واضح آرشیو وب فارسی:ذاکرنیوز: بهزاد خواجات معتقد است، مشکل آموزش ادبیات فارسی در ایران به ادبیات معاصر محدود نمی شود، بلکه حق مطلب در ادبیات سنتی هم به خوبی ادا نشده و بهترین راه برای حل این مشکلات، ایجاد گرایش است. این مدرس دانشگاه در گفت وگو با خبرنگار ادبیات ذاکرنیوز (ذاکرنیوز)، درباره دلایل کم پرداختن دانشگاه ها به ادبیات معاصر گفت: نپرداختن به ادبیات معاصر در دانشگاه ها به یک دلیل خلاصه نمی شود. مساله کمی بُعد تاریخی دارد؛ یعنی اصولا در بدو شکل گیری شعر امروز اگر نیما را سرآغاز فرض کنیم خود نیما با قشر دانشگاهی - که نمود و نمادش دکتر خانلری بود - با هم چالش داشتند و این چالش بعدها همچنان ادامه پیدا کرد. او با بیان این که «همیشه ادبیات آکادمیک ما ترجیح می داد به سنت بپردازد»، اظهار کرد: در آن زمانِ آغاز شعر نو، فضای آکادمیک روی خوش به آن نشان نمی داد، کما این که برخی شاعران شعر نو به این اتفاق دامن می زدند. نبود تبحر در ادبیات سنتی و نداشتن تسلط بر ادبیات باعث می شود بعضی اوقات تندروی هایی صورت بگیرد و جریان های سستی به وجود بیاید. این شاعر و منتقد ادبی درباره دیگر دلیل فاصله گرفتن فضای آکادمیک از ادبیات معاصر، بیان کرد: شعر نو ایران از آغاز مقدار زیادی در شاخه آوری و بارآوری اش به ادبیات ملل دیگر نگاه داشت و از تئوری های زبانی و فکری ادبیات غرب وام گرفت. البته این تا حدی رویارویی شعر سنتی و نو را تشدید می کرد. او سومین دلیل را پیوند شعر نو با تاریخ و اجتماع دانست و بیان کرد: بخش زیادی از شعر نو ما در پیوند با مسائل اجتماعی و رخدادهای تاریخی و اجتماعی شکل گرفته است. یعنی پیش از انقلاب غالب توجه جوانان و قشر تحصیل کرده به شعر نو به علت مبارزه علیه رژیم شاه بود. این باعث می شد که شعر نو رویکرد خاص مضمونی داشته باشد، اما با فضای رسمی آکادمیک تجانسی نداشت. نکته بعدی مورد توجه خواجات خود استادان بودند که وی در این باره یادآور شد: استادان ادبیات ما غالبا موارد درسی که می خواندند به ادبیات سنتی مربوط می شد و طبیعی بود که درباره شعر نو که در حال وقوع بود اطلاع و اشراف چندانی نداشته باشند. نویسنده کتاب «منازعه در پیرهن» نداشتن پیشینه را نیز یکی از علل بی توجهی به ادبیات معاصر معرفی کرد و گفت: ما در ادبیات سنتی قریب به هزار سال اثر متن و پیشینه داریم. این هزار سال منبع خوبی برای تحقیق، مطالعه و آموزش است، در حالی که در ادبیات معاصر چنین منبعی نداریم. گرچه جریان سازی شعر معاصر ایران نسبت به شعر سنتی سریع تر اتفاق افتاده اما متاسفانه منابع کمتری به چشم می خورد و کسانی که در این حوزه اند یا اغلب تحصیلات آکادمیک نداشته اند یا به طور تجربی شعر نو را دنبال کرده اند. بنابراین این کمبود منابع هم خودش یکی از معضلاتی است که به ادبیات معاصر نمی پردازند. او درباره پیش نیاز های افزایش واحدهای ادبیات معاصر در دانشگاه، بیان کرد: اگر درِ دانشگاه ها بر روی ادبیات امروز باز شود و به جای چهار واحد 40 واحد ادبیات معاصر ایران داشته باشیم، قطعا این 40 واحد به استاد متبحر نیاز دارد. از دیگر سو باید منبع برای معرفی به گروه وجود داشته باشد، آثار متناسب و شکوهمند برای بررسی هم نیاز است. این مدرس دانشکده ادبیات دانشگاه آزاد ماهشهر با بیان این که یک نوع بدبینی به شعر معاصر وجود دارد ، اظهار کرد: نیما که آمد برخی به او تهمت می زدند که شعر فارسی را خراب کرده و بعدها جریان های دیگری به وجود آمد که باعث شد بدبینی ها بیشتر شود و فضای آکادمیک ما جریان های انحرافی را با کل جریان شعر معاصر هم کاسه کند و شعر نو را فرزندی نامشروع و جریانی بی بته بداند. این شاعر با اشاره به مشکلِ نداشتن گرایش در رشته ادبیات یادآور شد: در جامعه شناسی ، روان شناسی ، پزشکی و... گرایش وجود دارد، اما ادبیات چنین نیست. گمان می کنم راه برون رفت این است که در ابتدا ادبیات از زبان فارسی جدا شود؛ کسی که به رشته زبان فارسی علاقه دارد زبان فارسی بخواند و کسی که به ادبیات علاقه دارد ادبیات فارسی بخواند. خواجات، جزئیات انشعاب ها را این گونه بیان کرد: خود ادبیات فارسی نیز می تواند به انشعاب های دیگر تقسیم شود. نقد فارسی، نثر معاصر یا سنتی، شعر معاصر و سنتی و... هر کدام می توانند یک گرایش باشند، البته در مقطع کارشناسی ارشد این اتفاق رخ داده است. در حال حاضر چهار رشته ادبیات مقاومت، ادبیات تطبیقی، ادبیات معاصر و ادبیات کودکان تعریف شده است، اما نیاز است که این کار در کارشناسی هم صورت بگیرد. او همچنین افزود: اگر بخواهیم بین گرایش ها نسبت اهمیت مشخص کنیم درست نیست، زیرا اصل قضیه مشکل دارد. ادبیات آن قدر وسیع است که نمی توانیم یک رشته تعیین کنیم. در حقیقت در یک رشته ادبیات حق مطلب در خیلی از موارد ادا نمی شود. ادبیات عرفانی، انتقادی و اجتماعی خودش می تواند یک رشته جداگانه باشد. نویسنده کتاب «زبان و ادب فارسی» راه حل مشکل ادبیات را ایجاد گرایش بخصوص در دوره کارشناسی دانست و گفت: به نظرم باید در دوره لیسانس 10 تا 15 رشته تعیین شود و در ادامه برای آن منابع تعیین کنیم. اگر چهار واحد به 10 یا 20 واحد ارتقا یابد، چیزی حل نخواهد شد. تعیین گرایش راه عاقلانه ای است تا این که تعداد واحدها را تغییر دهیم. این منتقد ادبی، مشکل ادبیات را به ادبیات معاصر محدود ندانست و بیان کرد: نه تنها ادبیات معاصر بلکه حق مطلب درباره ادبیات سنتی هم ادا نشده است. به عنوان نمونه در مورد ادبیات انتقاد و ادبیات اجتماعی چند درس وجود دارد؟ واقعا هیچ چیزی وجود ندارد. در این باره تنها نمادها و نمودهای آن را بررسی می کنند. او با بیان مثال یادآور شد: مثلا سعدی را به عنوان شاخص شعر تعلیمی و عبید را به عنوان شاخص شعر طنز می خوانند، اما مشکل این است که این ها باید به عنوان جریان بررسی شوند. در حالی که ما در دوره کارشناسی افراد را بررسی می کنیم نه جریان ها را، و این یک معضل است. این مدرس دانشگاه در ادامه گفت: برخی می گویند در تاریخ ادبیات به جریان ها پرداخته می شود. اما تاریخ ادبیات هم آن قدر پر از تاریخ و ذکر مسائل اجتماعی است که کمتر به تحلیل های اقتصادی، اجتماعی و تحلیل درباره سبک ها می رسیم. به نظر نه تنها به ادبیات معاصر کم پرداخته می شود، که به ادبیات سنتی هم کم پرداخته می شود. خواجات درباره تاثیر گرایش بندی تشریح کرد: باید برای هر کدام از جریان ها یک رشته تعریف کنند و برای افراد مهم رشته تعریف شود. این اتفاقا به جذابیت رشته ادبیات هم کمک می کند. در این رشته که از هر چیزی چیزکی خوانده می شود دانشجو یاد نمی گیرد تحلیل کند. دانشجو باید یاد بگیرد تحلیل کند هرچند آن چیز نقطه کوچکی از ادبیات تناور ما باشد، اما آن یک چیز را درست بداند. این شاعر نحوه آموزش ادبیات فارسی در ایران را با آموزش سایر کشورها مقایسه کرد و گفت: در سایر کشورها افراد می توانند رشته ای را که به سلایق شان نزدیک است انتخاب کنند. این بهتر از این است که ما بخواهیم واحد ادبیات معاصر را دوبرابرش کنیم. او درباره ضرورت ارتباط دانشگاه ها با نویسندگان و شاعران معاصر بیان کرد: در سال های اخیر تعامل بهتر شده است و در رساله ها به مولفان معاصر هم توجه می شود. این ارتباط هنوز در حد ارتباط جانبی و فوق برنامه است و هنوز وارد چارچوب های درسی نشده است. البته هر چیزی باید از جایی آغاز شود و گمان می کنم وضع تا حدی بهتر شده است. برخی از چهره های دانشگاهی معتقدند پرداختن به اهل قلم معاصر نادیده گرفتن افرادی است که در ادبیات سنتی قلم زده اند. خواجات در این باره معتقد است: بحث سر این است که هر دوره ای توالد و تولدهایی دارد و پرداختن به این ها به معنی نادیده گرفتن دوره های دیگر نیست. انتهای پیام
یکشنبه ، ۲۷دی۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ذاکرنیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 99]