واضح آرشیو وب فارسی:عیارآنلاین: به گزارش عیارآنلاین، مرکز پژوهش های مجلس، در گزارشی که در خصوص جایگاه آب در برنامه ششم توسعه، تهیه کرده به مواردی پرداخته که نقص برنامه ریزی و مدیریتی در برنامه های پیشین محسوب می شود. این گزارش، با مروری کلی بر مواد برنامه های توسعه قبلی و عملکرد آنها در بخش آب، نشان می دهد که با توجه به وضعیت […]به گزارش عیارآنلاین ، مرکز پژوهش های مجلس، در گزارشی که در خصوص جایگاه آب در برنامه ششم توسعه، تهیه کرده به مواردی پرداخته که نقص برنامه ریزی و مدیریتی در برنامه های پیشین محسوب می شود. این گزارش، با مروری کلی بر مواد برنامه های توسعه قبلی و عملکرد آنها در بخش آب، نشان می دهد که با توجه به وضعیت نامطلوب کنونی، این برنامه های توسعه در ارتقای بخش آب موفق نبوده اند. از مهم ترین نقاط ضعف این برنامه ها، می توان به غالب بودن تفکر سازه ای در تدوین و عملکرد آنها، ضعف شدید در ارتقای نرم افزاری بخش، غیرواقع بینانه بودن و عدم تطابق با شرایط موجود کشور اشاره کرد. اما با بررسی برنامه ششم، این گزارش می افزاید: در تدوین برنامه ششم توسعه، اسناد بالادستی مختلفی وجود دارد که مهم ترین آنها سیاست های کلی برنامه ششم توسعه است. متاسفانه با وجود اهمیت بخش آب، نقش آن در سیاست های کلی برنامه ششم توسعه کمرنگ دیده شده. با توجه به بحران آب موجود در کشور و همچنین پیش بینی تداوم این بحران، لزوم تغییر جهت گیری ها در تدوین سیاست های برنامه ششم در بخش آب، کاملا ضروری به نظر می رسد. از اهداف اصلی که باید در تدوین راهبردهای برنامه ششم توسعه در بخش آب مورد توجه قرار گیرد، شاید بتوان به مواردی چون ایجاد تعادل بین منابع و مصارف، تامین پایدار آب مورد نیاز بخش های مصرف کننده با توجه به اصول توسعه پایدار، حفاظت و صیانت از منابع آب، ارتقای مشارکت بهره برداران در مدیریت منابع آب، احیا و تعادل بخشی، اصلاح ساختار اقتصاد و مدیریت آب و ارتقای بهره وری اشاره کرد. در این گزارش با مقایسه مقدار متوسط بارش ١٠ساله اخیر، اعلام می کند بارشی که حدود ۵/٢٢٢میلی متر بوده نسبت به متوسط درازمدتش ٢١ میلی متر کاهش داشته، و این یعنی ۶/٨درصد کاهش. همچنین مقدار متوسط درازمدت حجم جریان سطحی حدود ٨۶ میلیارد مترمکعب بوده. با درنظر گرفتن مقادیر حداکثری این حجم که در سال آبی۴٨- ١٣۴٧ نزدیک به ١٧۴ میلیارد مترمکعب بود و میزان حداقلی آنکه مربوط به سال٨٨-١٣٨٧حجم ٣٨ میلیارد مترمکعب بوده، می توان به این نتیجه رسید که متوسط ١٢ ساله اخیر حجم جریان سطحی نسبت به دوره درازمدت، حدود ٣٢ درصد کاهش داشته است. این کاهش را می توان در علل مختلف جست وجو کرد، عللی چون عدم تغذیه رودخانه از منابع آب زیرزمینی به دلیل افت سطح آب آبخوان های زیرزمینی، توسعه کشاورزی و افزایش سطح زیر کشت و برداشت بیشتر آب از رودخانه ها و جریان های سطحی، تغییر الگوی بارش های مولد رواناب. افزایش تعداد دشت های ممنوعه کشور از حدود ١۵ دشت در سال ١٣۴٧ به ٣١٩ دشت در سال ١٣٩٣. از عکس العمل های آبخوان ها به این امر، کاهش ظرفیت آبی آنهاست که با وجود افزایش تعداد چاه ها از سال ١٣٨٨ به بعد روند افزایش تخلیه چاه ها تبعیت از افزایش تعداد چاه ها نداشته و قدرت آبدهی چاه ها به دلیل افت زیاد سطح آب و کاهش ظرفیت آبخوان، کاهش نشان داده است. همچنین در بخش های دیگر این گزارش، به موارد و مسائلی چون وضعیت منابع آب زیرزمینی کشور، چالش ها و تهدیدهای منابع آبی، عملکردهای نامناسب برنامه چهارم و پنجم و پیش بینی آینده آب کشور در صورت تداوم سیاست های کنونی پرداخته است و از لزوم تغییر جهت گیری ها در برنامه ششم خبر داده است. در بخش نهایی این گزارش هم به اهداف اصلی که باید در تدوین راهبردهای برنامه ششم در بخش آب مورد توجه قرار گیرند اشاره کرد و آنها را در مواردی چون ایجاد تعادل بین منابع و مصارف، تامین پایدار آب مورد نیاز بخش های مصرف کننده مختلف با توجه به اصول توسعه پایدار، حفاظت و صیانت از منابع آب، ارتقای مشارکت بهره برداران در مدیریت منابع آب، احیا و تعادل بخشی، اصلاح ساختار اقتصاد و مدیریت آب و ارتقای بهره وری، توجه به فناوری های نوین در بخش آب و توجه به موضوع آب مجازی دسته بندی کرد. خشکسالی طبیعی را چهار برابر کردیم محمد درویش، کارشناس محیط زیست و مدیرکل امور آموزش و مشارکت های مردمی هم در گفت وگو با «اعتماد»، به نکاتی که به درستی در گزارش مرکز پژوهش ها آمده اشاره کرد. او در این خصوص گفت: مهم ترین نکته ای که در گزارش مرکز پژوهش های مجلس، به درستی به آن تاکید شد، این است که اعلام می کند بزرگ ترین بحران مدیریت آب کشور، در طول برنامه های پنج ساله وجود داشته، این بود که تفکر سازه ای همچنان در مدیریت حرف اول را می زند و هیچ تلاش درخوری برای اینکه این تفکر جایش را به تفکر نرم افزاری بدهد، دیده نشده. با تایید این نگاه، باید بگویم وزارت نیرو مدام به افزایش سدهایش و انتقال های بین حوضه ای اشاره و تلاش می کند کشور را با افتخار به عنوان سومین کشور سدساز دنیا معرفی کند و همه اینها را نشان کارایی اش می داند. در این گزارش اشاره شده که از قضا این موارد موجب بحران و مشکلات آب شده. این اتفاق باعث شده کشاورزی در حد بی رویه و ناپایدار پیش رود. به جای اینکه به سمت ارتقای نرم افزاری برود، با تجاوز به رویشگاه های معدنی و جنگلی، بحران موجود را تشدید کرده. به گفته درویش، نکته جالبی که در این گزارش گفته شده، متوسط بارش آسمانی در ١٠ سال اخیر است که ۶/٨درصد اعلام شده. الان میزان بارش ٢٢ و نیم میلیمتر در سال است، در صورتی که از نظر کاهش حجم جریان های سطحی، در مقایسه ده ساله تا سال ٩٣، حدود ٣٢ درصد است که تقریبا چهار برابر کاهشی که در ریزش های آسمانی اتفاق افتاده، در حجم جریان های سطحی رخ داده است. دلیل مستحکم و انکار ناپدیری در این میان دیده می شود که ما افت ریزش های آسمانی مان را با مجوز دادن به سد سازی بیشتر از سوی وزارت نیرو و حفر چاه های بیشتر از سوی وزارت جهاد کشاورزی ایجاد و خشکسالی مصنوعی ایجاد کردیم. درواقع باید خشکسالی طبیعی ایجاد شده در حد ٨ درصد می بود که این مساله با وخامت ایجاد شده توسط سیاست های غلطی که اعمال کردیم به چهار برابر افزایش یافت. درویش معتقد است: بنابر گزارش مرکز پژوهش ها نقش آب در برنامه های پنج ساله در حال کاهش است، درحالی که بحران آب در حال افزایش است. همچنین این انتقاد را مطرح می کند که آن طور که شایسته بود، به موضوع آب جدی تر نپرداختیم و برای حل بحران ها حرکتی نکردیم. حاصل گزارش این است که وزارت نیرو باید تمهیداتی را برای مدیریت مصرف و تقاضا ایجاد کند و به سمت معرفی گزینه هایی که کمترین وابستگی را به آب و توسعه داشته باشد، حرکت کند. اما هیچ خط و نشانی در این موارد نمی بینیم. دلیلش را هم در اهداف برنامه سوم، چهارم و پنجم و عدم توجه به واقعیت هایی می داند که باید اتفاق می افتاده و نیفتاده. درویش با اشاره به هشدار اعلام شده از سوی این گزارش گفت: این گزارش بند به بند برنامه ششم را بررسی کرده. در بند یکم آن اشاره دارد که باید به سمت رشد ٨ درصدی برویم، مشخص است که هیچ عنوانی، بدون تحقق منابع آبی درخور محقق نمی شود و هیچ مکانیسمی برای آنکه منابع آبی را برای رشد ٨ درصدی داشته باشیم، دیده نشده. این گزارش هشدار داده ممکن است سرنوشت برنامه ششم هم به سرنوشت برنامه های سوم، چهارم و پنجم دچار شود. منبع: ایانا
پنجشنبه ، ۱۷دی۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: عیارآنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 32]