واضح آرشیو وب فارسی:فارس: معاون جهاد دانشگاهی فارس:
فرم و محتوا در هنر اسلامی یکی است / هنر اسلامی نورانیت را القا میکند
مدرس دانشگاه شیراز گفت: بر خلاف هنر غیردینی که فرم و محتوا قابلیت تفکیک دارند در هنر اسلامی فرم و محتوا یکی است.
به گزارش خبرگزاری فارس از شیراز، سید محمدرضا خالصی شامگاه سهشنبه در همایش «فقه هنر» که به همت تولیت آستان مقدس احمدی و محمدی برگزار شد، اظهار داشت: متفکران تأکید دارند در ورای ظاهر آثار هنری اتفاقی در درون هنرمند رخ میدهد که ماهیت وجودی دارد. وی افزود: ذات هنر فضای دوسویهای را بین امر قدسی و امر خاکی ایجاد میکند یا به تعبیر دیگر، هنر تجربه زیباشناسی از امر متعال در نزد انسان است. خالصی ادامه داد: در تعبیر افلاطون هنر نوعی شوریدگی آسمانی است و فلوطین نیز هنر را زیبایی محض تصور میکند که تجلی پاکی ذات مقدس حق تعالی است و همچنین «آگوستین» خداوند را نخستین هنرمند میداند که از عدم خلق کرده و معتقد است این نیروی خلاقه به انسان ودیعت داده میشود. این پژوهشگر اضافه کرد: در تفکر اسلامی نیز فردی مانند فارابی میگوید بشر مظهر صفات جمال و جلال خداوند است، ابنسینا در «شفا» منشأ زیبایی را واجبالوجود میداند و میگوید او حُسن محض است و از همین سنخ، ملاصدرا در «اسفار» معتقد است هر زیبایی در جهان پرتویی از زیبایی مطلق است و آنچه هنرمند متعین میکند پرتویی از آن زیبایی مطلق است. وی یادآور شد: این زیبایی وقتی شکل پیدا میکند که مورد ادراک واقع شود و در لحظه یا «آنِ» درک، لذت ایجاد میشود و این موضوع در فلسفه اسلامی ساری و جاری است و حتی اخوانالصفا بهنوعی موسیقی مقدس در کائنات اشاره میکنند و یا مولانا جلالالدین میگوید: «بانگ گردشهای چرخ است اینکه خلق، میسرایندش به تنبور و به حلق، ما همه اجزای آدم بودهایم، در بهشت این لحنها بشنودهایم». معاون جهاد دانشگاهی فارس در ادامه تصریح کرد: در تفکر اسلامی سرمنشأ هنر خداوند است و بر این اساس در کلیت آن نوعی توحید دیده میشود چنانکه خاورشناسی فرانسوی میگوید برخلاف آثار هنری سایر تمدنها، آثار هنری اسلامی در مکانها و زمانهای متفاوت نوعی بنمایه مشترک دارند. خالصی متذکر شد: در هنر اسلامی متکثرات به سمت وحدت میروند درحالیکه هنر مسیحی بهنوعی ناسوتیگری روی میآورد و خود را از فضای لاهوتی مجزا میسازد اما در هنر اسلامی بر اساس «الله نورالسماوات و الارض» مادهزدایی میشود و به مخاطب خود القای نورانیت میکند. وی سپس عنوان کرد: بر این اساس فرم و محتوا در هنر اسلامی یکی است که آفریدهها همه صور گوناگون خلقت خداوند هستند و این با فضای هنر مدرن که دنیازده و خاکآلوده شده بر تفکیک فرم و محتوا دلالت میکند، متفاوت است. هنر اسلامی عقبه عمیق دارد دیگر مدرس دانشگاه حاضر در این نشست نیز با بیان این که «فقه هنر» کلید گشایشی است به برخی حوزهها که تاکنون کمتر مورد بررسی قرار گرفته، اظهار داشت: زیربنای هنر اسلامی «معرفتالنفس» و «معرفت الله» است که در عرفان اسلامی نیز مدنظر قرار گرفته و اما امروز هنر مدرن گاه فاقد این عمق است. خسرو قاسمیان افزود: از این منظر باید توجه کرد که هر هنری باید متکی به پشتوانه فرهنگی باشد و به ویژه اگر کسی میخواهد در حیطه هنر اسلامی کار کند باید بداند تنها استفاده از چند واژه و اصطلاح مفهوم هنر اسلامی را مستفاد نمیکند. این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: در هنر اسلامی باید وجه خدا را منظر نظر قرار داد تا صاحبنظر شد و این امر تنها با قدری تأمل در احوال درونی و سیر آفاق و انفس و اتکا به آن پشتوانه فرهنگی و معنوی غنی میسر است. قاسمیان اضافه کرد: در کنار هم قرار دادن برخی الفاظ و واژگان دینی میتواند نظم بیافریند اما شعر ماندگار حافظ و سعدی و مولانا به این صورت خلق نشده و برای رفتن به سمت هنر اسلامی باید وارد حیطه فلسفه و عرفان اسلامی و درک معنویات عمیق آن شد. وی بیان کرد: ما جوانان امروز را میبینیم که گاه ذوقی هم دارند اما کمتر شکیب و پشتکار مطالعه را نشان میدهند درحالیکه در عرصه هنر تنها کسانی بهجایی رسیدهاند که به درون خود فلشبک زدهاند.
94/10/30 - 00:36
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 29]