واضح آرشیو وب فارسی:اقتصاد دان: حذف تدریجی نوشیدنی اصیل ایرانی ازذائقه جهانی کاپوچینو، موهیتو، لاته ماکیاتو، باواریا، مانگولاسی، چای مغولی و… هر بار ده ها اسامی رنگارنگ و گاه عجیب و غریب به منوی کافی شاپ ها و رستوران های ایرانی اضافه می شود و حالا این طومار آن قدر گسترده شده است که به راحتی می تواند مشتریان را موقع انتخاب نوشیدنی سفارشی شان دچار سردرگمی کند. اما جالب است که در این فهرست عریض و طویل، نوشیدنی های ایرانی جایگاه درخور توجهی ندارند و بین آن همه انتخاب، کمتر به چشم می آیند. این موضوع درحالی رخ می دهد که در فرهنگ غذایی ایرانیان متنوع ترین فهرست نوشیدنی ها موجود است. آن قدر که در دوره صفوی فضاهایی با عنوان شربت خانه تعریف شده و در آن انواع و اقسام نوشیدنی های سرد و گرم گیاهی و دمنوش ها عرضه و سرو می شد؛ اما درست در زمانی که غذاهای بین المللی تجارت خیره ای کننده ای به راه انداخته و طعم غذاهای بومی هر کشور به ثبت جهانی می رسد، نوشیدنی های ارگانیک و مغذی ایرانی آهسته آهسته به حاشیه رفته و به دست فراموشی سپرده شده است. حالا کاهش تنوع نوشیدنی های مفید و اصیل از سبد غذایی خانواده های ایرانی، آنها را به سمت مصرف بی رویه نوشابه های مضر کشانده به طوری که هم اکنون سرانه مصرف نوشابه های گازدار در ایران چهار برابر میانگین جهانی است. به گزارش اقتصاددان به نقل از شهروند ، به بنا به اعلام انجمن پزشکان عمومی سرانه مصرف نوشابه در ایران ۴٢ لیتر است؛ درحالی که سرانه مصرف نوشابه های گازدار در جهان تنها ١٠ لیتر اعلام شده است. آخرین امیدهای بازار نوشیدنی ایرانی در چنگال تقلبی ها این روزها دیگر کمتر خانواده ایرانی خنکای شربت سکنجبین را در تابستان های داغ مزمزه می کند و هر بهار طعم خوش عرق شکوفه های نارنج را می چشد. زمستان این روزهای خانه های ایرانی به ندرت عطر دمنوش گل گاوزبان را به یاد می آورد. اتفاقی که باعث شده است به راحتی بیشتر از ١٠٠ نوع عرق گیاهی و بیش از ٣۵ دمنوش گیاهی و تعداد زیادی شربت سنتی ایران به فراموشی سپرده شده و طعم آن از ذائقه ها برود. از این میان شاید مهم ترین حرکت تجاری برای درآمدزایی از نوشیدنی های سنتی ایران را کافی شاپ ها کلید زده باشند. حرکتی که از یک فضای تاریخی در اصفهان شروع شد و کم کم جای خود را در منوی برخی کافی شاپ های سراسر کشور باز کرد. با این رخداد تعداد محدودی از نوشیدنی های سرد و گرم ایرانی و در حجم محدود، بازگشت دوباره به بازار ایران را تجربه کرده و بعد از آن دیگر هیچ اتفاق تجاری مهمی برای درآمدزایی از نوشیدنی های سنتی رخ نداد. از بازارسازی برای نوشیدنی های ایرانی که بگذریم در عرصه تولید و فرآوری نیز حرکت قابل توجهی انجام نشده است و گلاب گیری از گیاهان بومی به کارگاه های کوچک و زیر پله محدود شده است و تعداد کارخانه های فعال در این عرصه به اندازه انگشتان دست نمی رسد. کارخانه هایی که البته با معضل مشترک کارخانه های موادغذایی کشور، دست و پنجه نرم می کنند و در غیاب نظارت های کافی، محصولات تقلبی به بازار محدود داخلی عرضه می کنند. در این شرایط تولید عرقیات گیاهی با اسانس های شیمیایی و آزمایشگاهی از مهم ترین تقلبات بازار ایران است. تقلبی که سبب می شود همان اندک مشتریان عرقیات گیاهی را از بازار فراموش شده نوشیدنی های اصیل دلزده کرده و حیات کج دار و مریز نوشابه های ایرانی را به مرگ بکشاند. برای نوشیدنی های ایرانی فرمول صنعتی و خلاقانه نداریم حالا در شرایطی که خواص درمانی و مفید نوشابه های ایرانی توسط کارشناسان مختلف اثبات و تأکید شده است، ایران نه تنها نوشیدنی های اصیل خود را به ثبت جهانی نرسانده است که در عرصه فرآوری و صنعتی سازی آن در بازار داخل نیز بسیار ضعیف عمل کرده است. فاطمه سفیدکن، پژوهشگر گیاهان دارویی و معطر دراین باره به «شهروند» توضیح می دهد: دمنوش ها و عرقیاتی که پیشینیان ما از نعنا تهیه کرده اند، دارای خواص اثبات شده برای تسکین مشکلات گوارشی است یا عصاره گل راعی ایران خواص ثابت شده ضد افسردگی دارد؛ اما این پتانسیل غنی نوشابه های ایرانی مورد غفلت واقع شده و نه تنها به عرصه تجاری سازی و صادرات محصولات فرآوری شده، نرسیده بلکه در بازار داخلی نیز رو به فراموشی است. این عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور با اشاره به یک تجربه شخصی می گوید: تهیه محصولات متنوع و ابتکاری از نوشابه های سنتی ایران نیازمند صنایع تبدیلی و تکمیلی مناسب و به روز است که با بهره گیری از یک تیم علمی خلاق بتواند فرمول سازی علمی و دقیق کند و قطعا در این شرایط است که نوشیدنی های اصیل ایرانی می توانند در بازار داخلی و خارجی رقابت و درآمدزایی کنند. تولید عرقیات گیاهی مضردر نبود استاندارد و ناظر کیفی عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور درباره تجاری سازی نوشیدنی های اصیل ایرانی به «شهروند» توضیح می دهد: مهم ترین مساله ای که باعث شده است نوشیدنی های اصیل ایرانی تجاری سازی نشده و از ذائقه ها فراموش شود، این است که بسترسازی مناسبی برای صنعتی کردن تولید آن انجام نشده است. یکی از مهم ترین ارکان این بسترسازی، ایجاد یک موسسه ناظر کیفی و تعیین استانداردهای تولید است که تاکنون در ایران وجود نداشته است. به طوری که درحال حاضر کارگاه های زیرپله از گیاهانی عرق گیری می کنند که برای سلامتی مضر است. وی ادامه می دهد: تولیدکنندگان زیرپله ای که حجم عمده و قریب به اتفاق تولیدکنندگان عرقیات گیاهی را تشکیل می دهند در غیاب نظارت های موثر گاه به تولید محصولاتی اقدام کرده اند که از دید علمی بسیار مضر است. این درحالی است که از سایر استانداردهای تولید مانند میزان عناصر سنگین، آلودگی میکروبی، آلودگی به سموم و کودهای شیمیایی و … چشم پوشی کنیم. بخش دیگر از تولیدکنندگان نیز که به فرآوری صنعتی روی آورده اند بازهم در غیاب نظارت های کافی، تقلبات گسترده ای در این بازار مرتکب می شوند و با کمترین بهره گیری از گیاهان طبیعی و با استفاده از اسانس های شیمیایی اقدام به عرضه عرقیات گیاهی می کنند. او درباره گیاهانی با عرقیات مضر می گوید: کارگروهی متشکل از پژوهشگران این عرصه و با همکاری پژوهشگاه استاندارد و ستاد گیاهان دارویی تشکیل شده است که درباره استانداردهای تولید عرقیات گیاهی تحقیقاتی انجام داده اند. با توجه به این که نتایج این تحقیقات نهایی نشده است، هنوز نمی توان اسامی این گیاهان را اعلام کرد؛ اما این موضوع در آینده نزدیک اطلاع رسانی می شود. گیاهان دارویی کم مصرف و پربازده بی توجهی به ظرفیت درآمدزایی نوشیدنی های اصیل ایرانی و عرقیات گیاهی درحالی است که ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گیاهان دارویی در جهان به شمار می رود. گیاهانی که با کمترین آبیاری ممکن یکی از زمینه های صاحب مزیت کشاورزی محسوب شده و می تواند ارز آوری قابل توجهی نسبت به محصولات آب بری مانند هندوانه و صیفی جات داشته باشد. مهدی فریورمحسنی، فعال صنعتی در عرصه تولید عرقیات گیاهی دراین باره به ایسنا می گوید: هر بوته گیاه دارویی سالانه تنها ١,۵ متر مکعب آب مصرف می کند و در بازارهای جهانی به صورت خام و فرآوری نشده بالای ٢٠ هزار تومان محصول تولید می کند. با درنظر گرفتن این پتانسیل قابل توجه به راحتی می توان متوجه شد که تولید کمتر محصولی در بخش کشاورزی تا این اندازه اقتصادی و به صرفه است. این موضوع در شرایطی است که تولید یک کیلوگرم گندم ١.٣ مترمکعب آب نیاز دارد و براساس قیمت خرید تضمینی، درآمدزایی یک کیلوگرم گندم هزار و ١۵٠ تومان است. یک کیلوگرم برنج نیز با مصرف ٣.۴ مترمکعب آب بین ٢ هزار و ۵٠٠ تا ٢ هزار و ٩٠٠ تومان از کشاورزان خریداری می شود.
شنبه ، ۲۸آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اقتصاد دان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]