واضح آرشیو وب فارسی:زریان: پایگاه خبری-تحلیلی زریان؛ پایان روز 30دیماه 1390آغاز بهار کردی است.به عبارتی دیگر روز 30 دیماه آغاز آن می باشد.به گزارش زریان؛ آغاز بهار کردی در میان برخی اقوام کردزبان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.سنتهایی که در نکوداشت ابتدای بهار وجود دارد درسایرفصلها یافت نمی شود وهمانگونه که آغاز هفته (شنبه)نمود و تجلی تمام هفته می دانند آغاز بهار یا به اصطلاح عامیانه فصل بهار را تعیین کننده ی رغادت وخوشی یا ضغاطت و زحمت تمام سال می دانند.در فرهنگ کردی آیینهای زیبایی مربوط به فصل بهار وجود دارد که گذشتگان سینه به سینه نقل کرده اند و شاید امروزه در بین جوانان حتی نامی ازاین سنن به گوش نرسد.اما در متن آنها درسهای بزرگی نهفته است که یادگار نیاکان ماست.در بین ایل گوران، زنگنه ،کلهر ،کردستان ،ایلام و لرستان داستانهای حماسی و اسطوره ای شبیه به هم با ذکر اسامی گوناگون وجود دارد که در باب بهار و روزهای پایانی سرما و یخبندان به وقوع پیوسته است.از جمله ی این آیینها می توان به مرسوماتی که در فرهنگهای ذکر شده وجود دارد اشاره کرد:حلیمه وا(حلیم وا)- شه وی گاحیول- که له وا- کوری حسه نی سییای – ئاشی کی وانووی ئه وه لی وه هار- شیلی میلی- شه له و شیخالی- خه ره گه وه ئاو مه وه ر – چیل بیرا(چهل برادر)- ته شی ته شی که ره یل- فیه لی شیتره یل کی وانو- بیزین قوتیگه – شه شله وبردالعجوز این گونه داستانها حکایت از آن دارد که هر چند زمستان و سرمای طاقت فرسای آن رو به پایان است وبه اصطلاح زمین نفس کشیده ، اما نباید ازسرمای ناگهانی و برف و کولاک روزهای آغازین بهار غافل ماند.داستانهای شیرینی که حاوی برادری،صفا و صمیمیت بین خانواده ها و اهالی منطقه و راستی و پاکی دل و انس با طبیعت وبه جای آوردن شکر نعمتهای فراوان ایزد منان است.همچنین جشن و شادی،در کنار هم بودن در واپسین شبهای زمستان وآغاز فصلی دیگر از زندگی و شروع کار و تلاشی دوباره از دیگرره آوردهای بهار زیباست.ذکر این نکته در باره داستانها ضروری است که برخی از آنها ممکن است فراتر از عقل و عادت باشند و به اصطلاح ادبا،غلو به نظر آیند اما بررسی آنها از دیدگاه اسطوره ای،پذیرش آنها را هموار می سازد . به قول شاعر بزرگ حماسه سرای ما تو ا ین را دروغ و فسانه مدان به یکسان روش در زما نه مدان از او هرچه ا ندر خورد با خرد د گر بر ره رمز معنی برد) ۳ در این پست باز گو کردن تمام داستانهای ذکر شده به دلیل گستردگی آنها امکان ندارد و به دو نمونه از آنها بسنده می کنم باشد که در آینده و در صورت خواهان بیان کنم . ئاشی کی وانووی ئه ولی وه هار ( ئاشی کی وانووی ئه ولی وه هار) در میان همزبانان کردستانی به ((حلیمه وا)) که در شب اول بهار کردی در گوران مرسوم است شباهت زیادی دارد.به دلیل اینکه دوستان از حلیم وا به تفصیل سخن گفته اند.(وبلاگ ایل گوران)لازم دانستم که به بیان اصطلاح کردستانی آن بپردازم که امید وارم مورد قبول واقع گردد . ( آیین بزرگداشت اول بهار کردی مانند آغاز سال نو هجری شمسی با شکوه است و کارهای نمادینی شبیه عید نوروز در ان صورت می گیرد . در این شب اعضای خانواده دور هم جمع می شدند.تمام خانه ها سعی می کردند برای شب اول بهار اش(پلو)-که به خاطر تنگی معیشت،غذای اعیانی و ویژه ای محسوب می شد-بپزند به این اش در اصطلاح محلی ((ئاشی کی وانووی ئه وه لی وه هار))یعنی آش مخصوص کد بانوی آغاز بهار می گفتند . هنگامی که این اش درست می شد ابتدا مقداری از آن در کاسه ای می ریختند و هنگام خواب روی یکی از سه سنگ کنار آتش می گذاشتند.آنها معتقد بودند کدبانوی شب اول بهار می آید و آن غذا را می خورد و برای آن خانواده دعا و طلب روزی می کند و رضایت و شکرگزاری او،مایه برکت برای آن خانه می گردد . کله وا عده ای بر این باورند که در روز هیجدهم ماه اول بهار یعنی.،نوزدهم بهمن باد گرمی که نوید از اعتدال ربیعی می دهد شروع به وزیدن می کند و مایه شادمانی دامداران بویژه کسانی که علوفه و آذوقه ی گوسفندانشان به پایان رسیده،می گردد.البته عده ای معتقدند که این باد بعد از عید می وزد.،عده ای دیگر موسم این باد را نزدیک عید نوروز می دانند ومدت 10 الی 12 روز ادامه دارد . به این باد ((شاه ابدالان))نیز می گویند.ابدال یکی از طبقات مردان خداست که تعدادشان هفت نفر است وهیچ گاه زمین از وجود آنها خالی نخواهند شد . شاید این نام،تمثیلی برای باد بهاری باشدکه نسیم آن مانند نفس مردان خدا فرح بخش است . داستانی در این باره گفته اند که :دو باد ((کله وا)) و ((زه لان)) در روز نوزدهم با هم مبارزه می کنند((کله وا)) توان مبارزه ندارد برای تجدید قوا فرار می کند و در روز بیست و یکم بر می گردد و ((زه لان)) را شکست می دهد.) ۳ منابع : ۱ - واژه نامه ی دالاهو- حیدر صفری ۲ - داستان نامه بهمنیاری- احمد بهمنیا ر 3 - گاه شماری در فرهنگ کردی- مالک شعاعی و مهین پیرزادی منبع: استان پنجم
پنجشنبه ، ۱بهمن۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: زریان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 12]