محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1829509274
آیا نباید نگران تکرار تاریخ بود؟
واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: سال ها پیش به آقای بجنوردی، رئیس مرکز دایره المعارف، پیشنهاد کردم در آن مرکز دانشنامه ای نیز برای تهران تدوین کنند. ایشان پذیرفتند و جلساتی هم به طور منظم برای سیاست گذاری و برنامه ریزی برای آن تشکیل می شد. از جمله شرکت کنندگان در آن جلسات مرحوم استاد عنایت الله رضا، مدیر وقت بخش جغرافیای مرکز دایره المعارف بود. پیش از شروع این جلسات معمولا از طریق نوشته ها و خاطرات ایشان از نظرات شان بهره می بردم. نظرات ایشان به خصوص به این دلیل برایم مهم بود که استاد در دوران جوانی، زندگی پرفراز و فرودی را گذرانده بود و از بسیاری از جریانات سیاسی چپ در ایران آگاهی دقیق و نزدیک داشت. اکنون می توانستم حضورا و شفاها هم از نظرات و تجارب ایشان هم استفاده کنم. به هر حال یکی از پرسش های اساسی در ذهن من و بسیاری از علاقمندان به تاریخ معاصر ایران همواره این بوده است که جریان های چپ به خصوص حزب توده چطور توانستند در تهران و سایر شهرهای کشورمان از طیف ها و طبقات مختلف اجتماع هواداران عموما باسواد و در عین حال جان برکفی جذب کنند؟ این سئوالی است که به راحتی نمی توان پاسخ آن را در اسناد تاریخی و کتاب خاطرات و روزنامه ها و دیگر اسناد به دست آورد. بی شک بخشی از این پاسخ را باید در اوضاع واحوال آن روز عالم از قبیل دلخوری ایرانیان از انگلیس ودولت تزاری روسیه جست. نکته مهمی که باید در مورد آن دقت کرد، اعتقاد دینی بسیاری از رجال این حزب مارکسیستی است. مرحوم امام در یک سخنرانی عمومی گفت که سلیمان میرزا از نخستین رهبران این احزاب کمونیست در ایران با ایشان به سفر حج مشرف شده است. دکتر شرف خراسانی فیلسوف و مترجم مشهور هم می گفت پس از ۲۸ مرداد در زندان با رهبر شاخه کارگری حزب توده هم بند بود و او به مجردی که صدای اذان را می شنید فورا برمی خاست و نمازش را می خواند. استاد احمد آرام، پدر ترجمه در ایران که خود از متدینین بود و ترجمه ای تفسیری از قرآن را در همان سال ها منتشر کرد، خود از اعضای حزب توده بوده است. درباره گرایش مرحوم استاد جلال همایی و سعید نفیسی نیز سخن هایی رفته است. اگر در خاطرات و اسناد آن دوران جستجو کنیم از این نمونه ها باز هم هست . خلاصه فعالیت این گونه احزاب در ایران با وجود پیوندهای مذهبی وعلمی محکم و پیوستگی مردم به سنت های اجتماعی پایدار و کهن کار آسانی نبوده است. مساله وقتی دشوارتر می شود که به ارتباط آشکار حزب توده با شوروی و عقاید مارکسیستی توجه کنیم. اکنون پرسش این است که میان عقاید مذهبی و بعضا همراه با نگرش های علمی مردانی که از دل سنت برآمده بودند با اهداف جنبش های چپ و به خصوص حزب توده که پیوندهای آشکاری با حکومت شوروی داشت و صراحتا خود را حافظ منافع همسایه شمالی ایران می دانست، چه ارتباطی بوده است؟ برداشت من از سخنان استاد عنایت الله رضا این است که در واقع حزب توده و سایر جنبش های مشابه برای جذب هرچه بیشتر هوادار می بایستی آن ها را در منزل نخست از آن چه پیشتر بدان اعتقاد داشتند، تخلیه می کردند، آن گاه باورها و بعد اهداف خود را به جای آن می نشاندند. البته حوادث و اتفاقات اجتماعی دیگر هم به این برنامه آنها کمک می کرد. بخت با حزب توده یار بوده که در اوج فعالیت این حزب، بساط های دیگری در ایران به راه افتاده بود، که بی آنکه خود بخواهند یا حتی اطلاع داشته باشند، مطابق اهداف و آرمان های حزب توده در جذب هوادار برای آن حرکت می کردند. دکتررضا برای نمونه به زندگی خود اشاره می کرد که در آغاز از هواداران احمد کسروی بود و با آنکه با او اختلاف نظرهایی هم داشت، ولی به طور کلی مجذوب او بود. نهایتا همین رابطه به هدف حزب توده یاری رساند و دکتررضا در زمان حیات کسروی به این حزب پیوست. از نظر وی، کسروی کسی بود که مشاهیر و بزرگان و مظاهر اسلامی وایرانی از قبیل حافظ و مولوی و سعدی و خیام و کل بزرگان ادب و عرفان و دین واندیشه را یک یک از قطار ذهن پیاده می کرد. قطار خود او هم در عمل تقریبا جز خودش و تنی چند از یارانش شخص و چیز دیگری را با خود نمی برد. بدین گونه ذهن بسیاری از جوانان، چون خود دکتررضا، آماده پذیرش اهداف حزب توده شد، تا آنجا که کار ازباور و عقیده گذشت و به فعالیت برای تجزیه ایران به نفع شوروی کشید. در واقع این فاصله طولانی را حزب توده از یک سو با خالی کردن جامعه و ذهن جوانان از شخصیت های تاریخی و معاصر درهم می نوردید و از سوی دیگر، در این خلاء ذهنی، آراء و آثار متناسب با اهداف خود را با هوادارانش القا می کرد. سرعت و شدت حوادث و تحولات سیاسی در دهه ۲۰ و ۳۰ هم که به ویژه جای چندانی برای تامل و بازنگری باقی نمی گذاشت. این منش کسروی در نقد و حذف شخصیت های موثر در انقلاب مشروطیت را حتی در کتاب مشهور او هم می بینیم که تقریباً جز یکی دو نفر، بقیه را بی رحمانه زیر تیغ انتقاد و انتقام گرفته است. حتی ستایش های او از باقرخان و ستارخان، از انتساب آن ها به ساده لوحی و از این قبیل صفت ها خالی نیست. گویی در این تفکر هیچ جایی در میانه نیست. حتی همه سیاه اند، مگر آن که خلاف آن ثابت شود. بیشتر از یک هم که معیار وجود ندارد و آن هم شخص شخیص اوست. اکنون جا دارد که در این زمینه به نکته سنجی یکی از مردم کوچه و بازار اشاره کنم که گاهی قضاوت هایشان بسیار شیرین و عبرت آموز است. یک راننده تاکسی می گفت :غربی ها که آنقدر همت و هوشیاری دارند که مدت ها برنامه ریزی می کنند و با مخارج بسیار و گاه با به خطر انداختن جان خود، فرسنگ ها زیر آب می روند و اقیانوس ها را می کاوند تا ببینند که فلان موجود دریایی چگونه زاد و ولد می کند و حتی برای فیلمبرداری هم از آن غافل نیستند، چگونه ما را به حال خود رها می کنند؟ جالب تر از این سئوال، نتیجه ای است که او از آن می گرفت. آن راننده تاکسی می گفت: زمانی قیمت نفت به بیش از ۱۰۰ دلار رسید و درآمد ایران در آن سال ها حتی برابر تمام سال های قبل از انقلاب از اکتشاف نفت تا پیروزی انقلاب بود ،چگونه آن درآمد افسانه ای به یک باره پودر شد و به هوا رفت؟ آیا بدون برنامه ریزی غربی ها بود؟ قسمت بعدی نکته سنجی او نیز شنیدنی است. او باز می پرسید که آیا الآن که مملکت دست عقلاست و قیمت نفت هم به زیر ۳۰ دلار رسیده است، گمان می کنید که با برنامه ریزی و نقشه همان غربی ها نیست؟ فکر می کنید که آنها به دنبال ضربه زدن به چه کسی هستند؟ سرانجام برگردیم به نتیجه ای که از این سخنان به دست می آید. به هر حال دلبستگان به مطالعات تاریخی نمی توانند حوادث و تجارب گذشته را بی ارتباط با چیزهایی ببینند که در روزگار خود شاهد آن هستند. اکنون که فضای سیاسی هر روز در تلاطم جدیدی فرو می رود و از سوی دیگر گروهی به دلیل منافع سیاسی شان از کاهش قیمت نفت که به ضرر هنگفت ملی منجر می شود، خوشحال هستند، می بینیم تخریب شخصیت های موثر و متنفذ تاریخ معاصر و انقلاب ایران به یکباره شتاب بیشتری گرفته است. گویی از یک طرف گروهی، شاید با تقسیم کار، مشغول تخریب یاران درگذشته امام هستند و برای توجیه عملکرد ناشایست خود ،آنها را به انواع و اقسام تهمت ها متهم می کنند و از طرف دیگر گروه دیگری یاران حی و حاضر امام را آماج حملات سامان یافته قرار داده اند و از انتساب هرگونه پلیدی به آنها ابا ندارند. بنابر این بی دلیل نیست که گروهی هم خانواده امام را مورد هجمه و حمله قرار داده اند، تا جایی که برای مقاصد خود حتی انتساب نسبی را هم زیر سئوال می برند. این موضوع مرا به یاد دوره ای می اندازد که حتی نسب اهل بیت را به پیامبر نمی پذیرفتند و دیگران را فرزندان حقیقی رسول الله می خواندند. آیا در این اوضاع نباید نگران تکرار تاریخ بود؟ یکی بر سرشاخ بن می برید خداوند بستان نگه کرد و دید بگفتا که این مرد بد می کند نه با من که با نفس خود می کند
جمعه ، ۱۸دی۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اطلاعات]
[مشاهده در: www.ettelaat.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 12]
-
گوناگون
پربازدیدترینها