واضح آرشیو وب فارسی:پارس نیوز: گزارشی که یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در ۱۱ آذر ارائه کرد و پیش نویسی که برای قطعنامه شورای حکام ارائه شده است، هر دو از یک راهبرد تبعیت می کنند: «راهبرد واشنگتن».به گزارش پارس به نقل از فارس، خیلی ها دوست دارند مرگ رئالیسم را در روابط بین الملل اعلام کنند و حتی جشن بگیرند؛ اما هر روز در عرصه سیاست بین الملل اتفاقاتی می افتد که این آرزو را کم رنگ و کم رنگ تر می کند؛ از وقایع سوریه که به پهنه بی شک و تردید سیاست قدرت بین المللی بدل گشته، تا صحنه آژانس بین المللی انرژی اتمی. هنوز مدت زمان زیادی از مرگ «کنث والتز»، مشهورترین نورئالیست تدافعی معاصر نگذشته است. وی در خصوص «سازمان های بین المللی» نظری مشهور داشت: «سازمان های بین المللی تجلی گاه منافع قدرت های بین المللی هستند.» رفتار یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی و پیش نویس قطعنامه ای که شورای حکام آژانس قرار است آن را به تصویب برساند – که احتمالا تصویب هم خواهد شد – همه نشان گر صحت نظریه والتز در خصوص این سازمان بین المللی است. مخاطب حق دارد بپرسد چرا؟ و این یادداشت نیز دقیقا برای پاسخ به این سوال به رشته تحریر درآمده است. برای پاسخ به این سوال ابتدا باید یکی از اظهار نظرهای جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده در بحبوحه حصول توافق هسته ای وین، موسوم به برجام را به خاطر آورد. ژوئن سال جاری میلادی بود که وزیر امور خارجه آمریکا مدعی شد کشورش هیچ شکی ندارد که ایران در گذشته به دنبال سلاح اتمی بوده اما نمی خواهد بر گذشته ایران تمرکز کند. وی تصریح کرده بود: «ما شکی نداریم که آنها چه برنامه های نظامی داشتند اما در حال حاضر برای ما این مساله مهم است که به آینده نگاه کنیم.» این اظهارات کری در خرداد ماه گذشته محقق شد و برجام نیز در تاریخ 23 تیر یعنی حدودا یک ماه بعد حاصل شد. سخنان کری بیان گر راهبرد ایالات متحده بود. «متهم نگاه داشتن همیشگی ایران برای گذشته ای که آمریکا به آن اعتقاد دارد و تمرکز بر تحدید برنامه هسته ای ایران در آینده.» آژانس و مدیر کلش نعل به نعل همین راهبرد را در پیش گرفتند. گزارشی که آمانو در تاریخ 11 آذر در خصوص پی ام دی به عنوان یک سند بین المللی ارائه کرد، ایران را برای تمام تاریخ به عنوان یک متهم غیرقابل اعتماد در پس ذهن بازیگران فضای بین المللی محفوظ می دارد. در این گزارش، مدیر کل به زعم خود شکی باقی نمی گذارد که ایران دست کم در بعد تحقیقاتی به دنبال آماده ساختن خود برای تولید سلاح هسته ای بوده است. این ادعای آژانس، دست کم در بند 85 گزارش 11 آذر به صراحت مستند گردیده است: «ارزیابی کلی آژانس آن است که طیفی از فعالیت های مرتبط با توسعه یک وسلیه انفجاری هسته ای در ایران قبل از پایان سال 2003 میلادی بعنوان تلاشی هماهنگ شده وجود داشته و برخی فعالیت ها بعد از سال 2003 اتفاق افتاده است. آژانس همچنین ارزیابی می کند که این فعالیت ها فراتر از امکان سنجی و مطالعات علمی و کسب مهارت ها و توانمندی های مرتبط فنی و مشخص پیشرفت نداشته است. آژانس نشانه های معتبری از فعالیت های مرتبط با توسعه وسیله انفجاری هسته ای در ایران بعد از سال 2009 میلادی در اختیار ندارد.» تا اینجا آژانس توانست بخش اول راهبرد بیان شده از سوی کری را پیاده سازی کند، یعنی همان گونه که آمریکایی ها مطمئن هستند که ایران در گذشته برای به دست آوردن سلاح هسته ای تلاش کرده، سندی بین المللی را تدارک دید که برای دیگر کشورها هم تردیدی باقی نگذارد! اما اجرای بخش دوم راهبرد، بر عهده شورای حکام است. پیش نویس قطعنامه شورای حکام که قرار است پی ام دی را ببندد نکات جالبی دارد. بررسی حقوقی این قطعنامه بر عهده متخصصین امر، اما از نظر سیاسی، این قطعنامه، قطعنامه های پیشین شورای حکام را که نگاه به گذشته برنامه هسته ای ایران داشتند، ملغی (Terminate) کرده و تمام تمرکز خود را معطوف به نقش گسترده آژانس در اجرای برجام می کند، یعنی همان آینده ای که جان کری از آن سخن رانده بود. بند 13 این پیش نویس از جهت مزبور کاملا گویاست: «[شورای حکام] تصمیم می گیرد بلافاصله پس از وصول گزارش مدیرکل آژانس مبنی بر اینکه آژانس تایید نموده است که ایران اقدامات مشخص شده در بندهای 1 .15 الی 11 .15 پیوست شماره 5 را انجام داده است، دیگر به موضوع اجرای موافقتنامه پادمان ان پی تی و مفاد ذیربط جرای قطعنامه های شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران نخواهد پرداخت و من بعد به یک دستور کار مستقل راجع به اجرای برجام و راستی آزمایی و نظارت در ایران در پرتو قطعنامه شماره 2231 (2015) شورای امنیت سازمان ملل متحد خواهد پرداخت.» واضح است که آژانس دقیقا دنبال همان رویکرد ایالات متحده است، یعنی تمرکز بر آینده برنامه هسته ای ایران. از سوی دیگر توجه به این نکته هم از بعد سیاسی در پیش نویس فوق الذکر ضروری می نماید که تاکید مستندی نسبت استثناسازی ایران در «شیوه برخورد» در آن به چشم می خورد. بند دوم بدین شرح که «[شورای حکام] یادآوری می نماید که طبق قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد همه مفاد برجام تنها برای اجرای آن بین 1+5 و ایران می باشد و نباید از آنها تلقی ایجاد سابقه برای هر دولت دیگر یا برای اصول حقوق بین الملل و حقوق و تکالیف وفق معاهده عدم اشاعه سلاح های هسته ای و سایر اسناد مرتبط و نیز برای اصول و رویه های شناخته شده بین المللی شود» و همچنین بند سوم که می گوید «[شورای حکام] در این رابطه تاکید می نماید که راستی آزمایی و نظارت آژانس بر تعهدات مرتبط هسته ای ایران که در برجام پیش بینی شده است نباید به عنوان ایجاد سابقه ای برای رویه های استاندارد راستی آزمایی آژانس تلقی شود و همچنین تاکید می نماید که این امر نباید به نحوی تفسیر شود که به هر نحوی با حقوق و تکالیف آژانس برای راستی آزمایی تبعیت دولت ها از موافقتنامه های پادمانی آنها و در موارد مرتبط با پروتکل های الحاقی و گزارش آنها به شورای حکام تعارض پیدا کند یا آنها را تغییر دهد.» با این اوصاف، آمانو و شورای حکام نعل به نعل راهبرد اعلام شده از سوی ایالات متحده در فقره برنامه هسته ای را پیش چشم نهاده و مورد متابعت قرار داده اند. آژانس در این مسیر به طور کامل به تجلی گاه منافع ایالات متحده بدل شده است: «ایران را استثنا کرده، جرم آن را در گذشته محرز انگاشته و تمرکز خود را بر آینده استوار ساخته است.» والتز مرده اما ظاهرا نظریه او و دیگر رئالیست ها – که صدالبته اختلافاتی هم با هم دارند - از صحنه بین الملل رخت بربستنی نیست. با چنین شناختی از فضای بین المللی چه رفتاری را باید پیشه کرد. این سوالی است که باید پیش روی ما همیشه بماند.
چهارشنبه ، ۱۸آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پارس نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 5]