واضح آرشیو وب فارسی:فرهیختگان آنلاین: رابطه مردم با دارو رابطه عجیبی است. بطوریکه به دارو بیشتر از پزشک اعتماد دارند، خانواده های ایرانی اکثراً انبوهی از داروهای تاریخ گذشته و نگذشته در خانه دارند، به دارو مانند نقل و نبات یا حداکثر مانند گیاهان دارویی نگاه می شود. به گزارش فرهیختگان آنلاین (FDN.ir)؛ این در شرایطی است که گاهی سوپرمارکت و بقالی ها هم آنتی بیوتیک و دارو می فروشند، برخی مواقع حتی دارو به عنوان مابقی پول در داروخانه به مشتری داده می شود، مردم خود هم نقش پزشک را بازی می کنند هم نقش داروخانه را، برای یکدیگر دارو تجویز می کنند و حتی از ذخیره قابل توجه خود، سخاوتمندانه به هم دارو می دهند و البته عاشق تزریق هستند، از آمپول گرفته تا سرم، نشانه آن هم این همه "تزریقاتی" در شهرها و روستاهاست، پدیده ای که در کمتر کشوری دیده می شود. آمارهای ملی و رسمی که دقیقاً رابطه عجیب مردم ایران را با دارو به صورت کمی نشان دهند یا وجود ندارند یا به راحتی در دسترس نیستند، اما بر اساس آنچه در رسانه ها منتشر شده است این موارد بیشتر جلب نظر می کند: - "ایران در بین بیست کشور اول دنیا از نظر مصرف دارو است و در آسیا بعد از چین رتبه دوم را دارد." - "20 درصد داروی مصرفی در ایران خودسرانه مصرف می شود و چهل درصد مردم ایران خودسرانه دارو مصرف می کنند." - "هر ایرانی در سال 339 بار دارو می خورد که چهار برابر استاندارد جهانی است." - "سرانه مصرف داروی تزریقی چهار برابر جوامع توسعه یافته است و سرانه کلی مصرف دارو سه برابر استاندارد جهانی است." در این رابطه رسول دیناروند رئیس سازمان غذا و داروی ایران می گوید: «در زمینه تجویز و مصرف منطقی دارو حدود 20 سال است که در وزارت بهداشت به صورت جدی برنامه هایی را اجرا می کنیم، اما احساس می شود که دستاوردهای خوبی در این زمینه نداشته ایم و نمی توانیم سرمان را بالا نگه داریم. ما می پذیریم که مصرف و تجویز دارو در کشور غیرمنطقی است، اما قبول نمی کنیم که بالاترین مصرف دارو را داریم، به عنوان مثال اعلام می شود ایران دومین مصرف کننده دارو در جهان است یا مصرف دارو در ایران از چین بالاتر است. اینها اطلاعات نادرستی هستند». در این راستا کنگره بین المللی کیفیت، ایمنی، تجویز و مصرف منطقی دارو آبان امسال برگزار شد و تحقیقاتی که در این کنگره ارائه شد هر چند در سطح ملی نبود و بیشتر در سطح شهرستان یا استان انجام شده بود، اما تقریباً همگی به نتایج مشابهی رسیده بودند که می تواند تصویری از رابطه خاص ایرانیان با دارو به دست دهد. بر اساس تحقیقاتی که در این کنگره ارائه شده، "ایران یکی از بالاترین مصرف کننده های دارو در قیاس با کشورهای همسایه است" و "بودجه دارویی ایران در 10 سال گذشته، از پانصد میلیون به 3 میلیارد دلار رسیده است." بررسی تحقیقات ارائه شده در این کنگره نکات دیگری را هم روشن می کند، هم در باره تجویزکنندگان که به صورت رسمی باید پزشکان باشند و هم درباره مصرف کنندگان که قاعدتا باید بیماران باشند. تردیدی نیست که طرفین رابطه بر هم تاثیر می گذارند، با وجود اینکه به قول دیناروند رئیس سازمان غذا و دارو - تجویز منطقی دارو با "شیبی کند" بهتر شده است، اما بررسی میلیون ها نسخه که نتایج آن در این کنگره ارائه شده مکرراً به این نتیجه منتهی شده است که: - "با وجود فرایندهای آموزشی در مورد تجویز منطقی دارو، شاخص های نسخه نویسی پزشکان با استانداردهای جهانی فاصله دارد،" - "دانش پزشکان در مورد تداخلات دارویی کافی نیست" - "پزشکان اغلب تجویز منطقی ضد التهاب غیر استروئیدی را در نظام سلامت نادیده می گیرند." پزشکان اما به این نکته اشاره می کنند که فرهنگ درمانی مردم آنها را مجبور به تجویز اقلام دارویی زیاد، تجویز داروی تزریقی و تجویز آنتی بیوتیک می کند و اگر آنها از این کار خودداری کنند، بیمار از کار آنها رضایت نخواهد داشت و به سراغ پزشکی خواهد رفت که توقع او را بر آورده کند. از آنتی بیوتیک های وسیع الطیف و گران قیمتی مانند سفیکسیم و کوآموکسی کلاو می توان به عنوان پُرمصرف ترین آنتی بیوتیک ها در کشور عنوان کرد که برای عفونت های ساده و حتی سرماخوردگی ویروسی تجویز می شوند . آمپول دگزامتازون، قرص سرماخوردگی بزرگسالان (ادالت کلد)، استامینوفن کدئین و کپسول آموکسی سیلین نیز از شایعترین داروهای مصرفی در کشور هستند. نکته دیگر، مصرف مُسکن ها به خصوص مُسکن های ضد التهابی غیر استروئیدی از جمله دیکلوفناک و ایبوپروفن و مُسکن های شبه تریاکی به خصوص ترامادول است. از این رو است که می بینیم، متوسط اقلام هر نسخه "سه تا چهار قلم" است در حالیکه میانگین اقلام دارویی در دنیا "دو قلم" است. عرضه و تقاضا از هم جدایی ناپذیرند و نسخه ها نشان می دهند که بیشترین تقاضا کجاست؛ در 40 تا پنجاه درصد نسخه ها یک داروی تزریقی و یک آنتی بیوتیک و در حدود یک چهارم نسخه ها یک کورتیکواستروئید (کورتون) تجویز شده است. البته این آمار و ارقام با بررسی نسخه ها به دست می آید و آمار داروهایی که بدون نسخه به فروش می رسند طبیعتاً در آمار رسمی منعکس نمی شود. با وجود تقاضای زیاد برای دارو، ارائه اطلاعات چندان محلی از اعراب ندارد، تجویز دارو بدون ارائه اطلاعات کافی انجام می شود، بیماران از عوارض، تداخلات دارویی و رژیم غذایی مناسب بی اطلاع می مانند، اطلاعات در بهترین حالت شفاهی ارائه می شوند و راهنما یا بروشور کتبی در اختیار آنها قرار داده نمی شود و اگر هم احیاناً بشود، "22 درصد افراد دستور دارویی را به درستی نمی خوانند و 25 درصد هم نمی توانند آن را به درستی تفسیر کنند." به گفته معاون پژوهشی مرکز تحقیقات نفرولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران، "مصرف بی رویه مسکن ها سبب ایجاد بیماری های کلیوی در ایران شده" و مُسکن های ضد التهابی غیر استروئیدی در این زمینه متهم ردیف اول هستند. همچنین پس از آنکه اداره کل نظارت بر دارو در مهر 1380 دیکلوفناک تزریقی را ممنوع کرد، ترامادول جایگزین آن شد و از آن به بعد یکی از شایعترین دلایل مسمویت دارویی در ایران "مصرف بیش از حد و خودسرانه" ترامادول خوراکی است. استفاده از ترامادول به عنوان داروی ترک اعتیاد و دسترسی آسان به آن و عدم ممنوعیت آن به عنوان داروی شبه مخدر باعث شد مسمومیت با ترامادول به صورت گسترده ای افزایش پیدا کند. اما با وجود مصرف بیش از حد دارو در ایران، به گفته دیناروند - رئیس سازمان غذا و دارو «در بسیاری از موارد مصرف دارو بسیار پایین تر از نیاز واقعی است؛ در مواردی چون کنترل قند خون و دیابت... مصرف دارو کمتر از حد معمول است». البته راه حل نیز بسیار آشنا است، آموزش کافی پزشکان و داروسازان و آگاهی رسانی و ارتقای دانش و فرهنگ دارویی مردم. اما مصرف زیاد دارو یک وجه دیگر هم دارد، وجه اقتصادی. طبیعی است که فروش بالا برای نهادها یا کسانی سودآور است و از این رو حفظ وضع موجود برایشان مطلوب. از این رو دیناروند - رئیس سازمان غذا و دارو راه حل دیگری را هم مطرح می کند: «راه اجرای درست پروتکل های تجویز دارو، نسخه نویسی الکترونیک است، این امر فقط برعهده سازمان غذا و دارو نیست و بیمه ها باید به این موضوع ورود کنند؛ چرا که مصرف و تجویز منطقی دارو بی تردید به نفع بیمه هاست». در نهایت اینکه مصرف دارو در کشور یکسان نیست و در استان های مختلف تفاوت هایی دیده می شود. دسترسی به پزشک و دارو و توان مالی برای این خدمات در نقاط مختلف ایران یکسان نیست و این خود را در آمارها نشان می دهد. بر این اساس آذربایجان شرقی و قم بیش از سایر استان ها برای دارو هزینه می کنند و استان های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و البرز کمتر از دیگر نقاط کشور برای دارو هزینه می کنند. *تسنیم
جمعه ، ۴دی۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فرهیختگان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 16]