واضح آرشیو وب فارسی:برترین ها:
یارگیری عربستان با دیپلماسی دلار
موج اعتراضات داخلی ایران به شهادت شیخ مبارز شیعه به دست عربستان، مناسبات تهران - ریاض را با اعلام قطع رابطه دیپلماتیک از سوی مقامات سعودی وارد فاز تازهای کرد.
مصطفی مصلح زاده در روزنامه ایران نوشت: موج اعتراضات داخلی ایران به شهادت شیخ مبارز شیعه به دست عربستان، مناسبات تهران - ریاض را با اعلام قطع رابطه دیپلماتیک از سوی مقامات سعودی وارد فاز تازهای کرد.
مقامات سعودی در حالی در واکنش به تعرض برخی معترضان داخلی ایران به سفارت عربستان با قطع کانالهای دیپلماتیک موضعگیری کردند که دولت جمهوری اسلامی ایران ضمن محکوم کردن به شهادت رساندن شیخ نمر، اقدام حمله به سفارت عربستان را محکوم کرده و دستور بررسی این اتفاق را صادر کرده بود.
تحولات اخیر میان ایران و عربستان در حالی صورت گرفته است که در عرصه کنش واکنشهای منطقهای شاهد بازی دوگانه عربستان هستیم. در یک فرآیند، طرف مقابل از آنجایی که در عرصه رقابتهای منطقهای از جمله سوریه، یمن و بحرین در مقابل ایران مهره قابل ملاحظهای برای بازی و رقابت ندارد، رویکرد ایجاد و حمایت از گروههای تروریستی را در پیش گرفت که ثمرهای برای آن نداشت و چه بسا به ابزاری تهدیدآمیز برای این کشور نیز تبدیل شد لذا تصمیم گرفت که این بازی استراتژیک را به یک بازی ژئوپولیتیک و سیاسی تبدیل کند و زمین بازی را به یک جنگ مذهبی بکشاند.
به این ترتیب که از طریق دامن زدن به جنگ فرقهای و مذهبی شعله اختلافات درونی را در کشورهای منطقه مخالف از جمله ایران برانگیزد که میتوان گفت در این بازی تقریباً پیش رفته است و مهرههایی هم دارد که اهدافش را پیش ببرد تا بازنده نباشد.
این تقابل، در حالی شکل گرفته که ایران و عربستان در چند دهه گذشته از برگهای خود برای پیشبرد اهداف منطقهایشان در منطقه بهره بردهاند. ایران طی پس از انقلاب، کوشیده استراتژیی منطقی در قبال سایر کشورهای منطقه در پیش گیرد.
هرچند، به واسطه پرونده منازعه هستهای با قدرتهای بزرگ، سناریوی «ایران هراسی» از سوی برخی کشورهای منطقه و در رأس آنها عربستان در دستور کار قرار گرفت تا چهره ایران مخدوش شود اما توافق هستهای این ابزار ضد ایرانی را نیز ناکار آمد کرد. همچنین گسترش خطر داعش در منطقه و کشیده شدن دامنه عملیات تروریستی به جهان غرب هم مزید بر علت شد تا جهانیان دریابند اطلاق برچسب حمایت از تروریسم به تهران نارواست و ایران در خط مقدم مبارزه با تروریستهای داعش قرار دارد. همین نکته درباره مواضع ایران در سوریه هم تکرار شد تا حدی که غربیها با وجود مقاومت پیشین خویش ناچار شدند از تهران برای شرکت در مذاکرات جهانی با هدف راهکاریابی برای بحران سوریه دعوت کنند.
در جملگی رخدادها، عربستان در زمره مخالفان پایدار دیپلماسی کشورمان بود و تلاش کرد مانع پذیرش ایران به عنوان بازیگر فعال منطقهای نزد جهانیان و بویژه غربیها شود. اختلاف دیدگاه تهران و ریاض در عراق و مهمتر از آن در تحولات سیاسی یمن هم مزید برعلت شد تا سعودیها، نه در جایگاه همسایهای مسئول بلکه در موضع رقیبی ناکام نشینند و تلاش کنند با تضعیف کشورمان، موازنه قدرت را به نفع ریاض دگرگون کنند و برای دستیابی به این هدف، از تمامی ابزارهای موجود خود، از فشار علنی گرفته تا دسیسه چینی پنهان، کوتاهی نکردند.
اما هدفگذاریهای غیرواقعبینانه سکانداران دیپلماسی این کشور و اشتباهات تاکتیکی پیاپی آنان بویژه پس از صعود ملک سلمان به رأس قدرت موجب شد تا کفه ترازو، روز به روز به سود ایران سنگینتر شود و ناظران، افول بخت عربستان را به نظاره نشینند.
در واقع، سعودیها در پیشبرد اهداف خود در منطقه و بویژه در قبال ایران ناکام ماندند و به کشوری منزوی در منطقه و مورد انتقاد نزد متحدان غربی خویش تبدیل شدند. اقدام ناعادلانه ریاض در اعدام شیخ نمر، اشتباه فاحش دیگری بود که میتوانست عرصه را بر حاکمان کم تجربه ریاض تنگتر کند و رخدادهای اولیه نیز گویای چنین واقعیتی بود.
سعودیها به علت 47 اعدامی زیرفشار افکار عمومی جهان و مسلمانان قرار گرفتند و خیزش شیعیان داخل عربستان نیز حاکمان این کشور را به هراس واداشته بود. در چنین شرایطی، اعتراض احساسی برخی نیروهای داخلی ایران در حمله به سفارت این کشور فرصتی برای عربستان فراهم کرد تا ائتلافی از برخی کشورهای منطقه و چند کشور آفریقایی را شکل دهد.
کشورهای عربی همانند بحرین و امارات هر چند از نظر مالی اتکا و نیازی به ریاض ندارند اما به دلایل متعددی همواره در زمره کشورهای تحت نفوذ سعودیها تلقی میشوند و اغلب رویکرد دیپلماسیشان با عربستان همسو است و تعصبهای نژادی نیز در شکلگیری این همنوایی مؤثر بوده است.
کشورهای آفریقایی مانند سودان، جیبوتی هم به علت دوری از بازارهای ایران و سهم نزدیک به صفرشان در تجارت با کشورمان و نیز چشم دوختن به دلارهای نفتی حاکمان گشاده دست سعودی، منافع خود را در پیوستن به کارزار دیپلماتیک عربستان علیه تهران تشخیص دادهاند اما تجربه نشان داده که ولخرجی پادشاهان عربستان، تاکنون نتوانسته دستمایه موفقیت دیپلماسی ریاض شود و زورق این کارزار نیز دیر یا زود در امواج واقعیتهای موجود، غرق خواهد شد.
تاریخ انتشار: ۱۶ دی ۱۳۹۴ - ۰۸:۵۶
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: برترین ها]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 8]