واضح آرشیو وب فارسی:ارانیکو: چکیده: در موقعیتی که هنوز روشنفکران و متفکران ایرانی بر سر اینکه آیا نفت «نعمت» است یا «نقمت»، به مجادله مشغولند و در وضعیتی که مدل جدید قراردادهای نفتی ایران به مثابه «وابستگی» و «بی توجهی به توانمندی های داخلی» و «غارت و چپاول» معرفی می شود، رقیب ریزنقش ما یعنی قطر با تکیه بر سرمایه گذاری های خارجی و مشارکت های خارجی، مشغول برداشت از پارس جنوبی است.طبق برخی آمارها، در شرایط کنونی کشور قطر روزانه ٦٥٠ میلیون مترمکعب گاز از محل ذخایر این میدان (که در کشور قطر با عنوان «کنبد شمالی» شناخته می شود)، تولید دارد. اگر میزان تولید ایران را حدود ٤٣٠ میلیون مترمکعب بدانیم، آنگاه نسبت سهم ایران به قطر معادل نسبت شش به ١٠ است. اما برخی از مراجع دیگر قائل به نسبت پنج به ١٠ هستند. اما این تمام ماجرا نیست. برنامه های توسعه ای ایران با توجه ویژه دولت، در حال اجرا هستند. به این ترتیب با بهره برداری از فازهای باقی مانده، ایران به تدریج به قطر نزدیک تر می شود. در سال جاری عمده این تلاش ها معطوف به فازهای ١٥ و ١٦ و همچنین فازهای ١٧ و ١٨ هستند. مقامات رسمی ایرانی گزارش داده اند در صورت تأمین منابع مالی مورد نیاز، ایران ظرف دو سال آینده، تمامی فازهای خود را به مرحله بهره برداری خواهد رساند که ممکن است حجم تولید ایران به مرز بالای ٧٧٠ میلیون مترمکعب برسد. از سال ١٣٩٣ تا پایان سال جاری، جمعا بالغ بر ٢٠٠ میلیون مترمکعب به تولید کشورمان افزوده شده است. مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران هم بیان کرده با افزایش صد میلیون مترمکعبی تولید گاز از پارس جنوبی در سال جاری، ایران آماده سبقت از قطر شده، چراکه امسال تولید گاز از هفت فاز جدید پارس جنوبی آغاز می شود. برخی برآوردها نشان داده حجم گاز قابل استحصال این میدان در سمت ایران حدود ١٠ تریلیون و در سمت قطر حدود ٢٤,٢ تریلیون مترمکعب است. این به آن معناست که حدود ثلث ذخایر گازی ایران و حدود صد درصد از ذخایر گازی قطر در این میدان واقع شده است. اما بازی در اینجا تمام نمی شود، چراکه با توجه به اشتراک میدان، سهم هرکدام از طرفین وابستگی زیادی به رفتار برداشت طرف مقابل دارد. برای مثال، زمان بهره برداری قطر از این میدان حدود ١١ سال جلوتر از ایران بوده است. در این فاصله قطری ها حدود ٢١٤ میلیارد مترمکعب از این میدان برداشت داشته اند. بدیهی است متعاقب شروع بهره برداری های ایران، کشور قطر نیز برنامه های خود را با شدت و حدت بیشتری پیگیری کرده است. طرف ایرانی در دوران برداشت خود (یعنی از سال ٢٠٠٢ تا انتهای سال ٢٠١٤ میلادی)، موفق به استخراج حدود ٧١٠ میلیارد مترمکعب گاز شده درحالی که طرف قطری در همین دوران حدود هزارو ٢٤٢ میلیارد مترمکعب برداشت صورت داده است (یعنی حدود ٧٠ درصد بیشتر). اگر آن بازه ١١ساله پیشتازی قطر را به این رقم اضافه کنیم، آنگاه نسبت برداشت قطر به ایران، معادل دو به یک است. در یک نگاه کلان، میزان کل تولید ایران در مقایسه با قطر، حدود کمتر از پنج میلیارد مترمکعب در سال است؛ اما آنچه این تفاوت را جدی تر می کند، توجه به مسیرهای صادراتی و نوع محصولات برگرفته از گاز طبیعی است که قاعدتا تفاوت های زیادی در میزان درآمدها، مقاصد صادراتی، مشتریان و بازارهای هدف دو کشور پدید می آورد. نکته مهم آن است که از همان سال ٢٠٠٢ تاکنون، شاهد نوساناتی در میزان برداشت دو کشور هستیم. برای مثال در سال های دوم و سوم شروع برداشت ایران، روند پرشتابی ملاحظه شده و سهم ایران از کل برداشت، به رقم ٤٧ درصد می رسد. اما دو سال بعد از روی کارآمدن دولت نهم، یکباره سرعت قطر افزایش یافته به گونه ای که در آخرین سال دولت دهم، میزان برداشت ایران فقط در حدود ثلث از حجم برداشت از این میدان بوده است. (یعنی حدود نصف برداشت قطر). بعد از استقرار دولت یازدهم، این سهم بهبود یافته و به مرز بالای ٣٥ درصد ارتقا می یابد که درواقع نتیجه افتتاح فازهای اولویت اول (فاز ١٢) و پیشرفت فازهای ١٥ و ١٦ بوده است. اما باز هم با این سهم، میزان برداشت قطر هنوز دو برابر ایران است. اختصاصا در سال ٢٠١٤ برداشت ایران و قطر به ترتیب ٩٥ و ١٧٧ میلیارد مترمکعب برآورد شده است. البته با توجه به اینکه حدود ٩٩ درصد از تولید گاز قطر از این میدان صورت می گیرد، بنابراین می توان در محاسبات مربوطه، تمامی تولید قطر را منتسب به این میدان دانست، اما چنین نسبت دقیقی برای ایران قابل ارائه نبوده و از ٤٥ تا ٥٥ درصد متغیر است. خبرهای رسمی، این نسبت را معادل ٥٥ درصد از گاز مصرفی کشور می دانند (چیزی حدود ٤٣٠ میلیون مترمکعب در روز). اما حتی اگر این نسبت را هم دقیق بدانیم، باز هم به دلایل متعددی نمی توان آن را برای تمامی یک دوره یک ساله، رقم ثابتی دانست (مراجع منتقد و موافق دولت، هرکدام نرخ های غیرواقعی و دور از تصوری ارائه کرده اند). اکنون در پایان سال ٢٠١٥ پیش بینی ها حاکی است سهم ایران حداقل ٣٠ میلیارد مترمکعب افزایش یافته و به سطح ١٢٥ میلیارد مترمکعب برسد. اکنون با راه اندازی بقیه فازها (ازجمله فازهای اولویت دوم و تکمیل نهایی فازهای اولویت اول و همچنین آغاز بهره برداری بقیه فازها)، احتمالا افزایشی معادل ٤٠ میلیاردی حاصل خواهد شد که در این صورت به فرض عدم تغییر در برداشت قطر، شاهد تساوی تقریبی در آمارهای برداشت بین دو کشور خواهیم بود. مؤسسه «انی» ایتالیا هم به تازگی با انتشار گزارشی با اشاره به رشد حدود هفت درصدی تولید گاز ایران در سال ۲۰۱۴ میلادی، اعلام کرده است: ایران با پیشی گرفتن از قطر، به سومین تولیدکننده گاز جهان پس از آمریکا و روسیه تبدیل شده است. در شرایط کنونی و با درنظرگرفتن امیدواری های جدی در رفع تحریم ها، عملا وزارت نفت نیازمند همراهی همه دستگاه های اجرائی و تقنینی برای تأمین مالی پروژه های پارس جنوبی است. برخی آمارهای این متن از مقاله «سود سرشار قطر نسبت به ایران در پارس جنوبی» نوشته صادق روزبهی، منتشره در روزنامه «شرق» مورخ سوم تیر ١٣٩٤ اخذ شده است. شرق گاز گاز طبیعی شرکت ملی نفت ایران قطر ایران
یکشنبه ، ۱۳دی۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ارانیکو]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 34]