی مشاهده کرد. شاید مزایای چنین نفت فوق العاده ارزان بر معایب آن بچربد اما بازارها تاکنون به شدت افت کرده اند که حتی به روشنی پایان آن مشخص نیست. اقتصاد جدید نفتی جهان هم اکنون در نفت غوطه ور شده و عربستان سعودی نیز با حداکثر توان خود درحال استخراج و عرضه نفت به بازارهاست. باور اصلی این است که عربستان با این کار خود می خواهد تولیدکنندگان پرهزینه را از میدان به در کند. این تولیدکنندگان شامل برخی شرکت های نفتی است که از فرآیند «فرکینگ» برای استخراج نفت استفاده می کنند. برخی از این کمپانی های آمریکایی از سال ۲۰۰۸ میلادی، میزان تولید نفت خود به این شیوه را از ۵ میلیون بشکه در روز، به بیش از ۹ میلیون بشکه افزایش داده اند. عربستان سعودی همچنین خود را برای رنجی الیم ازسوی ایران، سخت ترین رقیب خود در منطقه، آماده می کند که از هفته جاری و با لغو تحریم های هسته ای، با ظرفیت تولید روزانه سه تا چهار میلیون بشکه، خود را آماده پیوستن دوباره به بازارهای جهانی می کند. به رغم تلاش های سعودی ها، تولیدکنندگان از خود انعطاف نشان داده اند. بسیاری از تولیدکنندگان کارآیی خود را افزایش داده و عملکرد خود را بهبود داده اند. آنها از اینکه بخواهند منتظر بمانند تا قیمت نفت بهبود یابد و پاداش بگیرند، متنفرند. این شرکتها همچنین نمی توانند با این وضع قیمتها بیش از این فقط برای پوشش دادن هزینه های روزانه خود تلاش کنند؛ چراکه حتی در برخی موارد قیمت نفت تولیدی آنها به دلیل کیفیت پایین، کمتر از ۱۵ دلار در هر بشکه است. در همین حال، سهام نفتی در بسیاری از کشورهای ثروتمند عضو پیمان همکاری های اقتصادی و توسعه (OECD) تقریبا ۵۰ درصد بالاتر از پنج سال اخیر بوده است. آنها همچنان به رشد خود ادامه می دهند به خصوص اینکه اگر تقاضا برای نفت ازسوی چین و سایر کشورهای آسیایی بیش از آنچه که تصور می شود، کاهش یابد. پیش بینی قیمت نفت در واقع کاملا شانسی و عمدتا توام با اشتباهات است. اما با این حال، عده کمی انتظار دارند قیمتها تا پیش از سال ۲۰۱۷ میلادی رشد کند. قیمت امروز را می توان قیمت حداقلی هر بشکه تلقی کرد؛ هرچند برخی بر این باورند افت قیمتها تا ۱۰ دلار هم جا دارد. جهان هم اکنون در نفت غوطه ور شده و عربستان سعودی نیز با حداکثر توان خود درحال استخراج و عرضه نفت به بازارهاست. باور اصلی این است که عربستان با این کار خود می خواهد تولیدکنندگان پرهزینه را از میدان به در کند. به رغم تلاش های سعودی ها، تولیدکنندگان از خود انعطاف نشان داده اند. بسیاری از تولیدکنندگان کارآیی خود را افزایش داده و عملکرد خود را بهبود داده اند. آنها از اینکه بخواهند منتظر بمانند تا قیمت نفت بهبود یابد و پاداش بگیرند، متنفرند. با این حال، عده کمی انتظار دارند قیمتها تا پیش از سال ۲۰۱۷ میلادی رشد کند. قیمت امروز را می توان قیمت حداقلی هر بشکه تلقی کرد؛ هرچند برخی بر این باورند افت قیمتها تا ۱۰ دلار هم جا دارد. شاید با خود بگویید که هرچه ارزان تر بهتر؛ همان طور که شاهد هستید، نفت ارزان سبب رونق واردات از اروپا گرفته تا آفریقای جنوبی شده است. تعرفه واردات نفت خام در حوزه یورو از اواسط سال ۲۰۱۴ تاکنون، حدود ۲ درصد تولید ناخالص داخلی این حوزه کاهش یافته است. هند نیز به بزرگترین اقتصادی بدل شده که سریع ترین رشد را رقم زده است. با این حال، این افت جدید قیمتی، منشا دلواپسی است. سقوط فاحش درآمدها، می تواند منجر به بروز تنش و بی ثباتی سیاسی در نواحی حساس و شکننده جهان نظیر ونزوئلا و کشورهای حاشیه خلیج فارس شود. با این حال، نفت ارزان، یک محدوده پاک نیز دارد. چراکه می تواند قیمت جهانی گاز طبیعی را کاهش دهد که این امر، زغال سنگ را که آلاینده ترین و کثیف ترین سوخت فسیلی محسوب می شود را از میدان به در می کند. اما در بلند مدت، سوخت های فسیلی ارزان، انگیزه و عزم جهانی را برای اقدام علیه تغییرات جوی، کاهش می دهد. بنابراین، بیشترین نگرانی نسبت به نفت، اقتصاد ویرانگر جدید نفتی است. در گذشته، نفت ارزان، اقتصاد جهان را شناور نگاه می داشت زیرا مصرف کنندگان، بیش از تولیدکنندگان، هزینه می کردند. اما امروزه، این حساب و کتاب کمتر از گذشته آسان است. مصرف کنندگان آمریکایی بیش از آنچه که تصور می شد درحال پس انداز کردن هستند و در مقابل، تولیدکنندگان نفتی نیز که تا پیش از این یعنی در زمان بالا بودن قیمتها، حسابی هزینه کرده بودند، حالا در هزینه های خود صرفه جویی می کنند. پس از آخرین سقوط در قیمتها، روسیه از کاهش ۱۰ درصدی هزینه های دولتی خود خبر داد و حتی عربستان سعودی نیز قصد دارد برای جبران کسری بودجه ۱۵ درصدی نسبت به تولید ناخالص داخلی، بودجه خود را کاهش دهد. نفت ارزان، همچنین از طرق مهم تر، بر تقاضا اثر می گذارد. وقتی نفت خام بشکه ای ۱۰۰ دلار بود، سرمایه گذاری روی پروژه های تحقیقاتی و اکتشافی در مناطقی نظیر قطب شمال، غرب آفریقا و برزیل منطقی به نظر می رسد. اما با کاهش قیمتها، سرمایه گذاری نیز به تبع آن کاهش یافت. پروژه هایی با هزینه ۳۸۰ میلیارد دلاری به حال تعلیق درآمد و در آمریکا نیز هزینه های دارایی های ثابت در صنایع نفتی در مقایسه با میزان اوج آن، ۵۰ درصد افت کرد. حالا دیگر این سم در همه جای جهان پخش شده به طوری که شاخص مدیران خرید (PMI) در ماه دسامبر، با ثبت رقم ۴۸٫۲، از انقباض در تمامی بخش های صنعتی آمریکا خبر میَ دهد. در برزیل، ضربه نفت ارزان به کمپانی «پتروبراس»، تبعات فساد و پولشویی در این غول نفتی دولتی برزیل را تشدید کرده و سلسله مراتب بالای دولتی این کشور را فلج کرده است. سقوط سرمایه گذاری و ارزش دارایی ها، زیانبارتر است؛ زیرا بسیار سریع رخ می دهد. با این حال، تبعات احتمالی و گستره مالی این اتفاق را به سختی می توان اندازه گرفت اما نباید فراموش کرد که بخش اعظم افزایش بدهی های ۶۵۰ میلیارد دلاری شرکتهای فعال در اقتصادهای نوظهور از سال ۲۰۰۷ میلادی تاکنون، در بخش صنایع نفت و مواد خام بوده است. در واقع، نفت، در بازارهای نوظهور و در معرض خطر، نقش مهمی ایفا می کند. درحالیکه تولید ناخالص داخلی روسیه افت می کند، دولت این کشور احتمالا طی ماه های آتی با بحران بودجه ای مواجه خواهد شد. در ونزوئلا نیز که تورم بالای ۱۴۰ درصد است، از هم اکنون وضعیت بحرانی اقتصادی اعلام شده است. سایر تولیدکنندگان نفتی نیز در معرض اتفاقات مشابهی هستند. حداکثر استفاده از نفت ارزان افت نفت، برندگان بسیاری در چین و هند داشته است. این مساله باعث شده تا اقتصادهای وابسته به نفت، نظیر عربستان و ونزوئلا، دلیلی فوری برای انجام اصلاحات اقتصادی پیدا کنند. نفت ارزان همچنین به کشورهای واردکننده ای چون کره جنوبی این فرصت را داده تا یارانه های بی فایده انرژی خود را حذف کرده، تورم رو سرعت بخشیده و با افزایش مالیات، کسری بودجه خود را به حداقل برسانند. با این حال، این شوک های نفتی، درحالی رخ می دهد که اقتصاد جهان همچنان با تبعات ناشی از بحران بزرگ سال ۲۰۰۸ میلادی دست و پنجه نرم می کند.
شنبه ، ۳بهمن۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: دزنیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 18]