واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: افسونگر پرخطر
رايانه را بايد از مهم ترين ابزارهاى ضرورى و اجتناب ناپذير كار و زندگى انسان اين دوران و همچنين نسلهاى آينده دانست . كاربرد رايانه در عرصههاى گوناگون زندگى انسان، چنان ابعاد گسترده و فراگيرى يافته كه بيشتر فعاليتهاى زندگى او به اين دستگاه وابسته شده است. در اين ميان، گسترش روزافزون اين صنعت، انسانهاى اين دوران را با امواج بىامان و پياپى اطلاعات روبه رو كرده است و رايانهها به گسترش اطلاعات شتاب مىدهند و انسانها، به ويژه در جوامع پيشرفته صنعتى، براى همگام شدن با اين سرعت و گسترش، ناگزيرند پرشتابتر حركت كنند؛ اما پيامد گريزناپذير اين دگرگونى همانا افزايش تنشهاى روانى و نيز بيمارىهاى گوناگون جسمى است.
مشكلات جسمي
عليرضا احمدى، كارشناس بهداشت حرفه اى، دربارة عوارض ناشى از كار با رايانه ميگويد: مشكلات بينايى از جمله مشكلات جسمي كار زياد با رايانه است. عوارضي چون درد، سرخى و سوزش چشم، دوبينى و خستگى چشم كه سرانجام سبب سردرد مىشود، در كاربران رايانه شايع است.
همچنين دردهاى عضلانى، درد مچ دست و بازوها و نيز درد گردن و كمر و خميدگى پشت از ديگر عوارض شايع و همگانى كار زياد و مداوم با رايانه است، عوارضى كه كاربران حرفهاى بيشتر در معرض ابتلا به آنها هستند؛ زيرا كاربران رايانه بيشتر وقتها ناگزيرند ساعدها، دستها، بازوان و پشت و گردن خود را ثابت نگه دارند كه در نتيجه فشار زيادى بر ماهيچهها و تاندونهاى بدنشان وارد مىآيد و اگر اين فشار مدتهاى طولانى تداوم يابد، پيامد آن براى بيشتر كاربران، ابتلا به دردها و مشكلات عضلانى و مفصلى خواهد بود. افزون بر اين، عوامل ارگونوميكى، از جمله كار سنگين، حركات تكرارى، شيوه نشستن، زاويه ديد، وضعيت ميز و صندلى، ارتفاع صفحه كليد و نمايشگر، چگونگى تابش نور، سرعت تايپ و نداشتن آرامش روانى هم مىتواند از عوامل عمده خطرساز به شمار آيد.
*رايانه هم استرس زاست!
آقاى احمدى، كارشناس بهداشت حرفهاى براين باور است كه كار زياد و غيراصولى با رايانه مىتواند آسيبهاى روانى هم پديد آورد. به گفته وى، كار زياد و دورى از همكارى در محيط كار مىتواند به بروز استرس و مشكلات روانى بينجامد. البته بايد گفت كه كار با رايانه به تنهايي تنش زا نيست، بلكه كار زياد و سنگين است كه سبب ايجاد استرس و ناراحتى روانى مىشود.
با توجه به نتايج تحقيقات و نيز گفتههاى كارشناسان و متخصصان، بايد گفت كه عوارض و پيامدهاى زيانبار كار مداوم با رايانه، اگر همراه با استراحت و رعايت اصول ايمنى نباشد، مىتواند مانند اثرات مثبت كاربرد اين دستگاه جادويى، گسترده، متنوع و فراگير باشد. مثلاً بوى متصاعد شده از رايانه و نيز پرتوهاى نورى و امواج مغناطيسىاش خطرناك و زيانبار است، به گونهاى كه كار زياد با آن مىتواند كاربر را به حساسيتها و عوارض پوستى مبتلا كند.
پرتوهاى رايانه
متخصصان، پرتوهاى رايانه را نيز به عنوان يكى از عوامل قابل توجه زايمانها و باردارىهاى غيرعادى و تولد نارس و ناقص شناختهاند. پژوهشى كه براى پىبردن به چگونگى اين موضوع در ايالات متحده آمريكا صورت گرفته است، نشان مىدهد كه احتمال سقط جنين در زنانى كه ميدانهاى مغناطيسى حاصل از رايانه با قدرت بيش از9/0 ميكروتسلا (واحد اندازهگيرى شدت ميدان مغناطيسى) آنها را دربرمىگيرد، بيشتر است. افزون براين، شرايط نامناسب بدن و همچنين استرس و فشارهاى پديد آمده از كار با رايانه از ديگر عوامل اين عوارض به شمار مىآيد. تدابير ايمنى براى مصون ماندن از پرتوهاى خطرناك مواد راديو اكتيو مىتواند نشان دهنده ابعاد مسأله باشد. به گفته متخصصان، براى ايمن ماندن در برابر امواج خطرناكى كه طول موج پايين و فركانس بالا دارند، ضخامت ديوار سيمانى بايد 40 سانتى متر و ضخامت ديوار آجرى 80 سانتىمتر باشد.
به اين سبب، براى ايمن ماندن در برابر امواج خطرناك راكتورهاى انرژى اتمى، ديوارهاى پهن سربى ساخته شده است. يك متخصص انرژى اتمى با توجه به اين نكته، كار طولانى و بىوقفه با دستگاه رايانه را نيز خطرناك مىداند و مىگويد: تايپيستى كه دربرابر رايانه مىنشيند، همواره با دو ميدان امواج در تماس است:
1) امواج الكتريكى كه به صورتش مىتابد.
2) امواج مغناطيسى كه پيوسته بدن او را از پايين به بالا دور مىزند و باز مىگردد. به اين سبب، اين افراد بايد پس از 10دقيقه كار به مدت 10دقيقه از جلو دستگاه كنار روند تا امواج از بدنشان خارج شود. نظرات دكتر احمد نخلى در اين زمينه همچنين حاكى است: جهان امروز را امواج گوناگون با طول موجهاى مختلف در برگرفته است، از اين رو، برخى از اين امواج مفيد هستند و مىتوان آنها را با شيوه درست و مناسب براى تشخيص و درمان بيمارىها به كار برد؛ اما برخى ديگر خطرناك، زيان آور و ناخواستهاند كه به اين سبب بايد با وسائل ايمنى مناسب از ورود آنها به بدن انسان و محيط زندگى پيشگيرى كرد.
نمايشگرهاى خطرناك
پژوهشها به طور كلى گوياى اين واقعيت است كه همه نمايشگرها، پرتوهاى خطرناك و زيان آور دارند، زيرا به گفته مختصصان در مانيتورهايى كه لامپ اشعه كاتوئيك دارند، يك شعاع الكترونى در هر ثانيه حدود 50 بار يا بيشتر صفحه موزائيكى داخل لامپ تصوير را جارو مىكند و چنين است كه بر اثر شدت و ضعف يا قطع و وصل شدن اين پرتو الكترونى، تصويرهايى پديد مىآيد. همچنين به سبب وجود اين ميدان الكتريكى چند هزارولتى در داخل لامپ تصوير، پرتوالكترونها، انرژى آزاد مىكنند و سبب تابش مقدار قابل توجهى پرتو ايكس و پرتو فرابنفش مىشوند.
با توجه به اين نكته، در طراحى لامپ تصوير بايد با كاربرد تكنيك لازم راه نفوذ اين پرتوها به سطح خارجى و رسيدن آنها به بدن كاربران رايانه بسته شود. اما اين كار پرهزينه است و سبب گرانى لامپ تصوير مىشود. در نتيجه، توليدكنندگان رايانه، ارقام واقعى را فاش نمىكنند، يعنى مقدار تابش پرتوهاى زيانبار را كمتر از آنچه هست، نشان مىدهند. در واقع، بيشتر نمايشگرهايى كه امروزه به كار مىرود، پرتوهاى خطرناك ايكس و فرابنفش مىتابانند. افزون بر اين، كار با آنها مىتواند خطرات ديگرى داشته باشد كه عبارتاند از: خطرات ناشى از ميدان الكتريكى با ولتاژ بالا، ميدانهاى الكترومغناطيسى، امواج الكترو مغناطيسى فركانس پايين و امواج
الكترو مغناطيسى فركانس بالا.متخصصان معتقدند كه اين عوامل مىتواند در بروز انواع سرطانها، ناهنجارىهاى كروموزومى و بيمارىهاى ژنتيك و نيز پديدآمدن اختلال در ديد چشم و اختلالهاى عصبى و روانى نقش داشته باشند.
*عوارض بازىهاى رايانهاى
بازىهاى رايانهاى، علاوه بر اثرات مخربى كه بر روحيه و رفتار كودكان و نوجوانان دارد، مىتواند عوارض جسمى گوناگون و قابل توجه نيز براى آنها به بار آورد؛ چنان كه پزشكان مىگويند: بازىهاى رايانهاى اگر زياد و بيش از حد متعارف باشد، عوارض گوناگونى پديد مىآورد كه متداولترين آنها ابتلا به تيك عصبى، خستگى چشم، ورم انگشتان و تحريك سيستم عصبى است؛ با اين حال، با رعايت اصول ايمنى در هنگام كار با رايانه مىتوان از اين عوارض و گرفتارىها پرهيز كرد و يا دست كم دامنه تأثيرگذارى آنها را كاهش داد.
برخى از اين اصول را با استناد به نظرات عليرضا احمدى، كارشناس بهداشت حرفهاى، به اين شرح مىتوان برشمرد:
ـ كسانى كه با رايانه كار مىكنند، بايد هرسال توسط متخصصان چشم معاينه شوند و به رهنمودهاى پزشكان به درستى توجه كنند.
ـ كاربراني كه مبتلا به دردهاى مفصل، كمر و شانه شدهاند، بايد بىدرنگ به پزشك مراجعه كنند.
ـ كار با رايانه بايد در مدت محدود و همراه با استراحتهاي كوتاه مدت انجام شود. افزون بر اين، زنان بايد در دوران بارداري از كار با رايانه معاف شوند.
ـ براي رفع آثار مخرب گازهاي توليدشده از رايانه و ضمائم آن، بهتر است در و پنجره اتاق بازگذاشته شود تا هواي تازه جريان يابد يا اين كه از دستگاه تهويه استفاده كرد.
ـ فرم ميز و صندلي در حفظ سلامت عضلات و اسكلت بدن بسيار موثر است.
از اين رو، در انتخاب آنها بايد به ضرورت كاربرد اصول ارگونوميك توجه شود.
مرتضي قديري
شبكه فنآوري اطلاعات ايران
دوشنبه 13 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اطلاعات]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 438]