واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: تاریخ حجاب
در این مجال به ادامه بررسی تاریخ حجاب در نزد رومیان و شبه جزیره عربستان می پردازیم.... حجاب در نزد رومیاندر طول دوره جمهوری اول روم ، زنان پوششی بر سر نداشتند تعداد بی شماری مجسمه و نیم تنه از زنان این دوره بر جای مانده است .در دوران اگوستوس بین سالهای 63 قبل از میلاد و 14 بعد از میلاد پوشش دیگری برلباس زنان افزوده شد . چندین قرن بعد پوشش سر استفاده از ردای بلند در میان بانوان روم نمودی طبیعی پیدا كرد ، بنابراین در نیمه اول هزاره بعد از میلاد حجاب سرو جامه بلند در میان زنان شمال آفریقا و سواحل شرقی مدیترانه نیز گسترش یافت .در طول دوران حكومت رومیان ، مردمان آفریقای شمالی نوشته اند كه چرا به این شیوه متمایز لباس می پوشند . منابع قدیمی نشان می دهد كه مردم این ناحیه بربر بوده اند ، زیرا لباسی از پوست حیوانات بر تن می كردند و یا این پوست را بر روی شانه اشان می انداختند . از نظر نویسندگان رومی یكی از متداول ترین شیوه های پوشیدن لباس در آقریقای شمالی برگرفته از لباس رومیان البته بدون كمربند است . شكل دیگر پوشش در این ناحیه ، قبل از اسلام كه توسط نویسندگان یونان و روم توصیف شده است ، پارچه بزرگی است كه به منزله ردایی تمام بدن را می پوشاند . این جامه را هم مردان و هم زنان می پوشیدند ، اما به گونه ای متفاوت .اطلاعات بیشتری هم به صورت نوشتاری و هم عینی از شكل پوشیدن لباس در مناطق شرقی امپراتوری روم وجود دارد . یكی از مهمترین منابع این اطلاعات درباره شكل پوشش در این ناحیه از پالمیرا سوریه كنونی به دست آمده است . تندیسها و تندیسكهای بی شماری كه در این ناحیه مدفون شده بود ، اكنون به دست آمده است . این مجسمه ها بغرنج و پیچیده تصویری از نوع پوشش زنان و مردان را نشان می دهد . آنچه از این منابع به دست آمده ، نشان می دهد كه زنان خود را می پوشاندند و بعضی از آنان حتی خود را به سختی در لفاف می پیچیدند .بحث های متفاوتی درباره این زنان وجود داشته است ، چه آنهایی كه به مسیح ایمان آورده بودند و چه قشرهای دیگر .نقش برجسته های پالمیرا نخستین گواه حجاب در روم شرقی نیستند . برای مثال مراجع گوناگونی در كتاب مقدس وجود دارد ، كه نشان می دهد زنان مو و صورت خود را می پوشانده اند. یكی از نخستین مراجع در یك وصیت نامه قدیمی پیدا شده است . تصنیفی از میان تصنیف ها‘ محبوب من ، خود را نظاره كن ، تو زیبایی‘
زیباییت را ببیناز ورای آن حجابچشمهایت فاخته ای را می مانندو گونه هایت نیز چون نیمه انار از پس آن نمایانند .همچنین نشانه هایی موجود است كه در طول هزاره اول قبل از میلاد دختران جوان بی حجاب بوده اند . همچنین زنان بعد از ازدواج معمولاً در بین عامه با حجاب بودند. در مطلبی دربارهربه كا ، بعد از ازدواجش می بینیم :ربه كا به بالا نگریست وقتی اسحاق را دید از شتر پایین آمد و به خدمتكار گفت : آن مردی كه آنجا در باغ قدم می زند تا ما ببیند كیست ؟خدمتكار گفت : او آقای من است . پس ربه كا حجاب برگرفت و خود را پوشاند . بیوه زنان نیز باید به شكلی خاص لباس می پوشیدند كه آنها را از دیگران متمایز سازد . احتمالاً پوشش آنان شامل روبنده نبود . اما از زنان بدكاره انتظار می رفت كه حتی در موقع كارشان حجاب بر تن كنند و كاملاً خود را بپوشانند . چنانچه در داستان تامار می بینیم :او لباس بیوه زنان را از تن به در آورد و حجاب بر تن كرد و خود را كاملاً در لفاف پیچید وقتی جودا او را دید ، فكر كرد او یك زن بدكاره است چرا كه صورتش را پوشانده بود .در كتاب مقدس نیز مواهبی وجود دارد كه چهره زنان یهودی اهل سوریه را به تصویر می كشد . نقش برجسته ای در یك كیسه یهودی زنانی را نشان می دهد كه لباسی بلند پوشیده اند و با پارچه ای موهایشان را پوشانده اند . در ادبیات آغازین مسیحیت می بینیم كه زنان باید خود را بپوشانند . احتمالاً یكی از مشهورترین آنها این متن است :اما می خواهم تو بدانی كه سرور هر مردی مسیح است و سرور هر زنی مردش است و سرور مسیح خداست . هر مردی كه با سر پوشیده نماز بخواند یا عبادت كند به سرور خود بی احترامی كرده است . اما زنان اگر با سر بی حجاب به دعا و عبادت بپردازند ، به سرور خود بی احترامی كرده اند . زنان نیز در صورتی كه سر را تراشیده باشند ، می توانند حجاب از سر بردارند . یعنی اگر زنی نخواهد حجاب بر سر بگذارد ، باید موی سر ر اكوتاه كند . اما اگر برای زنی تراشیدن یا كوتاه كردن مو ننگ آور باشد ، باید كه حجاب بپوشد . برای مرد شایسته نیست كه سر را بپوشاند چرا كه او تجلی خداست ، اما زن جلال و شكوه مرد است . برای این فرشته خویی است كه زن باید حجاب بر سر بگذارد .نمونه های دیگر در نامه های جروم به استوشیوم وجود دارد كه می تواند بر نوع پوشش زنان مسیحی دلالت كند: از خانه بیرون نرو هرگز آرزو مكن كه دختران این ملك غریب را ببینی ... تو جراحت بر تن خواهی داشت و ملول خواهی شد ، تأسف خواهی خورد . نگاهبانانی كه را به نزدیكی شهر آمدند ، مرا یافتند ، مرا برهنه كردند ، بر من زخم زدند ، حجاب از من ربودند . عیسی مسیح غیرتمند است او دوست ندارد صورتت را بیگانه ببیند ، اما ممكن است از او پوزش بخواهی و طلب مغفرت كنی ردایم را بر تن كرده ام ، صورتم را پوشانده ام و تو را جست و جو كرده ام .اینكه حجاب و پوشش برای زنان ابتدا از كدام زمان آغاز شده . همواره مورد سؤال بوده است . سنگ نبشته ها نقش برجسته ها و تندیس ها ، تاریخی كهن را برای حجاب تخمین زده اند . تاكنون دو قسمت از نگاهی به تاریخ حجاب در این صفحه به چاپ رسیده است . قسمت سوم از این مجموعه ، به نوع پوشش زنان در میان اعراب و چگونگی پیدایش روبنده و قدمت آن اختصاص دارد .برخی از این اطلاعات بر سنگ غارهای این شبه جزیره كه به هزاره اول قبل از میلاد مسیح مربوط می شود ، نقش بسته است . این نقوش نشان دهنده آن است كه حتی در این دوره زمانی ، زنان البسه ای بلند به اشكال گوناگون بر تن می كرده اند . نقش برجسته ای از دوران آشوربنی پال ( 627- 668 قبل از میلاد ) طرحی است از زن و مردی مرده كه در كنار خیمه به آتش كشیده شان بر زمین افتاده اند . زن جامه ای حاشیه دار ، بلند و فراخ بر تن كرده است ، گیسوانش كه بدون پوشش و به شیوه ای هنرمندانه رها شده ، بیانگر آن است كه او را در نهایت خشونت كشته اند .و اما از هزاره اول بعد از میلاد مسیح از حجاب زنان عرب نوشته هایی بر جای مانده ، كه نشان می دهد زنان عرب در اماكن عمومی و بین مردم خود را كاملاً می پوشانده اند به طرزی كه تنها یك چشم آنان نمایان بوده است .زنان عرب تبار كه نه تنها سر ، بلكه صورتشان را نیز می پوشانند ، مخموری برق یك چشم را بر نمایان كردن صورت ترجیح می دهند . برای آنها دیدن ، برتر از دیده شدن است .مرجع دیگری در میشنا ، از نوع پوشیدن حجاب زنان عرب نوشته است : زنان عرب ممكن است با حجاب در انظار عموم ظاهر شوند ، زنان ماد نیز عبایی را بر روی شانه هایشان حلقه می كنند .گواه استفاده از حجاب در شبه جزیره عربستان را در برخی اشعار عربی قبل از اسلام در قرن ششم بعد از میلاد می توان یافت . برخی از این اشعار آرزویی است برای از میان رفتن حجاب و دیدن زیبایی نهفته در پس آن :
هنگامی كه قدم بر می دارد از خود عطر خوش عنبر و زعفران می پراكند ، ای كاش می گذاشت آن ردا از سرش پایین افتد تا زیباییش نمایان شود .برخی اشعار دیگر نیز بر نمایانگر كردن گریبان و چشم ها تأكید دارد كه خود نشان دهنده پوشیده نگاه داشتن این دو بخش ، از انظار عموم است :اگر سر بچرخاند و گریبان چاك دهد ، تو را آن گلو گاه سفید و لطیف كه به گردن زیبای آهوی وحشی می ماند ، اسیر خواهد كرد و آن چشمان درخشنده كه اشك بر گرد آن حلقه زده بر زیباییش دو چندان خواهد افزود .در نمونه های دیگر از اشعار عربی قبل از اسلام ، حركات بی آلایش زنی مورد ستایش قرار گرفته است :آن شرم و آزرم نشسته بر وجودش ، مرا مقهور می سازد آن هنگامی كه هیچ كنیزكی را یارای آن نیست كه حجاب از او برگیرد و هیچ گستاخی ، حق آن ندارد كه نیم نگاهی به پشت سرش بیندازد كه او محكم و استوار گام برمی دارد .چشمانش را آنچنان راست و مستقیم به راه دوخته ، كه به جست و جو گمشده ای بر روی زمین می ماند .آنچه در روح از زنی پاك و بی آلایش نقش بسته ، اوست .در سال های پس از ظهور اسلام زنان این شبه جزیره طبیعتاً سرو صورت خود را به شكل های گوناگون در انظار عموم می پوشاندند . یكی از رایج ترین انواع البسه در آن زمان ، ردایی بود كه جیل باب نامیده می شد كه بر اساس توصیفات كنونی این ردا تمام بدن به استثناء یك چشم را می پوشاند . مراجع دیگری ، مبین نوعی از پوشش سر در آن دوره است كه ماندیل نامیده می شده ، اما چگونگی آن برای ما واضح و آشكار نیست .سرانجام آنكه مردم عرب چه آنها كه بیابانگرد بودند و چه ساكنان شهرها ، سنت قدیم خود را پس از اسلام نیز ادامه دادند و در همان شیوه پوشش قدیم ثابت قدم ماندند . برای زنان شیوه پوشش ، استفاده از ردایی بلند و فراخ در اماكن عمومی بود ، این نوع پوشیدن لباس در این منطقه به نظر می رسد كه به هزاره دوم قبل از میلاد مسیح مربوط می شد .ادامه دارد ....
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 670]