محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1846231735
اسلام چه نگاهی به علم آموزی زنان دارد؟/ زنان دانشمند در تاریخ اسلام
واضح آرشیو وب فارسی:شاخه طوبی: این تعداد نشان از آن دارد که عموم زنان در دوران صدر اسلام، تحصیلات عالیه در موضوعاتی چون فقه و حدیث داشتند؛ به طوری که در کتب حدیثی شرح حال بالغ بر 1543 زن حدیث دان را می توان یافت. در آن زمان استادان زن غالباً در مساجد و یا اماکن عمومی به تدریس و بیان حدیث می پرداختندبه گزارش شاخه طوبی به نقل از مهرخانه، ابن حجر عسقلانی در کتاب خود از تعداد 1552 نفر و ابن اثیر از بیش از هزار نفر زنان صحابه رسول خدا نام می برند که مصادر فقه و حدیث و تفسیر و تاریخ و سیره بوده اند. این تعداد نشان از آن دارد که عموم زنان در دوران صدر اسلام، تحصیلات عالیه در موضوعاتی چون فقه و حدیث داشتند؛ به طوری که در کتب حدیثی شرح حال بالغ بر 1543 زن حدیث دان را می توان یافت. در آن زمان استادان زن غالباً در مساجد و یا اماکن عمومی به تدریس و بیان حدیث می پرداختند و شنیدن حدیث و مسایل علمی در محضر زنان در خانه ها و با اجازه از همسران ایشان صورت می گرفت. «هَلْ یَسْتَوِی الَّذینَ یَعْلَمُونَ وَ الَّذینَ لایَعْلَمُونَ.» آیا آنان که می دانند با کسانی که نمی دانند، برابرند؟ (1) سنت نادانی و در جهل به سر بردن دوران جاهلیت، با طلوع خورشید اسلام، از میان رفت و جای خود را به علم آموزی و دانش طلبی داد. قرآن، معجزه پیامبر، کتابی است مکتوب؛ تا غیرمستقیم مسلمانان طالب حق و حقیقت را به فراگیری خواندن و نوشتن دعوت کند. در جای جای این کتاب آسمانی بر دانش و معرفت و آگاهی تأکیدات فراوانی شده است؛ به طوری که خداوند درجات والایی را برای عالمان در نظر گرفته است: «یرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ.» خداوند کسانی را که ایمان آورده اند و کسانی را که علم به آنان داده شده درجات عظیمی می بخشد (2). در این میان آن چه که مهم است، نحوه برخورد و تسری این تأکیدات در مورد زنان است. بررسی این که آیا اسلام همان اندازه که به مردان توصیه به علم آموزی دارد، به زنان نیز توصیه دارد یا خیر و نحوه این وصایا و تأکیدات چگونه است، امری است که در این یادداشت و به بهانه سال روز نهضت سوادآموزی، نگاهی به آن خواهیم داشت. توصیه اسلام به کسب علم آیات فراوانی که در قرآن به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر علم آموزی و کسب دانش تأکید دارد و از آنان به نیکی یاد می کند؛ آیاتی مانند: 1. «وَمَا یعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ...» تفسیر آن ها را، جز خدا و راسخان در علم، نمی دانند (3). 2. «قُلْ آمِنُوا بِهِ أَوْ لَا تُؤْمِنُوا إِنَّ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِهِ إِذَا یتْلَی عَلَیهِمْ یخِرُّونَ لِلْأَذْقَانِ سُجَّدًا.» بگو: خواه به آن ایمان بیاورید، و خواه ایمان نیاورید، کسانی که پیش از آن به آنها دانش داده شده، هنگامی که (این آیات) بر آنان خوانده می شود، سجده کنان به خاک می افتند (4). 3. «وَیرَی الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ الَّذِی أُنْزِلَ إِلَیکَ مِنْ رَبِّکَ هُوَ الْحَقَّ.» کسانی که به ایشان علم داده شده، آن چه را از سوی پروردگارت بر تو نازل شده حق می دانند (5). 4. یرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ.» خداوند کسانی را که ایمان آورده اند و کسانی را که علم به آنان داده شده درجات عظیمی می بخشد؛ و خداوند به آن چه انجام می دهید آگاه است (6). 5. «قُلْ هَلْ یسْتَوِی الْأَعْمَی وَالْبَصِیرُ أَمْ هَلْ تَسْتَوِی الظُّلُمَاتُ وَالنُّورُ.» بگو: آیا نابینا و بینا یکسانند؟! یا ظلمت ها و نور (ایمان و آگاهی) برابرند؟! (7) 6. «...لَکِنِ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَالْمُؤْمِنُونَ یؤْمِنُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیکَ وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِکَ.» ولی راسخان در علم از آن ها، و مؤمنان (از امت اسلام)، به تمام آن چه بر تو نازل شده، و آن چه پیش از تو نازل گردیده، ایمان می آورند (8). آن چه در آیات قرآن نسبت به علم و برتری آن آمده است، همه مفاهیم و کلماتی عام هستند، که به جنسیت اشاره ای ندارند. علاوه بر آیات، در روایات نیز بر این امر تأکید فراوانی شده است: 1. پیامبر اعظم صلی الله علیه وآله وسلم می فرماید: «علم آموزی بر هر مسلمانی واجب است.» (9) 2. امام صادق علیه السلام نیز فرموده است: «برتری عالم بر عابد مانند برتری ماه شب چهارده بر دیگر ستارگان است.» (10) 3. پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم فرموده اند: «علم را بیاموزید، هرچند در چین باشد.» (11) آن چه روایات نیز بدان اشاره دارد، اموری فارغ از جنسیت است؛ توصیه هایی به هر دو جنس زن و مرد. علاوه بر این توصیه های همگانی، بنابر نقش و جایگاه زن در خانواده و جامعه، می توان به احادیث دیگری اشاره کرد که بر توصیه به علم، خاص زنان تأکید دارد: 1. امام کاظم علیه السلام در روایتی که به صفات زن مورد انتخاب اشاره کرده است و می فرمایند: «زنی را برگزین که صاحب اندیشه و قدرت تعقل و نیز دارای ادب باشد.» (12) 2. امام علی و امام صادق علیهما السلام نیز در روایات جداگانه ای در زمینه ازدواج بر آن تأکید دارند که «از ازدواج با زنان نادان بپرهیزید.» (13) 3. اهمیت آگاهی در زنان به حدی است که در مورد کسی که کودک را شیر می دهد نیز توصیه شده است: «دایگی فرزندانتان را به زنان احمق نسپارید؛ زیرا حماقت او به واسطه شیردادنش به فرزند سرایت می کند.» (14) 4. حتی در زمینه تربیت فرزندان نیز در روایتی از امام علی علیه السلام آمده است: «فرزندانتان را به طلب دانش فرمان دهید.» (15) و پیامبر نیز یکی از حقوق فرزند بر پدر و مادر را سوادآموزی عنوان کرده اند (16). روایتی متناقض در کنار تمام روایات بیان شده که به برابری زن و مرد در تعلیم اشاره داشت، روایتی از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم نقل شده که زنان را از آموختن کتابت نهی کرده است. این روایت علی رغم آن که در کتب شیعه و سنی نقل شده است، اما بنابر آن چه که تا امروز در سنت ائمه علیهم السلام و شیوه فقها دیده می شود، بدان عمل نشده است. قال رسول اللّه صلی الله علیه وآله وسلم: «... به زنان نوشتن نیاموزید، بلکه به آن ها نخ ریسی و سوره نور را بیاموزید.» (17) سلسله راویان این حدیث، نه قطعیت پذیرش دارد و نه قطعیت رد؛ لذا ناچاریم که آن را از نظر محتوایی مورد بررسی قرار دهیم. الف) این روایت در تعارض با آیات متعدد مشترکی است که به بخشی از آن ها اشاره کردیم. ب ) روایت در تناقض با سیره و سنت پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم و ائمه اطهار علیهم السلام است. ج ) روایت فوق با روایات متعدد دیگری در این باب که به بخشی از آن ها اشاره شد، تناقض دارد؛ روایاتی که بعضاً از سلسله سندی معتبر و غیرقابل خدشه ای برخوردارند. د ) با توجه به آموزه های اصلی و اصولی دین، تفاوتی میان زن و مرد در هیچ بعدی از ابعاد دین وجود ندارد؛ مگر در موارد خاص که مسلماً علم آموزی از این موارد نیست. ه ) انحصار مواد آموزشی به زنان، در سوره نور و نخ ریسی، با ابعاد معنوی و انسان ساز دین منافات دارد و نمی توان دین را در مورد زنان تا بدین حد بسیط و ساده قلمداد کرد. در نتیجه، از مجموعه آن چه که گذشت و با توجه به تضاد و تعارض این روایت در تناسب با آیات و روایات و سنت متعدد معصومین علیهم السلام در این باب، به نظر می رسد که استناد به چنین روایتی با اشکال مواجه خواهد بود. وجهه زنانه کسب علم هدف انبیاء و ائمه اطهار علیهم السلام تعلیم انسان ها بود؛ بالطبع این امر را از دختران و همسران خویش آغاز کردند تا در سایه این علم آموزی، زنان بتوانند رسالت پدران و همسران و فرزندان خویش را در امر تبلیغ دین به عهده گیرند. درست به همین خاطر است که زمانی که عده ای از زنان برای بهره مندی بیشتر از حضور پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم خدمت ایشان رسیده و گفتند: ای پیامبر خدا! مردان بر ما فزونی یافته اند، روزی را مخصوص ما قرار ده (که در آن به تعلم مسایل اسلامی بپردازیم). و پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم با رویی گشاده از این پیشنهاد ایشان استقبال کرده و روزی را مخصوص آنان قرار دادند که در آن به وعظ و تعلیم و تذکر زنان می پرداختند (18). این دیدگاه، دیدگاه دین در مورد زن است؛ زنی که مادر است و انسان ساز، همسر است و حامی و پشتوانه، زن است و عضوی از جامعه. در این دیدگاه، آگاهی زن، آگاهی تمام جامعه است و فکر درست و اندیشه ورزیده و فهیم او، سازنده آینده ای است که یا خود می سازد و یا زمینه ساز آن است. ازهمین روست که مقام معظم رهبری در ترسیم سیمای زن مسلمان فرهیخته می فرماید: «توصیه ای که می کنم این است که خواهران و دختران عزیز من، این آگاهی ها را بیشتر کنید. کتاب، مطالعه، دقت، تحقیق، درس، ورود در مسایل مورد ابتلای روز و اهتمام به کارهای دینی جزو وظایف حتمی و مسلمی است که امروز زنان کشور باید خودشان را مثل مردان موظف بدانند. شما هستید که فرزندان صالحیرا تربیت می کنید، شما هستید که همسران خودتان را برای ورود در میدان های خوب تشجیع می کنید، بسیاری از زنان، شوهران خودشان را بهشتی می کنند و آن ها را از مشکلات دنیا و آخرت نجات می دهند، چنین ارزشی را کار و تلاش و آگاهی و موضع گیری زن دارد.» (19) و با همین دیدگاه است که علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، پس از نقل سرگذشت تأسف بار زن درطول تاریخ می گوید: «زن در تمام احکام عبادی و حقوق اجتماعی با مرد شریک است و در هر امری که مرد استقلال دارد، مانند: ارث، کسب، معامله، تعلیم و تربیت و دفاع از حقوق و غیره، زن هم مستقل است؛ مگر در مواردی که با مقتضای طبیعتش مخالف باشد.» (20) استاد شهید مطهری نیز درباره آموزش زنان می گوید: «خداوند فکر و استعداد درس خواندن را و میل و شوق به آن را همان طور که در مرد قرار داده، در زن هم قرار داده و منع او چیزی جز جلوی استعداد خدادادی را گرفتن نیست.» (21) در تمام دوران شکوفایی اندیشه و عمل اسلامی، این زنان مسلمان بودند که در علم و تحصیل و آگاهی گوی سبقت را از سایر زنان هم عصر خود ربوده بودند. «در مقایسه زندگی زن در جامعه اسلامی با نحوه زندگی زن یونانی و مسیحی در قرون وسطی، به روشنی می توان دریافت که زن مسلمان در آن روزگار به چه پایگاه بلندی از رشد عقلی و روحی و تأثیر فعال در زندگی جامعه اسلامی دست یافته بود؛ زیرا در بین دانشمندان یونانی چنان چه آرای اسپرطیین و افلاطون را کنار بگذاریم، به رغم آن تمدن و پیشرفتی که در علوم و برنامه های اجتماعی داشتند، نسبت به زن و حق برابری او در زندگی اجتماعی با مرد بخل ورزیده و این طبقه را به عنوان کالایی برای کام جویی به شمار آورده اند. زن مسیحی نیز در آن جهل و بی خبری که بر اروپای قرون وسطایی سایه افکنده بود، با مرد مسیحی شریک بود و اگر چند مورد زنانی را که سهم قابل ملاحظه ای در تعلیم داشتند در برخی از دانشگاه های جنوبی اروپا به کار تدریس پرداخته اند از بقیه جدا کنیم، در دانشگاه های شمالی برای پذیرش زن هیچ گونه گذشتی روا نگردیده و محتمل است که دانشگاه های جنوبی اروپا تحت تأثیر آرا و رسوم اسلامی قرار گرفته باشد؛ زیرا پیوند فرهنگی بین دنیای شرق و غرب در نقاط جنوبی اروپا شدت داشته است.» (22) زنان عالم و اندیشمند تاریخ اسلام در راستای اهمیت و ضرورت کسب دانش بر زن و مرد، به نمونه هایی در تاریخ از فعالیت علمی زنان در حوزه های مختلف برمی خوریم که مروری بر بخش کوچکی از آن ها، به عنوان شاهد مثالی برای بحث، خالی از فایده نیست. ابن حجر عسقلانی در کتاب خود از تعداد 1552 نفر (23) و ابن اثیر از بیش از هزار نفر زنان صحابه رسول خدا نام می برند که مصادر فقه و حدیث و تفسیر و تاریخ و سیره بوده اند (24). این تعداد نشان از آن دارد که عموم زنان در دوران صدر اسلام، تحصیلات عالیه در موضوعاتی چون فقه و حدیث داشتند؛ به طوری که در کتب حدیثی شرح حال بالغ بر 1543 زن حدیث دان را می توان یافت (25). این امر حکایت از آن دارد که در آن زمان برای آموزش زنان بستر مناسبی وجود داشت و استادان زن غالباً در مساجد و یا اماکن عمومی به تدریس و بیان حدیث می پرداختند و شنیدن حدیث و مسایل علمی در محضر زنان در خانه ها و با اجازه از همسران ایشان صورت می گرفت (26). شفا دختر عبدالله بن عبد شمس بلاذری از یک زن قریشی در میان 17 نفر باسواد هنگام ظهور اسلام یاد می کند، که خواندن و نوشتن می دانست. شفا، دختر عبدالله بن عبد شمس از مهاجران اولیه و از زنان فاضله ای بود (27) که به دستور پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم به حفصه همسر پیامبر کتابت آموخت (28). ام سلمه ام سلمه از فقهای زنان صحابه به شمار می رفت (29)؛ درباره علم و اجتهاد او کافی است که بگوییم احادیثی که ام سلمه از پیغمبر روایت کرده، بالغ بر 378 حدیث است (30) و روایات او در فضیلت علی علیه السلام (31) و اشعارش درباره ولایت اهل بیت علیهم السلام معروف است (32). اسماء بنت عمیس او از زنان فاضل و بزرگوار روزگار خویش و از اولین گروندگان به اسلام بود که همراه همسرش جعفر طیار، برای پیشبرد اسلام به حبشه مهاجرت کرد و در سال فتح خیبر در سال هشتم به مدینه بازگشت. اسما، این راوی موثق رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم، از شهود و از تکذیب کنندگان حدیث جعلی «نحن معاشر الانبیاء لانورث، ما ترکناه صدقه» (33) و از راویان حدیث غدیر است. قریب 30 تن از بزرگان حدیث شیعه و سنی از اسماء روایت نقل کرده و او را توثیق کرده اند (34). سکینه دختر امام حسین علیه السلام بنابر نقل های معتبر تاریخی، مادر او رباب است. امام حسین علیه السلام علاقه زیادی به ایشان داشت. اشعار بلند ایشان در رثای پدر بزرگوارشان در تاریخ ثبت است. ابن خلکان می گوید: سکینه، بزرگ ترین زنان عصر خود بود و زیباترین و ظریف ترین و نیکوترین آن ها در اخلاق و فضیلت به شمار می رفت (35). (در همین زمینه: مادر و دختری که امام حسین (ع) برایشان شعر سرودند/ شعرا و ادبای معروف از محضر سکینه (س) استفاده می کردند ) فاطمه معصومه سلام الله علیها دختر بزرگوار امام کاظم علیه السلام از بانوان عالمه و فرهیخته ای است که جماعتی از ارباب علم و حدیث روایاتی از ایشان نقل و ایشان نیز روایاتی از آبای طاهرین خود نقل کرده اند. (36) مزار این بانوی بزرگوار در قم، هم چنان ملجاء و مأوای شیعیان جویای حق و حقیقت است. سعیده در احوال سعیده خدمتگزار امام صادق علیه السلام بیان شده است که او زنی صاحب فضل بود که نزد امام صادق علیه السلام آموزش می دید. امام رضا علیه السلام در مدح او فرموده اند: «سعیده شناختی قوی نسبت به تفکرات مختلف داشت و بسیار دقیق تفکر صحیح را تشخیص می داد.» (37) سیده نفیسه نفیسه، دختر ابومحمد حسن بن زید از تبار امیر مؤمنان علی علیه السلام و از زنان صالح و پرهیزگار بود. او در علم حدیث آن چنان تبحر داشت که بسیاری از دانشمندان نامی و مجتهدان از جمله امام شافعی به هنگام اوج نام آوری خود در فسطاط مصر، پای درس او می نشستند و استماع حدیث می کردند. هنگامی که امام شافعی فوت کرد، جنازه او را به خانه سیده نفیسه بردند و او نماز خواند (38). مادر حسن بصری بنا به گفته ابن خلکان، مادر حسن بصری، در زمانی که پسرش حسن به نقل داستان های دینی و تشکیل مجالس درس برای مردان مشغول بود، برای زنان داستان های دینی تعریف کرده و با سخنان پندآمیز آنان را موعظه و ارشاد می کرد (39). روایت و نقل حدیث تنها یک بعد از ابعاد فرهنگی زنان آن روزگار بود، اما محدود به آن نبود. زنان در آن دوره به همان میزان که روایت گر و اسلام شناس بودند، شاعر و ادیب هم بودند. چنان چه در مورد سکینه، دختر امام حسین علیه السلام بدان اشاره شد. زنان، در طبابت نیز وارد بودند؛ به عنوان مثال زینب دختر بنی اود، چشم پزشک کاردان و ماهری بود که در میان عرب شهرت داشت. حماد ابن اسحاق از پدرش نقل می کند: پیش زنی از قبیله بنی اود رفتم تا چشم دردم را درمان کند و او درمان کرد و آن گاه گفت: کمی چشمت را فرو بند تا دارو درون آن رود، چشمم را فرو بستم و شعری که در وصف زن طبیبی بود را خواندم. زن چشم پزشک تبسم کرد و گفت: می دانی این شعر درباره چه کسی سروده شده است؟ گفتم: نه! گفت: به خدا درباره من، من همان زینبم که در شعر است و پزشک قبیله بنی اود (40). و نمونه های فراوان دیگری که این مجال اندک، توان پرداختن به آن ها را ندارد. نتیجه گیری با اندکی تأمل می توان دلیل این تأکیدات دین بر علم آموزی، خصوصاً در زنان را دریافت: 1. زنان نیمی از جامعه اند که از حقوق برابری با نیم دیگر آن جامعه برخوردارند. مقام معظم رهبری درباره تشویق زنان به برخورداری از این حق می فرمایند: «نگاه اسلام نسبت به زن و مرد، نگاه انسان است؛ در مسئله انسانیت، سِیر مقامات معنوی، استعدادهای فراوان فکری و علمی هیچ تفاوتی نیست.» (41) «دانش، چیز بسیار عزیزی است و من طرفدار این هستم که زنان در جامعه ما در همه رشته ها دانشمند بشوند.» (42) 2. تعلیم زنان، تعلیم تمام جامعه است. آگاهی زنان، نه تنها آگاهی خود ایشان که آگاهی تمام افراد وابسته به آن هاست. هرچه سطح دانش و معرفت زنان بالاتر رود، نسل آینده که در دامان آنان تربیت می یابند، رشد بیشتری خواهد یافت. ارتقای فکر و عمل جامعه تا حد بسیاری مرهون تربیت مادرانی است که در حساس ترین ایام زندگی فرد، ایام حک شدن عمیق آموزه ها در ذهن، معارف و آداب را در ذهن و وجود فرزندان خود تثبیت کرده اند. 3. آموزش است که زنان را مدیر معنوی خانواده خواهد کرد؛ بدون آموزش نمی توان از زن توقع آرامش گری و حمایت از مرد را داشت. باید دانست، باید دین و ظرایف آن را شناخت تا در هنگام نیاز، حامی مرد شد و او را حمایت گرانه به میدان فرستاد. مقام معظم رهبری دغدغه مندانه می فرمایند: «از جمله کارهای بسیار اساسی، باسوادکردن زنان است. از جمله کارهای بسیار مهم، کتابخوان کردن زنان است. ...این کتاب ها معارف بشری است که ذهن ها را برای بهتر فهمیدن، بهتر اندیشیدن، بهتر ابتکار کردن، و در موضع بهتر و صحیح تری قرار گرفتن، آماده می کند.» (43) 4. در مرحله آخر این حیات و حضور و آگاهی زنان است که می تواند جامعه ساز و تحول آفرین باشد. مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند: «بیداری زنان، احساس شخصیت و هویت در میان بانوان، آگاهی و بصیرت در میان جامعه زن، تأثیرش بر روی بیداری اسلامی و عزت اسلامی یک تأثیر مضاعف است.» (44) منابع 1. سوره زمر، آیه9. 2. سوره مجادله، آیه11. 3. سوره آل عمران، آیه7. 4. سوره اسراء، آیه107. 5. سوره سبا، آیه6. 6. سوره مجادله، آیه11. 7. سوره رعد، آیه16. 8. سوره نساء، آیه162. 9. الکافی، ج1، ص30، ح1/ وسایل الشیعه، ج27، ص26، ح33115/ بحارالانوار، ج1، ص172، ح26. 10. الکافی، ج1، ص34، ح1. 11. بحار الانوار، ج 1، ص 180. 12. وسایل الشیعه، ج14، ص13. 13. همان، ج14، ص19-20. 14. همان، ج15، ص188. 15. کنز العمال، ح45953. 16. بحار الانوار، ج74، ص80. 17. وسایل الشیعه، ج 14، صص 127-126. 18. صحیح بخاری، ج1، ص30، کتاب العلم/ ابوعبیده، عنایه النساء بالحدیث النبوی، ص56. 19. بیانات در جمع زنان شهر ارومیه: 28/6/1375. 20. علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ج 2، ص284، ترجمه ج2، ص 383. 21. مطهری، گفتار ما، ص122-136. 22. اسماء فهمی، مبادی التربیه الاسلامیه، ص152. 23. ابن حجر عسقلانی، الاصابة فی تمییز الصحابه، ج5، ص219-483. 24. ابن اثیر، اسدالغابه، ج5، ص389. 25. در تنقیح المقال مامقانی، ج3، ص69-83/ معجم رجال الحدیث، ج23، ص170-201/ اسدالغابه، ج5 و... احوال این بانوان مورد بررسی قرار گرفته است. 26. تاریخ دانشگاه های اسلامی، ص369. 27. طبقات ابن سعد، ج8، ص196. 28. بلاذری، فتوح البلدان، ص459-458. 29. ذهبی، مرآه الجنان، ج1، ص37. 30. زرکلی، الاعلام، ج9، ص104. 31. المستدرک علی الصحیحین، ص130. 32. المناقب، ج3، ص130. 33. شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج19، ص2. 34. الطبقات الکبری ص280. 35. ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج2، ص131. 36. بحارالانوار، ج 60، ص216. 37. رجال کشی، ص366. 38. وفیات الاعیان، ج 5، ص56-57. 39. همان، ج1، ص160. 40. عیون الانباء فی طبقات الاطباء، ص181. 41. بیانات در دیدار جمعی از بانوان برگزیده کشور: 30/1/1393. 42. بیانات در دیدار اعضای شورای فرهنگی اجتماعی زنان: 4/10/1370. 43. همان. 44. بیانات در دیدار در دیدار شرکت کنندگان در اجلاس جهانی زنان و بیداری اسلامی: 21/4/1391. * کارشناس ارشد فقه و حقوق اسلامی
یکشنبه ، ۶دی۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: شاخه طوبی]
[مشاهده در: www.shakheyetoba.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]
-
گوناگون
پربازدیدترینها