محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830877860
آغاز پروسه چک لیست/ بازرسی ۱۶ مکان در پارچین در دولت قبل/ هاینونن گفت پارچین به تاریخ پیوست
واضح آرشیو وب فارسی:میزان: خبرگزاری میزان-نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی با اشاره به آغاز پروسه چک لیست گفت: در نطنز و فردو که سانتریفیوژها جمع آوری و در انبار ذخیره می شوند، بازرسان آژانس حضور دارند و گزارش خود را مکتوب می کنند.به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری میزان ،رضا نجفی سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی در گفت وگویی به مسائلی از جمله پی ام دی، پروسه چک لیست آژانس، مذاکرات مسقط و پارچین پرداخت. باید پیش از ٢٠١١، مانع طرح «پی ام دی» می شدیم سوال: ورود آقای نجفی به پرونده مذاکرات هسته ای در دولت یازدهم از چه زمانی و در چه ساختاری بود؟ نجفی: در دوره قبل حدود ٨ سال رئیس اداره خلع سلاح بودم و مدتی هم نماینده وزارت امور خارجه در کمیته هسته ای در شورای عالی امنیت ملی بودم. حتی به دلیل تسلط به موضوع، چند سال قبل قرار شده بود به عنوان نماینده ایران در آژانس به وین بیایم و همه مراحل اداری اش طی شد که البته دوستان تیم قبلی به دلیل لطفی که به بنده داشتند مرا از این امر معاف کردند! بنابراین از پیش از آغاز به کار دولت یازدهم در جریان این پرونده و مذاکرات قرار گرفته بودم. در دولت دهم هم در جریان ریز مذاکرات مسقط بودم. پس از انتخاب دولت یازدهم در دوره ای که رئیس جمهور هنوز در نیاوران و در حال چینش کابینه خود بودند و در همان جا بود که آقای ظریف به عنوان مسئول پرونده هسته ای در دولت جدید انتخاب شدند، من در به روز کردن اطلاعات هسته ای تیم جدید انجام وظیفه کردم و مرتباً در جلساتشان حضور داشتم. درست از همان مقطع یعنی تشکیل شدن تیم جدید وارد شدم و به دلیل مسئولیتی که در دولت پیشین داشتم آخرین اطلاعات پرونده هسته ای را در حد خودم در اختیار تیم جدید قرار دادم. در همان دوره زمانی بود که پس از انتخاب آقای ظریف به عنوان وزیر امور خارجه به من اطلاع داده شد که باید به عنوان نماینده ایران به وین بیایم. در فاصله بسیار اندک یک یا دو هفته ای از من خواسته شد که خودم را به وین برسانم و در همان مقطع هم جلسه شورای حکام قرار بود برگزار شود و اصرارهای من برای اندکی تاخیر جهت حضور در وین هم کارساز نیفتاد. استدلال دوستان برای سرعت عمل در حضور من در وین از این باب بود که گفته می شد آقای رئیس جمهور قصد دارند فصل جدیدی را در رابطه با آژانس و همچنین مراودات بین المللی باز کنند و من بلافاصله باید به وین بیایم. سپتامبر ٢٠١٣ به وین رسیدم و تنها دو روز پس از حضور من در وین بود که جلسه شورای حکام برگزار شد و من ابتدا اعتبارنامه خود را برای تایید در اختیار یوکیا آمانو قرار دادم و سپس به عنوان نماینده ایران در آن جلسه شرکت کردم. جلسات فشرده رایزنی های جدید با آژانس بین المللی انرژی اتمی را هم بسیار سریع آغاز کردیم و در جلسات ابتدایی مروری داشتیم بر مذاکرات گذشته. همان طور که در جریان هستید در آن مقطع دو سال از زمان آغاز مذاکرات ما با آژانس در چارچوب «رهیافت ساختاری» می گذشت و عملاً آن پروسه به بن بست رسیده بود. آن زمان «هرمان ناکارتس»، معاون مدیرکل آژانس بود. در آن جلسات ایران ابتکار عملی به خرج داده و از باز کردن راه جدیدی برای حل اختلاف ها با عنوان «اقدامات عملی» سخن گفت. آژانس با پیشنهاد ما برای اجرای Practical Measures یا همان «اقدامات عملی» موافقت کرد. این مذاکرات همزمان با رایزنی هایی که ابتدا در مسقط و سپس ژنو آغاز شده بود، پیش رفت و منجر به رسیدن به آن راهکار «چارچوبی برای همکاری» شد. در آن زمان هم ما به این نتیجه رسیده بودیم که ادامه دادن مذاکرات در قالب رهیافت ساختاری عملاً به بن بست خورده و اگر بخواهیم آن را ادامه دهیم به زمان بسیار زیادی هم نیاز خواهد داشت. بر همین اساس بود که کلاً آن قالب مذاکراتی را کنار گذاشته و بنایی جدید در رایزنی ها با آژانس گذاشتیم. در همان زمان چارچوب اقدام های عملی مشخص و در جریان سفر یوکیا آمانو به تهران به امضای وی و آقای صالحی رسید. بدین ترتیب مسیر همکاری ما با آژانس بین المللی انرژی اتمی تغییر کرد و همین مسئله زمینه ای شد تا به موازات مذاکرات سیاسی که با 1+5 بود، مذاکرات فنی با آژانس هم پیش رفت و از آن مسیر عقب نماند. اگر خاطرتان باشد حتی امضای چارچوبی برای همکاری با آژانس پیش از توافق موقت ژنو بین ایران و 1+5 صورت گرفت. سوال: نخستین جلسه شورای حکام که شما در آن به عنوان نماینده ایران در آژانس شرکت کردید بازمی گردد به سپتامبر ٢٠١٣ و آخرین جلسه ای که تا به امروز در آن شرکت داشته اید جلسه مختومه شدن پرونده موسوم به پی ام دی بوده است. فضای سیاسی این دو جلسه با فاصله زمانی قریب به دو سال از هم چه شباهت ها و چه تفاوت هایی داشت؟ نجفی: در جلسه سپتامبر ٢٠١٣ ما متهم ردیف اول بودیم. اتهام هایی که در آن جلسه سپتامبر ٢٠١٣ شنیده می شد تقریباً جدید نبود و اتهام هایی بود که سال های سال شنیده می شد و غربی ها و کشورهای همپیمان آنها و حتی برخی کشورها مانند ژاپن و کره جنوبی در بیانیه هایی که قرائت کردند ایران را متهم به تخلف در گذشته می کردند . سوال: حتی ژاپن و کره جنوبی؟ نجفی: بله. سخنرانی های نمایندگان کشورهای غربی تندتر بود، اما کشورهای پیرو آنها یا حتی کشورهای کوچکی مانند سنگاپور هم در سخنان خود این اتهام ها را علیه ایران مطرح می کردند. فضای جلسات بسیار سنگین بود، اما با توجه به آنکه انتخابات ریاست جمهوری در ایران برگزار شده بود و سیاست های آقای روحانی هم اعلام شده بود، در کنار آن گفته می شد که ما از سیاست های جدیدی که قرار است ایران در پیش بگیرد، استقبال می کنیم. البته در سخنرانی که در آن جلسه داشتم، برخلاف سخنرانی هایی که ایران پیش از آن داشت و در آن تلاش می شد به همه اتهام ها و حرف های تک تک کشورها پاسخ داده شود به سمت برخورد نرفتیم و تاکید کردیم که سیاست دولت جدید در تعامل سازنده است و ما حاضر به گفت وگو بدون پیش شرط و به دنبال حل مشکل از طریق مذاکرات سیاسی هستیم. به هرحال آن جلسه نخست اندکی سخت بود و البته جلسات بعدی هم آسان نبودند تا اینکه ما به مقطع توافق ژنو رسیدیم. با آن توافق فضا اندکی بهتر شد، اما کماکان اظهار نگرانی هایی که در گزارش های پیشین به خصوص گزارش نوامبر ٢٠١١ آژانس بود علیه ما در گزارش ها و در اظهارنظرهای بسیاری از اعضای آژانس تکرار می شد. این اتهام ها فقط در گزارش اخیر نوامبر ٢٠١٥ آقای آمانو بود که چندان مورد اشاره قرار نگرفت. این نگرانی ها در همان مقطع پیش و پس از توافقنامه موقت ژنو هم کم و بیش ادامه داشت و حرف افراد این بود که ایران باید همکاری های گسترده داشته و دسترسی های وسیع به آژانس بدهد. حرف طرف مقابل این بود که ایران باید دست به تمام این اقدام ها بزند تا اعتماد بین المللی را اعاده کند. البته ما در همان مقطع هم پاسخ این ادعاها را می دادیم و حرف ما این بود که سیاست جمهوری اسلامی ایران از قبل هم استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای بوده و سلاح هسته ای در دکترین نظامی ایران جایی ندارد. ما در همان مقطع هم به فتوای مقام معظم رهبری مبنی بر منع دینی تولید، توسعه و استفاده از سلاح هسته ای اشاره می کردیم. به تدریج فضا تغییر کرد. توافق اولیه ای که در لوزان صورت گرفت با استقبال های گسترده از سوی کشورها روبه رو شد و سپس با نهایی شدن توافق در ماه جولای و همزمانی آن با توافق ما با آژانس در خصوص نقشه راه، سمت سخنرانی ها و موضع گیری ها از برخورد به استقبال تغییر کرد. البته رژیم صهیونیستی موضع خود را هیچ گاه تغییر نداد و از همان ابتدا بر یک موضع منفی اعمال فشار همه جانبه بر ایران اصرار داشت. مسیری که در این دو سال آمدیم مسیر سختی بود، اما به تدریج از راه های ناهموار عبور کردیم و موانع را یکی پس از دیگری برداشتیم تا به جلسه اخیر شورای حکام مورخ ٢٤ آذر رسیدیم که مهم ترین مانع که بحث پرونده مسائل گذشته و حال یا موسوم به پی ام دی بود مختومه شد. سوال: شما یک کیفرخواست بین المللی علیه ایران را تحویل گرفتید. پرونده ای مملو از اتهام. فکر می کردید بتوانید در بازه زمانی دو سال این پرونده را به مرحله مختومه شدن برسانید؟ نجفی: به این دلیل که بر جزئیات پنهان پرونده علاوه بر جزئیات و کلیات آشکار آن آگاهی داشتم، فکر می کردم که ما به بازه زمانی بیش از دو سال نیاز خواهیم داشت. اما از دوره پیشین هم اعتقاد داشتم که پرونده ایران سیاسی شده است و راه حل پرونده صرفاً فنی نیست . برخی از دوستان در دولت قبل بسیار اصرار داشتند که این پرونده فنی است و ما می توانیم با مذاکرات صرفاً فنی آن را حل کنیم. حتی در زمان مدیرکلی محمد البرادعی در سال ٢٠٠٧ توافقی هم انجام شد با عنوان «طرح کاری» یا Work Plan و در آن قالب، آژانس 6 موضوع را مطرح کرد و هر 6 موضوع هم پاسخ داده شده و بسته شد، اما بحث مطالعات ادعایی در حاشیه متن توافق آن دوره گنجانده شد. ناگفتهنماند که حتی «طرح کاری» در کنارش یک توافق سیاسی بود. با این همه ما امیدوار بودیم که با حل آن 6 مسئله همه چیز خاتمه پیدا کند، اما این طور نشد. حتی شاید به یک معنا آن 6 موضوع که کنار رفت بحث مطالعات ادعایی را برجسته کردند. البرادعی در گزارش ٢٠٠٨ برای نخستین بار عبارت «Possible military dimensions» یا «ابعاد احتمالاً نظامی برنامه هسته ای ایران» موسوم به پی ام دی را مطرح کرد. برخلاف گمان عده ای که فکر می کنند این عبارت را نخستین بار آمانو به کار برده است، باید بگویم که این محمد البرادعی بود که نخستین بار در سال ٢٠٠٨ از این عبارت استفاده کرد . البته البرادعی در همان تاریخ تحت فشار شدید قرار داشت که دقیقاً شبیه گزارشی که یوکیا آمانو سال ٢٠١١ در خصوص برنامه هسته ای ایران را داد، منتشر کند، اما البرادعی بر این حقیقت واقف بود که بسیاری از اسناد سندیت نداشته و موثق نیستند و به همین دلیل زیر بار نرفت و تحت فشار کشورهای غربی حاضر نشد، چنین گزارشی بدهد. یوکیا آمانو که به عنوان مدیرکل آژانس انتخاب شد از کشور ژاپن بود و من در بالا ذکر کردم که موضع ژاپن علیه ما در جلسات شورای حکام چگونه بود و در نتیجه آمانو در سال ٢٠١١ آن گزارش منفی خود در خصوص پرونده هسته ای ایران را داد. البته رابطه کاری ما با آمانو همواره خوب بوده، اما اختلاف های ما همچنان پابرجاست. گزارش نوامبر ٢٠١١ آمانو در حقیقت یک نوع کیفرخواست بود و در ٦٥ بند به شکل ریز و جزیی تمام فعالیت های هسته ای ما حتی غنی سازی در نطنز را هم زیر سوال برده و ادعا شده بود که تمام این فعالیت ها در راستای یک برنامه خاص بوده و ابعاد احتمالاً نظامی را شامل می شود. آمانو در همان گزارش هم ادعا کرده بود که تمام اطلاعاتی که در اختیار دارد در مجموع معتبر است. آمانو بحث overall credible را برای نخستین بار آنجا مطرح کرد. آمانو در سال ٢٠١١ اتهام را با ادعای در دست داشتن اطلاعات معتبر به ما وارد دانسته بود. من اعتقاد دارم که ما باید پیش از آن مقطع ٢٠١١ مانع از چنین اتهام زنی سنگینی به ایران می شدیم اما به هرحال نکته مدنظر من این است که همان زمان هم فکر می کردم که پرونده ما صرفاً فنی نیست. بعد فنی آن یک قسمت است ولی بعد قوی تر آن سیاسی است و ما باید این موضوع را همزمان هم فنی - حقوقی پیش ببریم و هم به لحاظ سیاسی آن را حل و فصل کنیم. در توافق برنامه جامع اقدام مشترک هم این بند (بند ١٤ برجام) را گنجانده و طرف مقابل را متعهد به مختومه کردن پرونده موسوم به پی ام دی کردیم. یک اشتباه رایج راجع به آژانس این است که همه فکر می کنند آژانس یعنی مدیرکل در حالی که تصمیم گیرنده، شورای حکام است. در گزارش اخیر منتشر شده هم با وجود آنکه عده ای آن را سیاه می خوانند، اما من در سخنرانی که در جلسه شورای حکام ٢٤ آذر داشتم ١١ مورد را در سخنرانی ام آوردم که در این ١١ مورد آژانس اذعان می کند هیچ علامتی مبنی بر انحراف در برنامه هسته ای ایران دیده نشده یا ادعاهای قبلی را رد کرده است. مواردی هم که ادعا می کنند مربوط به مطالعات علمی بوده که تا پیش از سال ٢٠٠٣ انجام شده و پس از آن به شکل پراکنده تا سال ٢٠٠٩ ادامه پیدا کرده است بخش بسیار کوچکی است که آن را ما قویا رد کردیم. ولی حتی با استناد به همین ادعا هم از نظر فنی باز باید پرونده ما بسته می شد. برمبنای این جمله که در گزارش آمده است مبنی بر اینکه پس از سال ٢٠٠٩ آژانس هیچ گونه نشانه ای مرتبط با پی ام دی در ایران نیافته است، پرونده ایران باید بسته اعلام می شد. اصولاً پرونده ما باید قبل تر بسته می شد چرا که در اساسنامه آژانس آمده است که اگر احیاناً بازرسان آژانس عدم پایبندی را گزارش کرده و مدیرکل به کشورهای عضو گزارش کند، پیش بینی شده است که آن کشور می تواند درصدد جبران برآید و با جبران کردن آن موضوع بسته خواهد شد. اما در سال ٢٠٠٣ که البرادعی برخی قصورهای ادعایی را گزارش کرد آن زمان با وجود آنکه ایران همکاری بسیاری انجام داده، دو سال و نیم پروتکل الحاقی را اجرا کرده بود و دسترسی های فراتر از پروتکل هم داده بود، به این دلیل که بحث سیاسی بود پرونده بسته نشد. جالب اینجاست که در قطعنامه سپتامبر ٢٠٠٥ که موضوع ما را به عنوان عدم پایبندی ذکر می کند به گزارش ٢٠٠٥ آژانس ارجاع نمی دهد بلکه به گزارش نوامبر ٢٠٠٣ ارجاع می دهد. دلیل آن هم این است که در آن گزارش البرادعی یک جمله آورده است که ایران نقض هایی در خصوص تعهدهای خود داشته است. این جمله هم مربوط به این ادعا بود که ایران در گزارش برخی مواد کوتاهی هایی داشته است. این مواد هم موادی بوده که سال های بسیار دور وارد شده و برخی دوستان ما گمان می کردند که اگر رقم مواد از عدد خاصی بیشتر بود باید گزارش داده شود که این طور نبوده و به عنوان کوتاهی ایران و برخی نقض ها در گزارش ٢٠٠٣ البرادعی به آن اشاره شده بود. بر همین اساس در قطعنامه ٢٠٠٥ استناد به گزارش سال ٢٠٠٥ نمی شود چرا که ایران در آن بازه زمانی نه تنها کار خاصی انجام نداده بلکه اقدام هایی هم درصدد جبران انجام داده بود. البته علت اصلی شکستن تعلیق بود. بنابراین در آن زمان هم سیاسی تصمیم گیری شده و موضوع هم بعداً به شورای امنیت ارجاع داده شد. در این دوره هم اگر ما توافق سیاسی با 1+5 نداشتیم اگرچه می توانستیم ادعا کنیم که براساس گزارش فنی آمانو پرونده باید بسته شود، اما مختومه شدن آن شاید ممکن نبود. ما در این دوره به این حقیقت واقف بودیم که بعد سیاسی این پرونده بسیار قوی است و باید در چارچوب یک توافق سیاسی همزمان با یک توافق فنی حل و فصل شود. اگر اظهارات نماینده رژیم صهیونیستی در این جلسه را ببینید همین را می گویند که با توجه به آنکه در گزارش آمانو آمده که ایران مطالعات علمی مرتبط با پی ام دی تا پیش از سال ٢٠٠٣ داشته است چرا این پرونده باید مختومه شود؟ ایران در سال ٢٠٠٥ (١٣٨٤) دو بار در ژانویه و نوامبر به پارچین دسترسی داد. بیش از ٢٠ مورد نمونه برداری از پارچین در آن مقطع صورت گرفت. بیش از ١٠٠ مورد دسترسی فنی و گفت وگو با دانشمندان هم در همان دوره داده شد، اما پرونده ایران در آژانس پس از این همکاری ها نه تنها سبک تر نشد که سنگین تر هم شد. بحث نیاز به توافق سیاسی متین و صددرصد درست است، اما مختومه شدن پرونده موسوم به پی ام دی بدون گرفتن بهانه های فنی از آژانس ممکن نبود. سوال: چه شیوه مذاکراتی در این دوره از سوی شما برای رایزنی ها با آژانس انتخاب شد که در کوتاه ترین زمان ممکن به مختومه شدن پرونده ای به قدمت یک دهه مبدل شد؟ نجفی: در خصوص پارچین آژانس در اواخر سال ٢٠٠٤ درخواست بازدید کرد که ایران یک بار در ژانویه و بار دیگر با درخواست آژانس برای بازرسی از یک محوطه دیگر در نوامبر سال ٢٠١٥ اجازه دسترسی داد. در این دو بار دسترسی ١٦ مکان در داخل پارچین مورد بازدید قرار گرفت. در تمام این ١٦ مکان هم بازرسان با تجهیزات کامل حضور پیدا و آزادانه عمل می کردند. در این دو بار ٤٤ محل مورد نمونه برداری مستقیم توسط خود بازرسان آژانس قرار گرفت. آقای سلطانیه سفیر پیشین ما در آژانس می گفتند که پس از بازدید بار دوم از پارچین، اولی هاینونن، معاون سابق آژانس به من گفت: پارچین به تاریخ پیوست. بنده خودم تایید این جمله را هم مستقیماً از خود هاینونن شنیده ام. اما اتفاق های بعدی نشان داد که چنین مسئله ای (پیوستن پارچین به تاریخ) رخ نداد و چند سال بعد از آن دوباره ادعاهای جدید مطرح شد و در سال ٢٠١١ که این ادعاها به اوج خود رسید. یکی از نمونه هایی که نشان می دهد پرونده صرفاً فنی نیست همین مسئله است. ما از ابتدای مذاکرات در این دوره هم می دانستیم که نمی توانیم صرفاً فنی این پرونده را مختومه کنیم و البته همزمان هم می دانستیم که در توافق سیاسی که خواهیم داشت، نمی توانیم دستور بدهیم که پرونده باید بدون هیچ گونه اقدامی از سوی ایران بسته شود و آنها هم تابع امر ما باشند. بنابراین ما باید یک سری اقدام هایی انجام می دادیم که به آژانس برای ارایه ارزیابی فنی کمک کند و هم از خطوط قرمز ما عبور نکند. یکی از این خطوط قرمز ما هم این بود که هیچ بازرسی را به داخل هیچ سایت نظامی راه ندهیم. مذاکرات بسیار فشرده ای در این خصوص هم با آژانس و هم با 1+5 صورت گرفت و هر دو این کانال ها هم نمی پذیرفتند که با توجه به اتهام هایی که در خصوص پارچین به ایران زده شده است، دسترسی از سوی ایران داده نشود اما این پرونده مختومه اعلام شود . یک راه این بود که حداقل یوکیا آمانو این ساختمان را ببیند که البته به این دلیل که آمانو فنی نیست معاون پادمانی وی که وجاهت فنی در آژانس دارد او را همراهی کند. ما این درخواست آژانس را مورد بررسی قرار داده و تاکید کردیم که ما این حضور آمانو در پارچین را بازرسی تلقی نخواهیم کرد و این را یک بازدید تشریفاتی می دانیم و این عبارت را در توافق نوشته شده با آژانس هم گنجاندیم و عنوان آن را «بازدید عمومی» گذاشتیم و از کلمه بازرسی استفاده نشد. هدف این بود که آمانو ساختمانی در پارچین را که گفته می شود تجهیزاتی در آن است از نزدیک ببیند و مطمئن شود که این ادعا درست نیست و آنجا چیزی جز انبار نیست. در خصوص سایر بحث ها هم شیوه مشابهی وجود داشت؛ به عنوان مثال در مورد نمونه برداری از پارچین هم ما تاکید داشتیم که ایران نمی تواند بازرسی را به داخل سایت راه بدهد و بر اساس یک توافق قرار شد ایران خودش نمونه را در اختیار آژانس قرار بدهد. توافقی هم که در خصوص نمونه برداری از پارچین بین ایران و آژانس شد مسبوق به سابقه در مورد سایر کشورها هم بود و فقط در مورد ایران عملی نشد. ما متوجه شده بودیم که آژانس با سایر کشورهایی هم که نمی توانستند دسترسی به اماکن نظامی خود بدهند از طریق جایگزینی اقدام می کردند که ما نیز همان روش را رفتیم. بر همین اساس هم زمانی که یوکیا آمانو پس از آن نمونه برداری از سوی برخی رسانه ها و کشورها تحت فشار قرار می گرفت که چرا ایران نمونه ها را شخصاً برداشته است به مورد کشورهای دیگر و استانداردهای آژانس در این خصوص برای صحت نمونه ها اشاره می کرد. ما حداقل دسترسی ها را به آژانس با توجه به خطوط قرمز خود دادیم. مهم تر از همه اینکه ما همواره به آژانس می گفتیم که این رویه که ایران دائماً در مسیر همکاری و پاسخگویی بوده و شما دائماً در مسیر طرح پرسش ها و مسائل جدید عملاً ممکن نیست و این مسیر باید یک انتها داشته باشد. موضع ما این بود که باید نقشه ای و راهی وجود داشته باشد تا از ابتدا در قالب آن حرکت کنیم و به نقطه ای برسیم که نقطه پایانی باشد و نقشه راه نتیجه همان استراتژی و تفکر ما بود. ایران هم در قالب نقشه راه تمام اقدام های خود را به موقع انجام داد. چه در مرحله اولیه این نقشه که ایران توضیحات خود را ارائه کرد چه در مرحله دوم که به سوال ها پاسخ داد و چه در مرحله گام های عملی که بازدید تشریفاتی از پارچین، نمونه برداری ایران از پارچین و چند مورد هم بازدید فنی بود، ایران به تمام تعهدهای خود عمل کرد و همین رعایت بازه زمانی بود که منجر به بیانیه آمانو در ماه اکتبر مبنی بر تکمیل اقدام ها از سوی ایران شد. البته انجام همه این اقدامات آسان نبودند و ما در داخل با یک اقدام هماهنگ میان نهادها که کارشان واقعاً قابل تقدیر است آن را به سرانجام رساندیم. بالاخره هم آقای آمانو در ١٥ اکتبر رسماً اعلام کرد که ایران برای حل مسئله پی ام دی دیگر نیازی به برداشتن گامی نداشته و آژانس باید ارزیابی خود را اعلام کند. سوال: سنگینی فضای سیاسی بر فضای فنی پرونده هسته ای ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی تا چه اندازه می تواند در عمر ١٠ ساله برجام هزینه ساز باشد. ما در ٢٤ آذر با عبور از هفت خان موفق به بستن پرونده موسوم به پی ام دی شدیم، اما چه تضمینی وجود دارد که در ١٠ سال آینده مثلاً تغییر نظر در دولت آمریکا حیات توافق ما با آژانس را تهدید نکند؟ نجفی: پیش بینی آینده کار آسانی نیست و اگر امروز از هر فردی سوال شود، نمی داند که رئیس جمهور آتی آمریکا چه کسی و با چه نگاهی خواهد بود. البته به نظر می رسد که هر فردی چه از جبهه دموکرات ها و چه جمهوری خواهان به کاخ سفید راه یابد تندتر از اوباما در مواجهه با ایران خواهد بود. بله این درست است، اما از آنجا که قطعنامه شورای امنیت برجام را تایید کرده است و سیاست دائمی آمریکا در سازمان ملل، تقویت شورای امنیت بوده است به این دلیل که خود این کشور در این شورا دارای حق وتو است، تضعیف جایگاه شورای امنیت در حقیقت به معنای تضعیف خود آمریکا خواهد بود. در طول تاریخ شورای امنیت هم از پس از جنگ جهانی دوم، 5 کشور عضو دائم این شورا با وجود اختلاف هایی که با هم داشته اند، هیچگاه به دنبال نزول دادن جایگاه شورای امنیت نبوده اند. هر رئیس جمهوری که در آمریکا روی کار بیاید به دنبال پیشبرد سیاست های داخلی خود به هزینه پایین آوردن جایگاه شورای امنیت نخواهد بود. البته این مساله هم نباید نادیده گرفت که احتمال به وجود آمدن مشکلات در آینده هست، اما دو موضوع در این خصوص مهم است: نخست آنکه زمانی که پرونده موسوم به پی ام دی بسته شد، هیچ شرطی برای آن در نظر گرفته نشد. برخلاف قطعنامه شورای امنیت که در آن ذکر شده است که اگر مشکلی میان ایران و 1+5 رخ داده و حل نشود قطعنامه های پیشین قابل بازگشت خواهند بود که البته احتمال رخداد آن بسیار بعید است، اما در قطعنامه شورای حکام چنین مسئله ای قید نشده است که اگر آژانس سوالی را مطرح و ایران نتواند پاسخ مناسب بدهد قطعنامه های پیشین قابل بازگشت خواهند بود. نکته دوم به نقشی بازمی گردد که آژانس بر اساس برجام دارد. این نقش به هیچ وجه نقش قضاوتی نیست و این در حالی است که در مسئله موسوم به پی ام دی آژانس باید ارزیابی خود را که به نوعی قضاوت محسوب می شود ارائه می کرد. اما در اجرای برجام آژانس نقش قاضی ندارد و تنها می تواند درخصوص مثلاً آمار و ارقام تعداد سانتریفیوژهای ایران اظهارنظر کند. در شرایطی که مثلاً تعداد سانتریفیوژها در نطنز یا فردو از میزان مدنظر برجام بالاتر برود آژانس تنها در خصوص این رقم گزارش می دهد و حق قضاوت و تصمیم گیری در این خصوص ندارد و دعوای آن به ایران و 1+5 و کمیسیون مشترک ارجاع داده خواهد شد. یا در بحث ذخیره اورانیوم ٦٧/٣ ایران حق دارد این رقم را کمتر از ٣٠٠ کیلو حفظ کند، اگر ذخیره ایران بالاتر از این رقم برود، آژانس تنها این افزایش را گزارش خواهد داد و بحث های فنی در این خصوص پیش خواهد آمد که باز هم آژانس در مقام قاضی نخواهد بود. در مسیر اجرای برجام، آژانس تنها جدول موجود و تهیه شده را تیک خواهد زد و نقش نظارتی بر تداوم آن خواهد داشت. بنابراین از این جهت هر فردی که در آمریکا به کاخ سفید راه پیدا کند، نمی تواند با استناد به فلان گزارش آژانس برجام را بر هم بزند. این کار برای آمریکایی ها هزینه سیاسی خواهد داشت و به جایگاه شورای امنیت ضربه خواهد زد و به نظر می رسد که هر فردی در آمریکا روی کار بیاید به نفع منافع ملی درازمدت این کشور اقدام کند. سوال: پس از جلسه شورای حکام روز ٢٤ آذر شما در تمام مصاحبه های خود اعلام کردید که اکثریت قریب به اتفاق کشورهای حاضر از قطعنامه 1+5 و مختومه شدن پرونده موسوم به پی ام دی استقبال کرده اند. این اکثریت قریب به اتفاق به چه معنا است؟ به نظر می رسد که جز رژیم صهیونیستی، حاضران دیگری هم بوده اند که هرچند از برجام حمایت کرده اند، اما به بسته شدن پی ام دی به این شکل چندان راضی نبوده اند؟ نجفی: ما به این دلیل که نمی خواهیم کشورهای دیگر را در کنار رژیم صهیونیستی قرار دهیم از ذکر نام آنها خودداری کرده ایم. واقعیت این است که با نگاهی به بیانیه ها متوجه می شوید که بیانیه نماینده رژیم صهیونیستی با تمام بیانیه ها از نظر هدف و محتوا متفاوت است. اما این نکته برکسی پوشیده نیست که ما با برخی کشورهای منطقه بر سر مسائل منطقه ای و غیرهسته ای اختلاف نظرهایی داریم و این اختلاف نظرها در حوزه های دیگر هم نمود پیدا می کند. لذا یکی از کشورهای منطقه که همسایه ما نیز است در جلسه شورای حکام اعلام کرد که ما از این مذاکرات و برجام حمایت می کنیم اما به هرحال ما کشور همسایه ایران هستیم و در گزارش ارزیابی آژانس نکته هایی است که باعث نگرانی ما است و بسته شدن پی ام دی به این شکل را چندان توجیه کننده نمی دانیم. البته اظهارات نماینده کشور فوق هم در همین حد بود و مخالفت جدی با قطعنامه یا بسته شدن پی ام دی به شکل کامل نکرد. جملاتی از این دست در یک یا دو سخنرانی دیگر به جز سخنرانی نماینده رژیم صهیونیستی وجود داشت که به همین دلیل من از عبارت اکثریت قریب به اتفاق استفاده کردم. سوال: کانادا از قطعنامه برای بسته شدن پرونده موسوم به پی ام دی حمایت کرد؟ نجفی: بله. کانادا سال های سال در خصوص ایران، در کنار رژیم صهیونیستی بود و با تغییر دولت در کانادا، مواضع سیاسی این کشور هم اندک اندک تغییر کرده و متعادل تر شده است و اگر کسی سخنرانی های نمایندگان این کشور در چند جلسه اخیر شورای حکام را با هم مقایسه کند متوجه می شود که موضع کانادا اگر نگوییم ١٨٠ درجه ولی ١٧٥ درجه تغییر کرده است. کانادا به هر حال کشوری است که در چند سال اخیر در کنار رژیم صهیونیستی دائماً اتهام های متفاوت را علیه ایران تکرار کرده و در جلسه ٢٤ آذر هم مجبور شد که در مقام توجیه ادعا کند که در گزارش ارزیابی آمانو نکته هایی بود که تایید نگرانی های پیشین ما در خصوص فعالیت های هسته ای ایران بود. اما کانادا نه تنها از برجام و قطعنامه حمایت کرد بلکه اعلام کرد که به آژانس برای پیشبرد برجام یک میلیون دلار کمک مالی خواهد کرد. ناگفته نماند که یکی از مسائلی که هنوز حل نشده بحث تامین بودجه نظارت بر برجام است که تا سال ٢٠١٦ داوطلبانه خواهد بود، اما برای سال ٢٠١٧ به بعد که باید در بودجه عادی قرار بگیرد، هنوز فرمولی پیدا نشده است. سوال: نماینده آمریکا در آژانس پس از مختومه شدن پرونده موسوم به پی ام دی گفت: ما این پرونده را بسته ایم اما توانایی آژانس برای تحقیق درخصوص هر نگرانی تازه در ایران را نبستیم. معنای فنی این جمله در چارچوب میزان نظارت های آژانس چه خواهد بود؟ نجفی: این جمله برای تمام کشورهای عضو آژانس و غیرهسته ای که عضو ان پی تی هستند، صادق است. ما در بحث هایی که با بخش فنی آژانس در خصوص اجرای پروتکل الحاقی داشتیم اتفاقاً این مساله از سوی بازرسان آژانس مطرح شده که موارد دیگری در کشورهای دیگر بوده است که برای ما سوال هایی ایجاد شده و براساس پروتکل الحاقی از آنها سوال کرده ایم. اینجا می توانم برای روشن تر شدن بحث یک نمونه را مثال بزنم: در مقاله های منتشر شده در یک کشور اشاره شده بود که آنها روی نوع خاصی از فلز کار کرده اند که این فلز مناسب سانتریفیوژ است و اتفاقاً این ماجرا در مورد بخش نظامی کشور فوق هم بوده است. در آژانس بین المللی انرژی اتمی بخشی وجود دارد که مقاله های علمی از سراسر جهان را که مرتبط با مساله هسته ای است، جمع آوری کرده و مطالعه می کنند. گفته می شود که در مجموع سالانه حدود ٣٠ هزار مقاله از این جنس در آژانس مورد بررسی قرار می گیرد. در این ٣٠ هزار مورد به طور متوسط ٥٠ تا ٧٠ مورد سوال ایجاد می شود که از کشور مقصد مقاله در خصوص آنها سوال می شود. درخصوص کشور فوق هم این سوال ایجاد شده و مسئله با کشور فوق در میان گذاشته شده و پاسخ آمده بود که این مطالعه یک کار علمی و تحقیقاتی بوده است و فلز مورد نظر آژانس برای پروانه موتور کشتی مورد استفاده قرار گرفته است. آژانس اطلاعات بیشتری از کشور فوق خواسته و اگرچه درخواست بازدید نشده بود، اما کشور هدف پیشنهاد حضور بازرسان آژانس در لابراتوار بخش نظامی خود را داده بود. بنابراین نکته ای که نماینده آمریکا بر زبان آورد مختص ایران نیست و تمام کشورهای عضو آژانس که عضو ان پی تی هم هستند و تعهد داده اند که به سمت سلاح هسته ای نروند، زیر ذره بین بخش پادمان آژانس قرار دارند. شما وارد ساختمان آژانس در وین هم که می شوید با شعاری روبه رو می شوید که در بخش پادمان نوشته است: وظیفه پادمان عدم اشاعه است. بنابراین ممکن است در موردی سوال پیش بیاید و ایران هم مانند سایر کشورهای عضو آژانس که پروتکل الحاقی را اجرا می کنند، عمل خواهد کرد. ما در بیانیه خود هم به این نکته اشاره کردیم که ایران پروتکل الحاقی را دقیقاً مانند دیگر کشورهای امضا کننده آن اجرا خواهد کرد و تعهدهای فراتر از آن نخواهد داد. سوال: ایران برای اعاده حقوق خود از حیث تحمیل تحریم های ناعادلانه در این سال ها به بهانه برنامه هسته ای که تخلف آن هم نهایت اثبات نشد، چه برنامه ای دارد؟رئیس ستاد پیگیری برجام اخیراً اعلام کرده بود که ما پس از اجرای برجام به دنبال بررسی راهکارهای حقوقی در این مسیر خواهیم بود. آیا امید حقوقی برای این اعاده حق از ایران در سطح بین المللی وجود دارد؟ نجفی: بحث شکایت ایران از مجامع بین المللی درخصوص تحریم ها، بحث تازه ای نیست و از همان ابتدا که در سال ٢٠٠٥ پرونده ایران به شورای امنیت ارجاع داده شد و قطعنامه های تحریمی علیه ما وضع شد، این بحث ها مطرح بود و کارشناسان حقوقی ما نظرات متفاوتی داشتند. عده ای معتقد بودند که ایران می تواند مراجعه و شکایتی را در دستور کار قرار دهد و عده ای هم اعتقاد داشتند که شاید مراجعه ایران سودی نداشته باشد و به موارد مشابه اشاره می کردند که پیش از ایران هم مسبوق به سابقه بوده است. مواردی بوده است که به دیوان بین المللی دادگستری شکایت شده و اگر چه حقوق و مقررات وجود دارد اما همه چیز به نوعی تحت الشعاع سیاست هم قرار دارد و در نتیجه در آن موارد ارجاعی هم دیوان بین المللی دادگستری به نفع کشور شاکی رای نداده است و بیشتر به نفع شورای امنیت رای داده است. البته بررسی ها در این خصوص جریان دارد و این موضوع را کاملاً کنار نخواهیم گذاشت. اگر حقوقدان های ما به این نتیجه برسند که شکایت ایران موثر است این کار را انجام خواهیم داد و احقاق حق خواهیم کرد. پس از اجرای برجام باید بررسی کنیم که از چه کانالی و از چه طریقی باید شکایت صورت بگیرد و پیش بینی هم بکنیم که شکایتی که صورت می گیرد چه فرجامی خواهد داشت. البته گاهی اوقات فقط برای بلندکردن صدای حق و مظلومیت باید شکایت کنیم ولو آنکه به نتیجه هم نرسد. اما حقیقت این است که حتی مجامع حقوقی بین المللی هم فارغ از ملاحظه های سیاسی نیستند. رای ١٩٩٦ در خصوص سلاح هسته ای نمونه بارز آن است. سوال: در نتیجه ١٢ قطعنامه شورای حکام، ایران از یک سری همکاری ها و برخورداری از یک سری مساعدت های آژانس محروم شده بود. اکنون با مختومه شدن آن قطعنامه ها جنس و نوع این همکاری ها چگونه خواهد بود؟ نجفی: آژانس کمیته خاصی دارد با عنوان «کمیته مساعدت ها و همکاری های فنی» که جلسه اخیر آن هم در ماه نوامبر و پیش از جلسه شورای حکام بود و در آنجا این بحث مطرح شد و ایران اعلام کرد که با توجه به آنکه روز اجرای برجام نزدیک است شورای حکام باید تصمیم گیری کند و محدودیت هایی که علیه ایران وضع شده بود را لغو کند. این مساله در گزارش جلسه فوق منعکس شد و حتی معاون مربوطه آمانو در بخش همکاری های فنی اعلام کرد که به محض لغو قطعنامه ها، ایران می تواند مانند سایر کشورها از مساعدت ها و کمک های فنی آژانس استفاده کند. در بخش کمک های فنی برخی پروژه ها ملی هستند و به این معنا است که کشورها پروژه داشته و آن را در مساعدت با آژانس انجام می دهند و ایران در این سال ها در این بخش مشکلاتی داشت و تمام پروژه های آن مورد قبول قرار نمی گرفت و برخی پروژه ها را با این بهانه که مرتبط با قطعنامه های تحریمی شورای امنیت است متوقف کرده بودند. بخش دیگر هم حضور کارشناسان ایران در کنفرانس ها، کارگاه های آموزشی و سمینارهای منطقه ای و بین المللی بود. زمانی که کارشناسان ما برای شرکت در این سمینارها تقاضانامه پر می کردند این تقاضانامه ها رد می شد و به ما اطلاع داده می شد که ایران نمی تواند شرکت کند. اکنون با لغو قطعنامه های قبلی از روز اجرای برجام به بعد هم کارشناسان ما می توانند در تمام کنفرانس های بین المللی که زیرنظر آژانس برگزار می شود شرکت کنند. علاوه بر این آژانس یک سری کمیته ها مانند کمیته های استاندارد سازی ایمنی یا استانداردهای دیگر هسته ای دارد که حضور کارشناسان ما در این کمیته ها هم منع شده بود که این محدودیت هم از روز اجرای برجام برداشته خواهد شد. در بخش پروژه ها هم این پیش بینی صورت گرفته است که ما بتوانیم پروژه های خود را به روز کرده و طرح های جدید را جایگزین طرح های قدیمی کنیم. سوال: در خصوص فعالیت های با کاربری دوگانه که در گزارش ارزیابی آمانو هم به آن اشاره شده بود، ایران در عمر ١٠ ساله برجام چگونه می تواند از بهانه گیری ها درخصوص این فعالیت ها ممانعت به عمل آورد؟ نجفی: این مسئله تابه حال به این دلیل که مرتبط با برخی اتهام ها بوده و در چارچوب بحث پی ام دی قرار می گرفت برای ما دردسر ساز شده بود و الا انجام مطالعه روی فناوری های دوگانه که کاربردهای غیرنظامی صلح آمیز و متعارف دارد منعی ندارد. در اتهام های وارده به ایران هم مثلاً بحثی با عنوان محاسبات نوترونی وجود داشت و این در حالی است که در تمام کشورهایی که رآکتور هسته ای دارند این محاسبه های نوترونی بسیار معمول است و مساله خاصی نیست، اما در خصوص ایران به این دلیل که این موضوع با اتهام های دیگر گره خورده بوده، سوال هایی هم مطرح شد. نکته جالب اینجا است که مقاله هایی که دانشمندان ما نوشته بودند در مجله های خارجی چاپ شده بود ولی به این دلیل که به بحث موسوم به پی ام دی گره خورده بود سوال هایی را ایجاد کرده بود و اکنون که پرونده فوق بسته شده احتمال بروز مشکل خاص در این مورد بسیار دور از ذهن است. انتشار مقاله یا مطالعه در حوزه ای که صرفاً برای ساخت سلاح هسته ای می تواند سوال آفرین باشد، اما مقاله های معمول در حوزه فناوری های دوگانه برای استفاده صلح آمیز غیرنظامی یا سلاح های متعارف دردسرآفرین نخواهد شد. در ١٠ سال آینده هم کسی نمی تواند جلوی تفکر و تحقیق ایرانی ها را بگیرد و در ان پی تی هم منعی برای تحقیق و مطالعه درخصوص فناوری های دوگانه ای که می تواند به نوعی با ساخت سلاح مرتبط باشد در نظر گرفته نشده است. من فکر می کنم ما می توانیم برای گرفتن بهانه از مخالفانی چون رژیم صهیونیستی، کارهای مطالعاتی خود را همانند گذشته آشکارا انجام داده و آنها را در مجلات خارجی چاپ کنیم تا دیگر هیچ بهانه ای نماند. سوال: اوایل ژانویه از سوی ایران برای اجرای برجام پیش بینی شده است. این در حالی است که علاوه بر وفای به عهد ایران در قالب برجام باید راستی آزمایی ها و پروسه تایید مراحل هم از سوی آژانس صورت بگیرد. آژانس در حال حاضر برای انجام هرچه سریع تر مسئولیت خود چه گام هایی در داخل ایران برداشته است؟ آیا پروسه چک لیست آغاز شده است؟ نجفی: بازرسان آژانس از پیش هم براساس مقررات پادمانی در تاسیسات ما حضور داشته اند و اکنون که قرار است برجام اجرا شود این پروسه دقیق تر خواهد بود. پروسه چک لیست هم آغاز شده است و در نطنز و فردو که سانتریفیوژها جمع آوری و در انبار ذخیره می شوند بازرسان آژانس حضور دارند، گزارش خود را مکتوب می کنند و به محض آنکه این رقم به عدد مورد توافق در برجام برسد، بازرسان آژانس این مساله را اعلام خواهند کرد. تنها مورد زمانبر نمونه برداری است . یوکیا آمانو در مصاحبه مطبوعاتی خود پس از شورای حکام اعلام کرد که اگر نیازی به نمونه برداری از یک مورد خاص باشد به سه هفته بازه زمانی نیاز خواهد بود که به نظر ما حتی این پروسه هم راه های جایگزین دارد تا بازه زمانی کوتاه تری مورد نیاز باشد. در خصوص تعهد ما در رآکتور اراک هم کارشناسان ما اعلام کرده اند که می توانند این مسئله را هم در بازه زمانی دو هفته حل و فصل کنند و ما انتظار داریم که این پروسه هرچه سریع تر شروع شود. امیدواریم انشاءالله ظرف دو یا سه هفته اقدامات تمام شده و با اعلام آژانس، روز اجرای برجام و لغو تحریم های ناعادلانه فرا برسد. انتهای پیام/
یکشنبه ، ۶دی۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: میزان]
[مشاهده در: www.mizanonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 14]
-
گوناگون
پربازدیدترینها