واضح آرشیو وب فارسی:آخرین نیوز: اجرای برجام؛ شکست سعودی، پیروزی ایران
روزنامه مردم سالاری در شماره یکشنبه 27 دی، در یادداشتی به قلم اشکان بنکدار جهرمی می نویسد: از ابتدای مذاکرات هسته ای بین ایران و شش قدرت جهانی مخالفت و حتی کارشکنی نسبت به آن از سوی مربع افراطیون و سودجویان داخلی، لابی های طرفدار صهیونیسم در بدنه ارکان حکومتی اروپا و آمریکا، رقبای منطقه ای ایران به ویژه عربستان و ضد انقلاب خارج نشین با شدت تمام آغاز شده و تا انتها ادامه یافت.
در ادامه این یادداشت می خوانیم: از این میان سعودی ها تا دقیقه 90 هم از نفس نیفتاده و با پاس طلایی به افراطیون ضد دولت در ایران توانستند شادمانه شاهد گل به خودی یک گروه خودسر باشند. همراهی مخالفان داخلی و خارجی برجام تنها به این مورد محدود نمی شود. بعضاً بین نمایندگان مخالف دولت در مجلس و برخی مقامات حکومتی جمهوری اسلامی از یک سو و لابی ها و تندروهای کنگره و سنای آمریکا از سوی دیگر نیز چنین تعاملاتی مشاهده می شد. این دو گروه با اتکا به اظهار نظرهای تند طرف مقابل و با مدد رسانه های همسو و البته در کشور ما به همت رسانه ملی خواهان الغای برجام و باقی ماندن تحریمها می شدند. هر گروه ادعاهای طرف مقابل را به دروغ به عنوان نظر رسمی دولت طرف مقابل به مردم معرفی می نمود با بتواند با پشتوانه افکار عمومی خللی هر چند جزئی در اجرای برجام به وجود آورد. اکنون این 4 گروه بیش از هر زمان دیگری احساس زیان می کنند. اما چرا سعودیها طی روزهای منتهی به انجام برجام چنین فعال در صحنه منطقه به رویارویی با ایران رو آورده اند؟ اعدام شیخ نمر باقر النمر، روحانی شیعه معترض در عربستان در این برهه از زمان از چه اندیشه ای در ذهن سعودیها نشأت گرفته است؟ دلایل مختلفی برای اعدام شیخ شهید در عربستان وجود دارد، از آن جمله می توان به چند مورد اشاره نمود. در پی مذاکرات هسته ای، ایران به عنوان متحد غرب برای غلبه بر بی ثباتی در منطقه مطرح شده است. ایران که بیش از سه دهه، از دید غرب همواره به عنوان یک تهدید تلقی می شد، در پی این توافق که حاصل روی کار آمدن دولت اعتدالیست جایگاه تازه ای پیدا کرده است. نقش ایران اکنون در حل بحران بی ثباتی در منطقه، با دعوت از آن برای شرکت در نشست های مربوط به حل بحران سوریه از سوی غرب به رسمیت شناخته شد. همچنین مورد دیگری نیز وجود دارد که عربستان را عمیقاً به هراس انداخته است. واشنگتن از ریاض دور می شود و در مقابل، سیاست های منطقه ای واشنگتن به تهران در حال نزدیک شدن است. البته هنوز اختلافات عمیقی بین ایران و آمریکا، به خصوص در مورد موضع جمهوری اسلامی نسبت به دولت اشغالگر اسرائیل وجود دارد، اما همگرایی ها و منافع مشترک استراتژیکی نیز بین دو کشور به وجود آمده که آنان را به همکاری با یکدیگر ترغیب می کند. از جمله، هر دو کشور به طور راهبردی خواهان بازگشتن ثبات به سوریه و عراق و نابودی نیروهای افراطی تکفیری و به طور مشخص داعش در منطقه اند. ظهور داعش و دیگر گروه های افراطی سلفی و عدم جدیت عربستان برای مبارزه با آنان باعث شده که حکومت آن کشور رفته رفته از غرب بیشتر دور شده و به انزوا برود. عربستان، علیرغم مصوبه های سازمان ملل مبنی بر ضرورت تلاش همه کشورها برای مبارزه با داعش، اولویت را به جنگ نیابتی با ایران، در سوریه، عراق و یمن داده است. همین عامل باعث شده تا این کشور، به گزارش برخی سازمانهای مشاوره ای اقتصادی، بیش از هر زمان دیگر ظرف چند دهه گذشته منزوی گردد. البته انگیزه دیگری نیز برای عربستان در اعدام شیخ نمر و تحریک رقیب منطقه ای یعنی ایران می توان تصور نمود. پس از مرگ شاه سابق این کشور، اختلافات درونی در شاهزادگان تشدید شده است. به عبارت دیگر گروهی که اینک قدرت را در دست دارد سعی می کند با عمده کردن تضاد با ایران جلوی گسترش چالش های درون حکومت را بگیرد. این مورد در تهاجمی شدن سیاست های عربستان در منطقه نیز مؤثر بوده و انتظار می رود که عربستان برای گریز از این وضعیت، منطقه را بیش از پیش بی ثبات کند. عربستان برای خروج از این وضعیت امیدوار بود که با اعدام شیخ نمر و تحریک ایران به نشان دادن واکنشی سخت، توجه جامعه جهانی را به سوی ایران به عنوان عامل بی ثبات کننده منطقه جلب کند و در روند همکاری تهران و غرب، به خصوص در مورد سوریه، وقفه ایجاد کند و نهایتاً حمایت غرب را از خود را داشته باشد. البته حکومت عربستان با به شهادت رساندن ناراضی شیعه سعودی می خواست پیامی برای جهانیان بفرستد که اگر غرب از ریاض حمایت پیشین خود را ادامه ندهد بدون ملاحظات ژئوپلیتیک و خطراتی که ممکن است در منطقه پیش بیاید برای عقب راندن ایران، دست به اقدامی که ضروری بداند خواهد زد. متأسفانه حمله به سفارت عربستان در ایران این شانس را برای عربستان به وجود آورد که آن کشور را به اهدافش برساند. بسیاری از کشورها و همچنین شورای امنیت سازمان ملل حمله به سفارت عربستان را محکوم کردند. در پی این ماجرا عربستان سعودی و برخی از متحدان آن در منطقه، روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کردند و برخی دیگر نیز سطح روابط خود را با ایران کاهش دادند. با این حال خسارات وارده به ایران به همین موارد محدود ماند و موج ایجاد شده آن چنان قدرتمند نبود که عربستان بتواند از آن برای منزوی کردن ایران، ایجاد فشار بین المللی و به خصوص آسیب رساندن به رابطه بهبود یافته ایران و غرب بهره ببرد. بخشی از دلایل این امر مربوط به واکنش سریع مقامات کشورمان در محکوم کردن حمله به سفارت و کنسولگری عربستان، بازداشت یک گروه 60 نفره به همین اتهام، و نوشتن نامه ای از سوی دولت به سازمان ملل و اظهار تأسف از وقوع واقعه مزبور بود. نتیجه مثبت مذاکرات هسته ای باعث شد تا اتفاق کم سابقه ای در رابطه ایران و آمریکا در سه دهه اخیر رخ دهد و آن این که جان کری با محمد جواد ظریف تماس تلفنی گرفت. طبق گزارش خبرگزاری ها، جان کری، برای زنده نگه داشتن مذاکرات وین برای پایان دادن به بحران سوریه، ایران و همچنین در تماسی جداگانه، عربستان را دعوت به کاهش تنش کرد. در تحولی دیگر که در نوع خود باز کم سابقه بود، جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد که ما نگران نقض حقوق بشر در عربستان هستیم. مخصوصاً اعدام های اخیر و به ویژه یک روحانی شیعه. در اروپا نیز فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت که اعدام شیخ نمر، نگرانی هایی جدی را درباره وضعیت آزادی بیان و احترام به حقوق سیاسی و شهروندی در عربستان سعودی ایجاد کرده است. بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد نیز ضمن انتقاد از اعدام روحانی ناراضی سعودی و تعدادی دیگر از مخالفان حکومت عربستان گفت سؤالاتی جدی در مورد عادلانه بودن محاکمه آنها وجود دارد. دو روزنامه بزرگ و پر نفوذ آمریکائی هم مواضع تندی نسبت به عربستان گرفتند. واشنگتن پست در سرمقاله ای از سوی هیئت تحریریه روزنامه، با عنوان «رژیم بی مسوولیت عربستان سعودی» حمله شدیدی را متوجه عربستان کرد. هیئت تحریریه نیویورک تایمز پا را فراتر نهاده و طی مقاله ای اعدام ها را نماد «بربریت وحشیگری» دانست. نیویورک تایمز همچنین در مقاله ای گزارش داد که در ماجرای درگیری ایران و عربستان، تمایل عاطفی اروپائی ها به سمت ایران جلب شده است. انتقاد غربیها و مجامع بین المللی تا جایی پیش رفت که وزیر امور خارجه عربستان که وضعیت به وجود آمده را خلاف محاسبات قبلی حکومت متبوعش می دید در واکنش به انتقادات گفت که ما باید برای این کار تشویق شویم، نه این که مورد انتقاد قرار بگیریم. علاوه بر این شاید به جا باشد تا دیپلماسی موفق قایق های آمریکایی را نیز بر این موارد اضافه نماییم. برای اولین بار پس از انقلاب دو کشور با تکیه بر قدرت دیپلماسی توانستند موردی را که شاید می توانست چالش آفرین باشد مستقیما و بدون هیچ کشور واسطه ای حل و فصل نمایند. پشت سر گذاشتن موفق این بحران ها از سوی دولت اعتدال، بازنده بزرگ دیگری هم داشت و آن نیروهای افراطی داخلی بودند که با حمله به سفارت عربستان، قصد کشاندن دولت روحانی به یک بحران بین المللی را داشتند. آنها امیدوار بودند که آمریکا به حمایت از عربستان در آمده و هنوز مرکب توافق هسته ای خشک نشده یک رویارویی دیگر بین ایران و آمریکا و شاید غرب شکل بگیرد. حرکت آنان آن قدر قبیح بود که نه تنها از سوی افراد مستقل حکومتی و مجتهدان بلکه حتی از سوی جناح محافظه کار هم محکوم شد. در نهایت به نظر می رسد که برنده اصلی این تحولات، دولت اعتدال و جناح اصلاح طلب باشد. آنان توانستند بحران به وجود آمده را مدیریت کنند و فشار افکار عمومی ، به خصوص در غرب را از ایران برگردانده و متوجه عربستان کنند. در ضمن این آزمایش مهمی بود که دولت روحانی به رقبای منطقه ای ایران نشان دهد که توانسته در پی حل مسئله هسته ای نه تنها فضای داخلی را تحت فشار افکار عمومی به سود خود برگرداند بلکه فضای بین المللی را نیز که سال ها بر علیه ایران بوده به نفع خود تغییر دهد.
یکشنبه, 27 دی 1394 ساعت 09:53
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: آخرین نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 88]