واضح آرشیو وب فارسی:روزنامه تعادل: گروه انرژی نادی صبوری دیک چنی را اکثرا در ایران به عنوان معاون اول جرج بوش پسر، رییس جمهور وقت ایالات متحده می شناسند. اما او پیش از این سمت مدیرعامل شرکت هالیبرتون که یکی از ابرشرکت های فعال در عرصه نفت جهان است، بود. چنی در یکی از سخنرانی های خود در سال1999 می گوید: «نفت تنها صنعت بزرگی است که برخلاف دیگر حوزه ها مانند کشاورزی و الکترونیک، تاثیر کمتری را بر سیاست گذاشته است.» این جمله یکی از سران کشوری است که فضایی بسیار متفاوت با کشورهای در حال توسعه و تولید کننده نفت دارند. درواقع آقای چنی خود نیز احتمالا بر این مساله واقف است که در این کشورها «سیاست» و «نفت» به شدت در هم تنیده هستند. نوسانات دایمی و حساسیت شدید بازار نفت و وابستگی بودجه این کشورها به درآمدهای نفتی باعث شده که مفهوم «سیاست» در جای جای تاریخ، برای مردم این مناطق، بسیار بااهمیت تلقی شود؛ اهمیتی که گاه کارشناسانه و گاه نیز مغرضانه بیان می شود. از ابتدای موج کاهشی قیمت نفت خام از اواسط ژوئن2014، منتقدان دولت یازدهم که البته در ردای «انتقاد کارشناسانه» اظهار وجود کردند، سعی بر این داشتند که اتفاقی اینچنینی با ابعاد جهانی را برگرفته و نتیجه سیاست های غلط وزارت نفت بخوانند. این موضع گیری ها همچنان ادامه یافته و در تازه ترین آنها، سه شنبه شب یک کارشناس اقتصادی با حضور در یک آیتم در شبکه خبر به انتقاد از سیاست های وزارت نفت و «عدم همراه کردن اعضای اوپک» برای کاهش عرضه نفت برای کنترل کاهش بهای طلای سیاه، پرداخت. سخنانی که البته از سوی مهدی عسلی مدیرکل امور اوپک وزارت نفت که به عنوان دیگر مهمان برنامه خبری حضور داشت، بی پاسخ نماند. شاید یادآوری نشست اوپک در سال2011 برای افراد و گروه هایی که این روزها از بیژن زنگنه انتظار معجزه در نشست های اوپک را دارند؛ چندان خوشایند نباشد. نشستی که در آن بعد از سال ها اعضای اوپک تصمیم به کنار گذاشتن نظام سهمیه بندی و صرفا رعایت سقف کلی تولید گرفتند و ایران نیز به عنوان یکی از اعضای حاضر با این تصمیم موافقت کرد. تصمیمی که مهدی عسلی آن را «اشتباهی تاریخی» می خواند. مدیرکل امور اوپک وزارت نفت صحبت های خود را بااشاره به انتقال درآمدها ازسوی تولیدکنندگان نفت به مصرف کنندگان نفت در سال2015 آغاز کرد و گفت: نکته اینجاست که بیشتر انتقال درآمدها به جیب دولت های مصرف کننده نفت خام رفته است. او ادامه داد: تقریبا بیش از 60درصد هزینه تولید بنزین مربوط به هزینه نفت است درنتیجه هزینه فرآورده در نقاط مختلف جهان تغییر کرده است. برای مثال در امریکا طی سال گذشته 17میلیون خودرو خریداری شد و مسافرت ها در این کشور 2.5درصد افزایش یافت، مساله یی که نشان می دهد کاهش قیمت فرآورده در این منطقه برای مردم محسوس بوده است. اما در چنین مواقعی، یکی از مسائل با اهمیت، وقف دولت های کشورهای تولید کننده نفت بر نوسان این محصول در سال روبه رو است. وقوفی که خواهد توانست برنامه ریزی برای بودجه این کشورها را آسان تر کند. مهدی عسلی در پاسخ به این پرسش مجری برنامه که آیا این میزان از کاهش قیمت نفت اساسا پیش بینی پذیر بوده است، پاسخ داد: مقداری از آن قابل پیش بینی بود؛ اما بخشی دیگر از آن به واسطه مسائل سیاسی رخ داد و چندان قابل پیش بینی نبود. او در این بخش از صحبت های خود به داستان نشست های اوپک در سال گذشته و تصمیم گیری ها در این سازمان اشاره کرد؛ اشاره یی که سبب شد کارشناس اقتصادی حاضر در این برنامه سیاست های وزارت نفت و مواضع این کشور در اوپک را زیر سوال برده و سعی در نشان دادن این مساله داشته باشد که اگر ایران موضعی متفاوت در قبال اوپک و رقیب سنتی و دیرینه خود، عربستان می گرفت؛ بازار نفت روندی متفاوت را طی می کرد. مساله «سیاست نفتی» در این بخش محور بحث این کارشناس و مهدی عسلی قرار گرفت. پاسخ مدیرکل امور اوپک وزارت نفت اما از موضعی کارشناسانه و منطقی مطرح شد؛ او با اعداد و ارقام سخن گفته و منطق عدم تاثیر کشوری با تولید کمتر از 2میلیون بشکه یی بر بازاری که حدود 30میلیون بشکه تولید نفت دارد را مطرح کرد. در سال های 89 تا 90 که وزارت نفت ایران طی فقط چند ماه، 4شخص مختلف را بر مصدر وزارت و سرپرستی خود تجربه کرد، در نشست160 اوپک اتفاقی افتاد که روند این سازمان را به شدت تغییر داد تا قبل از آن تاریخ در این سازمان، نظام سهمیه بندی حکمفرما بود و کشورها ملزم به تولید در حد و مرز این سهمیه بندی ها بودند؛ اما با تصمیم همگانی در این نشست، کشورها نظام سهمیه بندی را کنار گذاشته و صرفا تصمیم به رعایت سقف 30میلیون بشکه یی تولید گرفتند. این نشست اوپک پس از ریاست ایران در نشست159 با حضور محمد علی آبادی تحت عنوان سرپرست وزارت نفت صورت می گرفت؛ نشستی که ایران بعد از 36سال ریاست آن را برعهده داشت اما نتوانست به هیچ وجه از آن استفاده کند؛ در چنین شرایطی رستم قاسمی به عنوان وزیر نفت پس از سرپرستی محمود احمدی نژاد و محمد علی آبادی، در نشست160 اوپک حاضر شد و تصمیم همگانی برای برداشته شدن نظام سهمیه بندی را پذیرفت. تمام این داستان، پاسخ مهدی عسلی مدیرکل امور اوپک وزارت نفت به کارشناسی بود که سعی در زیرسوال بردن سیاست وزارت نفت طی 2سال گذشته را داشت؛ او در این باره گفت: تاثیر ایران بر بازار نفت به این مساله وابستگی دارد که این کشور چه مقدار از تجارت جهانی سهم دارد، در 4سال گذشته به واسطه تحریم ها تولید و صادرات نفت ایران کاهش پیدا کرد، با این حال مواضع ایران در اوپک طی 2سال گذشته غیرهوشمندانه و نادرست نبوده است. او ادامه داد: شاید دوستان به واسطه عدم اطلاعات کافی در جریان «اشتباه تاریخی» اوپک در سال2011 نباشند، اوپک از سال1982 دارای نظام سهمیه بندی بود که براساس ظرفیت تولید و متغیرهای دیگری تعیین شده بود. درست قبل از این تاریخ در سال2008 که اوپک تصمیم گرفت در واکنش به بحران اقتصادی تولید خود را 4.5میلیون بشکه کاهش دهد، سهم عربستان 8.1میلیون بشکه و ایران 4.2میلیون بشکه در روز بود. اما در سال2011 برای وارد کردن عراق به نظام سهمیه بندی، سقف تولید 30میلیون بشکه یی را درنظر گرفته و نظام سهمیه بندی را عملا کنار گذاشتند. مهدی عسلی این تصمیم را «یکی از اشتباه های بزرگ دولت ایران در آن زمان» همچنین «سایر دولت ها» خواند و گفت: این طرح صرفا طرح هوشمندانه عربستان بود. این کشور و همراهانش در جنوب خلیج فارس به خوبی می دانستند که ایران از سال2012 صادرات نفت خود را به واسطه تحریم ها کاهش می دهد و تولید لیبی نیز به مخاطره خواهد افتاد. به این ترتیب این کشورها 1.5میلیون بشکه از سهم ایران و یک میلیون بشکه از سهم لیبی را از آن خود کردند و در سال گذشته نیز یک میلیون و 500هزار بشکه مازاد بر سقف تعیین شده، نفت روانه بازار کردند. مدیرکل امور اوپک وزارت نفت ادامه داد: ایران طی سال گذشته سه بار تذکر کتبی به اوپک ارسال کرد که برای بازگشت به ثبات بازار که رسالت این سازمان است، باید همه به سقف 30میلیون بشکه یی متعهد باشند. تعهدی که البته حالا و با از بین رفتن نظام سهمیه بندی در نشست160 اوپک و موافقت ایران با این تصمیم، به سختی قابل پیگیری خواهد بود. عسلی در این باره گفت: «عربستان و کشورهای همراهش در حال حاضر بیش از 50درصد از تولید اوپک را دراختیار دارند؛ بدون موافقت این کشورها به هیچ وجه نمی توان نظام سهمیه بندی را به گذشته بازگرداند و در این شرایط هم پیگیری مازاد تولید این کشور ها بسیار سخت است.» مدیرکل امور اوپک وزارت نفت در ادامه به تشریح سیاسی بودن بازار نفت در وضعیت فعلی پرداخته و در مستند ساختن این فرضیه چنین گفت: عربستان مدعی این بود که با ثابت نگه داشتن سقف تولید به دنبال کنار زدن تولید کنندگان نفت شیل است، البته ما در این زمینه توانایی نیت خوانی نداریم و بحث را روی همین ادعای عربستان پیش می بریم. او ادامه داد: «تا زمانی که قیمت نفت در محدوده 60دلار حرکت می کرد این ادعا قابل باور بود اما درحالی که نفت به محدوده 30دلار رسیده است، دیگر نمی توان این مساله که جریان سیاسی این روند را هدایت می کند، نادیده گرفت.» کارشناس حاضر در این برنامه اما، بدون توجه چندانی به اظهارات مهدی عسلی، بیش از هر چیز به دنبال انتقادهای صرف بود؛ او پس از این سراغ رویکرد ایران در قبال شرکت ها و سرمایه گذاران بین المللی نفت رفته و با زیر سوال بردن سیاست دولت جدید، خواستار درنظر گرفتن «رابطه یی برد- برد» میان ایران و این سرمایه گذاران شد. رابطه یی که این کارشناس به هیچ وجه درباره چگونگی محقق شدن آن صحبتی نکرده و صرفا با ادبیاتی «مبهم» این مساله را مطرح می کرد که این سرمایه گذاران به دنبال سود خود هستند و ایران باید سیاستی دیگر را در قبال آنها اتخاذ کند. مدیرکل امور اوپک وزارت نفت اما در پاسخ به این بخش از اظهارات این کارشناس، به اتفاق های رخ داده در حوزه نفت در سال1376 اشاره کرد؛ سالی که قیمت نفت در آن به شدت کاهش یافته و به حدود 11دلار رسید اما ایران توانست با رویکردی خوب از مضرات آن دوری کند. عسلی در پایان صحبت های خود پیش بینی کرد که بهای نفت خام برای 3 تا 4سال آینده از 60دلار بالاتر نخواهد رفت و برای بودجه سال آینده نیز بازه قیمتی بین 35 تا 55دلار را منطقی دانست.
چهارشنبه ، ۹دی۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: روزنامه تعادل]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 14]