محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830973801
درگذشت هما ناظق؛ تاریخ نگار
واضح آرشیو وب فارسی:تدبیر: محمود فاضلی : هما ناطق تاریخ نگار و نویسنده متولد سال 1313 است. وی فرزند مهندس ناصح ناطق یکی از تکنوکرات های سرشناس ایران بود. فردی که در زمانه خویش نقش مهمی در راه سازی و تعدادی از بناهای تاریخی کشور داشت. ناصح ناطق از دانشجویان اعزامی دوره رضاشاه به فرنگ بود. وی در کودکی در تهران ساکن شد و پس از بعد از اتمام دبیرستان در 1336 با بورس دولت فرانسه برای ادامه تحصیل در رشته ادبیات فرانسه راهی پاریس شد اما علاقه او به رشته تاریخ موجب شد رشته تحصیلی ادبیات را رها کرده و رشته تاریخ را انتخاب کند. وی در دروان تحصیل از نخستین زنانی است که به کنفدراسیون جهانی محصلان و دانشجویان ایرانی می پیوندد. او فوق لیسانس و دکترای خود را در رشته تاریخ از دانشگاه سوربن دریافت کرد. او که در رسالت تاریخ نگار و روش تاریخ نگارى از روایت های ایدئولوژیک و کلیشه ای فراتر می رفت، معتقد بود:«تاریخ گذشته را نباید باب روز یا باب دل نوشت. تاریخ را باید بدانسان نگاشت که اگر پنجاه سال یا صد سال بعد نوشته تو را به دست گرفتند، کس نگوید که فلانى جانبدار قلم زد، حق به حقدار نداد و غرض ورزید. اسناد تاریخى چه بسا با اندیشه هاى پژوهشگر آن اسناد همخوان نباشند اما شرافت روشنفکرى حکم مى کند که در ارائه آنها تحریفى نشود».(1) به گفته او «کارشناس تاریخ همه فن حریف نیست که از هر دری سخن راند. به ناگزیر باید یک برهه معین از تاریخ گذشته را برگزیند و پیش روی نهد. تاریخ نگار نمی تواند هم درباره ساسانیان قلم بزند، هم در دودمان صفوی، هم در دوره قاجار و هم در خاندان پهلوی. اگر جز این باشد یا کلی بافی است یا خودنمایی و یا ناآگاهی. به مثل نگارنده 46 سال درباره دوران قاجار پژوهیده ام، هنوز به دوران احمد شاه نرسیده ام...». پژوهش های دوره دکتری او بر زندگی سیاسی سید جمال الدین اسدآبادی بود. در سال 1969، رساله دکتری ناطق با همکاری «مرکز ملی پژوهش های علمی فرانسه با عنوان «اسلام مدرن و سید جمال الدین اسدآبادی» در کتابی منتشر شد. این اولین اثر تاریخ نگاری پژوهشی وی بود و در زمان انتشار ماکسیم رودنسون، تاریخ نگار، جامعه شناس و شرق شناس مارکسیست فرانسوی بر کتاب ناطق مقدمه نوشت. در رابطه با سید جمال الدین اسدآبادی و در فاصله سال های 1962 تا 1964 در اکثر صبح های شنبه، شریعتی، هما ناطق و یک یا دو دوست مشترک دیگر در کافه ای به اسم «اودپار» واقع در خیابان سن ژرمن همدیگر را می دیدند. موضوع اصلی صحبت آنان در این جلسات به سیدجمال الدین اسدآبادی مربوط می شد که هما ناطق در این مورد رساله دکتری خود را تکمیل کرد. ناطق به یاد می آورد که شریعتی به اسدآبادی به عنوان پیشگام احیای اسلام علاقه مند بود و همواره سئوالاتی در مورد زندگی و افکار وی مطرح می کرد. شریعتی سخت کنجکاو بود تا در مورد مساله عضویت سیدجمال الدین در شبکه فراماسونری اطلاعاتی کسب کند و بر مبنای واقعیت های تاریخی به پرسش در مورد زندگی و اقدامات وی می پرداخت. (2) ناطق در 1347 به تهران بازگشت. سید حسین نصر رئیس وقت دانشکده ادبیات دانشگاه تهران که اولین کتاب هما ناطق را خوانده بود، پیشنهاد کرد تا او را در دانشگاه استخدام کنند. نصر ورود هما ناطق به دانشگاه تهران را چنین در خاطراتش بیاد آورده است«متوجه شدم که خانم هما ناطق کتاب های خیلی خیلی خوبی نوشته راجع به سیدجمال اسدآبادی و ملکم خان و مقاله راجع به دوره قاجاریه و نهضت های فکری دوره قاجاریه و فرانسه هم درس خوانده بود. من کتاب ها را خواستم و نگاه کردم. دیدم کتاب های خیلی برجسته ای است. این خانم را استخدام کردم. این خانم چپی بود، سازمان امنیت خیلی مخالفت کرد، گفتم آقا مسئولیتش با خود بنده. بله هما ناطق را بنده آوردم که آن شب در آن شعرخوانی انجمن گوته اصلا کمک کرد به انقلاب از دید چپی».(3) ناطق از سال 1348 تا سال 1359 به تدریس در دانشکده تاریخ دانشگاه تهران مشغول بود. در این سال ها او به تدریس دروسی همچون «جنگ های ایران و روسیه در سده نوزده»، «تاریخ اجتماعی دوران قاجار»، «روشنفکران عصر مشروطه»، «تاریخچه مشروطیت و قانون اساسی در ایران و عثمانی» پرداخت. پژوهش های ناطق در این مدت در نشریات و کتاب های تاریخی منتشر می شد. در این دوره همچنین با فریدون آدمیت چندین پژوهش مشترک انجام داد که نتیجه آن در کتاب «افکار سیاسی اجتماعی و اقتصادی در آثار منتشر نشده در دوره قاجار» منتشر شد. ناطق در باره پژوهش در زمینه قاجاریه و همکاری با فریدون آدمیت چنین می گوید«درباره خودم، باک ندارم از این اعتراف که هنوز پس از چهل سال پژوهش در دوران قاجار، هر آنگاه که دست به قلم مى برم، بى اختیار با خود مى گویم: «هشدار که آن آموخته ها از یاد نبرى، سرسرى از سر مطلب نگذرى، آزاد از خویش و از دیگران بیندیشى، اسناد را در ربط با سرخوردگى هاى خودت نسنجى…» و هنوز از خود مى پرسم: «اگر آدمیت نوشته ام را بخواند چه خواهد گفت»! (4) ناطق پیش از اینکه به دانشکده تاریخ سوربون بپیوندد سال ها ادبیات فرانسه خوانده بود، در دانشکده تربیت معلم تهران نیز استاد ادبیات سده نوزده فرانسه شد. در سال 1352 برای یک سال فرصت مطالعاتی ایران را ترک کرد و به دعوت دانشکده تحقیقات خاورمیانه دانشگاه پرینستون در حوزه «تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران در سده نوزده» پژوهش کرد و به مدت یک سال در همان دانشگاه درس داد. یک سال پیش از آغاز انقلاب اسلامی، رژیم (شاه) برای رویارویی یا بحران، استراتژی سه گانه پیچیده ای در پیش گرفت و کوشید تا با تهدیدهای خشونت آمیز رهبران مخالف غیرمذهبی را مرعوب کند. ساواک با ایجاد کمیته مخفی انتقام، نامه های تهدیدآمیز برای حقوقدانان و نویسندگان برجسته جنبش حقوق و بشر فرستاد و با پخش اعلامیه هایی این حقوقدانان و نویسندگان را دست نشانده های امپریالیسم آمریکا معرفی کرد؛ هما ناطق و یکی دیگر از اعضای کانون نویسندگان را ربود و مورد ضرب و شتم قرار داد. (5) عباس عبدی نیز در کتاب «جنبش دانشجویی پلی تکنیک تهران» که حوادث سیاسی در دانشگاهها در سال 1356 را مورد بررسی قرار داده به مواردی از ارعاب دانشگاهها اشاره کرده و می نویسد«دستگیری هما ناطق نویسنده و نعمت میرزاده شاعر در 30/8/1356 که کتک مفصلی به آنان می زنند. این کار از طریق تصادف ساختگی با تاکسی آنان هنگام بازگشت به خانه و کتک زدن سرنشینان تاکسی از سوی سرنشینان خودروی مقابل صورت می گیرد.(6) هما ناطق دو سال پس از انقلاب اسلامی به دنبال انقلاب فرهنگی و در 44 سالگی به فرانسه بازگشت. مدتی به عنوان پژوهشگر مستقل فعالیت داشت. با پروژه تاریخ شفاهی هارواد همکاری و در گفت وگو با ضیاء صدقی خاطرات خود را در این آرشیو تاریخی ضبط کرد. در سال 1363 به عنوان استاد تمام وقت در آموزشکده مطالعات ایران شناسی دانشگاه سوربن مشغول به کار شد. برای مدتی با غلامحسین ساعدی همکاری داشت اما به دلیل فوت ساعدی عمر این همکاری کوتاه بود. تدریس تاریخ و ادب فارسی به عنوان دستیار پروفسور هانری دوفوشکور را به او پیشنهاد کردند و وی به موسسه مطالعات ایران شناسی سوربن جدید منتقل شد. اگرچه همفکران هما ناطق او را وابسته به هیچ جریان سیاسی نمی دانند اما وی به لحاظ نظری به جریان روشنفکری و چپ ایران تعلق داشت. بعضی از اسناد و نوشته های نیز نشان می دهد که با گروههای معاند نزدیکی داشته است اما در نهایت از بعضی از کرده های سیاسی خود نیز با نفرت یاد کرده است. از وی کتاب ها و مقالات بسیاری به زبان های فارسی و فرانسه منتشر شده است، که از آن جمله می توان به«چهره استعمارگر، چهره استعمارزده نوشته آلبر ممی، از ماست که بر ماست مجموعه مقالات تاریخی، آخرین روزهای لطفعلی خان زند، نوشته هارفورد جونز ترجمه با همکاری جان گرنی، روزنامه قانون میرزا ملکم خان، افکار اجتماعی و سیاسی و اقتصادی در آثار منتشر نشده دوران قاجار (با همکاری فریدون آدمیت)، مصیبت وبا و بلای حکومت، کارنامه و زمانه میرزا رضا کرمانی، نامه های تبعید میرزا آقاخان کرمانی (با همکاری محمد فیروز)، بازرگانان در داد و ستد با بانک شاهی و رژی تنباکو، ایران و راه یابی فرهنگی 1834–1848، کارنامه فرهنگی فرنگی در ایران و حافظ خنیاگری، می و شادی» نام برد. مهم ترین مقالات وی نیز عبارت است«میرزا صالح شیرازی و جنگ های ایران و روس، عباس میرزا و فتحِ خراسان، حاجی موریه و قصه استعمار، از صبا تا حاجی بابا، ما و میرزا ملکم خان های ما، نظر آقا… و نامه هایی از او، میرزا آقاخان و سیدجمال الدین و رسالتِ اجتماعیِ عالم». تعدادی از ترجمه های وی نیز بشرخ ذیل است «زندگی سیدجمال الدین اسدآبادی در رابطه با فرانسه، آیین بابی، روشنفکران ایرانی در استانبول، وصیت نامه عباس میرزا، روزنامه قانون، زنان در مشروطیت، انجمن های شورایی در مشروطیت، رساله مشروطیت، کارنامه و زمانه میرزا رضا کرمانی». هما ناطق که زبان های فرانسه، انگلیسی، ترکی را خوب می دانست روز جمعه 11 دی ماه 1394(اول ژانویه 2016) در روستای «آرو» واقع در جنوب پاریس چشم از جهان فروبست. پانوشت: 1- استادم فریدون آدمیت، هما ناطق، مجله فرهنگی و هنری بخارا، 1 خرداد 1387. 2- علی شریعتی، مسلمانی در ناکجا آباد، علی رهنما، گام نو،1385، صفحه 189. 3- حکمت و سیاست، خاطرات سیدحسن نصر، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، 1393، ص298. 4 - استادم فریدون آدمیت، همان. 5- ایران بین دو انقلاب، یرواند آبراهامیان، ترجمه گل محمودی و ابراهیم فتاحی، نشر نی، چاپ هفدهم، 1389، ص 627. 6- جنبش دانشجویی پلی تکنیک تهران، عباس عبدی، نشر نی، 1393، ص 295. منبع: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی 22/10/94
جمعه ، ۲۵دی۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تدبیر]
[مشاهده در: www.tadbirkhabar.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 14]
-
گوناگون
پربازدیدترینها