تور لحظه آخری
امروز : جمعه ، 23 شهریور 1403    احادیث و روایات:  امام صادق (ع):كسى كه بهره‏اى از دانش ندارد معنا ندارد كه ديگران او را سعادتمند بدانند.
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها




آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1815351304




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
 refresh

آفرینش حضرت حوا در قرآن کریم


واضح آرشیو وب فارسی:مهرخانه: برخلاف بعضی از ادیان و مذاهب، اسلام در بحث خلقت زن و مرد، یکی را بر دیگری برتری نداده است و تعبیراتی که در بحث آفرینش به کار رفته در مورد مطلق انسان و بشر است. ازاین رو، در هیچ یک از مراحل پیدایش نسل انسانی، بحث جنسیت در میان نبوده است. قرآن کریم با کمال صراحت در آیات متعددی می فرماید که زنان و مردان از یک جنس و یک سرشت و برای یک دیگر آفریده شده اند: «هُنّ لباسٌ لکم و انتم لباس لهنّ» (بقره،۱۸۷)؛ زنان زینت و پوشش شما هستند و شما نیز زینت و پوشش آن ها هستید. به طورکلی درباره ماده اولیه خلقت حوا دو نظریه وجود دارد: الف) از دنده هاى پهلوى آدم (ع)، ب) از باقی مانده گل آدم (ع). آیات متعددی که در قرآن، مسئله آفرینش را مطرح می کنند، اشاره به این دارند که آدم و حوا (زن و مرد)، از جنس واحد به وجود آمده اند: (نظریه دوم) 1- «یا ایها الناس اتقوا ربکم الذی خلقکم من نفس واحدة و..» (نساء، 1) 2- «هو الَّذی خلقکمْ مِن نَفْس واحدة وَ جعل منها زوْجَها لیَسْکُنَ إِلَیْها» (اعراف، 189( 3- «خلقکمْ من نَفْس واحِدة ثمَّ جَعَلَ مِنْها زوْجها» (زمر، 6) بسیاری از مفسران شیعه عبارت«خلق منها زوجها» را این گونه تفسیر می کنند: خداوند از جنس حضرت آدم برای او جفتی آفرید (1). البته باید توجه داشت که روایات بسیاری در کتب اهل سنت (2) و از جمله صحیح بخاری وجود دارد که خلقت زن را از استخوان پهلوی مرد می داند. چنین روایاتی در برخی کتاب های روایی شیعیان نیز موجود است (3). در این جا به نمونه هایی از این اسراییلیات اشاره می شود: - از ابن عباس روایت شده است که: «خدا خواب را بر آدم (ع) مستولی کرد و آن گاه از یکی از استخوان های چپ سینه او، استخوانی را برداشت و جای آن را با گوشت پر کرد؛ درحالی که آدم هم چنان در خواب بود و آن گاه از آن استخوان، همسر آدم، حوا را آفرید و او را به صورت یک زن شکل داد تا آدم در کنارش آرامش یابد. چون آدم از خواب برخاست، وی را در کنارش دید، به او گفت: تو گوشت و خون و همسر من هستی و آن گاه به او الفت گرفت.» (4) - در تفسیر جامع البیان در ذیل آیه 35 سوره بقره آمده است: «هنگامی که شیطان از درگاه رحمت الهی رانده و از بهشت بیرون شد، آدم را در بهشت جای دادند، ولی او تنها بود و بدون همسر در بهشت به سر می برد تا این که خواب او را فراگرفت. وقتی که از خواب برخواست، ناگهان زنی را نشسته بر بالین خود دید که خداوند او را از دنده اش آفریده بود. پرسید: تو کیستی؟ گفت: یک زن. برای چه آفریده شده ای؟ گفت: برای این که با من آرامش یابی.» (5) - در تفسیر درالمنثور نیز از قول ضحاک در ذیل آیه 1 سوره نساء آمده است: «منظور از آیه این است که خداوند حوا را از استخوان پشت آدم که پست ترین استخوان هاست، آفرید.» (6) و روایتی دیگر علاوه بر همسر آدم (ع)، زن ابلیس را نیز آفریده شده از دنده چپ ابلیس می داند (7). در بررسی و نقد این روایات، باید به نکاتی مهم توجه داشت: 1. این روایات اسراییلی هماهنگ با مطالبی است که در تورات تحریف شده کنونی آمده است. ریشه جعلی این روایات در سفر پیدایش تورات آمده است (8). 2. این روایات گرچه از لحاظ تعداد فراوان باشند، اما روایات دیگری نیز در کتب معتبر شیعه وجود دارند که این موضوع را به شدت منتفی دانسته و یا با نگاهی دیگر بدان می پردازند (9). در این زمینه، به دو روایت اشاره می شود: 2.1. زراره بن اعین از امام صادق (ع) در ارتباط با چگونگی آفرینش حوا سؤال کرد و به ایشان عرضه داشت که افرادی معتقدند پروردگار، حوا را از پایین ترین استخوان های دنده سمت چپ آدم خلق کرد. امام در پاسخ فرمودند که خداوند از این کار، پاک و منزه است. آیا فردی که چنین اعتقادی دارد، بر این پندار است که خداوند، توانایی آن را نداشته تا همسری برای آدم بیافریند که از دنده های او نباشد، تا این ابهام برای یاوه گویان ایجاد نشود که آدم با قسمتی از بدن خودش ازدواج کرد؟! این چه باوری است که برخی بدان معتقدند؟! پروردگار، خودش بین ما و ایشان قضاوت کند (10). 2.2. عمرو بن ابى المقدام از پدرش روایت کرده که گفت: من از امام باقر (ع) پرسیدم: پروردگار، حوا را چگونه آفرید؟ فرمود: مردم در این باره چه مى گویند؟! عرضه داشتم: مى گویند او را از دنده اى از دنده هاى آدم آفرید. فرمود: دروغ مى گویند، مگر خدا عاجز بود که او را از غیر دنده آدم خلق کند؟ عرضه داشتم: فدایت شوم پس او را از چه آفرید؟ فرمود: پدرم از پدران بزرگوارش نقل کرده که گفتند: رسول خدا (ص) فرمود: خداوند تبارک و تعالی یک قبضه از خاک برداشت و با دو دست آن ها را مخلوط کرد و از آن آدم را آفرید و آن گاه از قسمت باقی مانده خاک، حوا را آفرید.» (11) مرحوم مجلسی، در تحلیل تعارض میان این دو دسته از روایات بیان می دارد که روایاتی که ناظر بر خلقت حوا از دنده های چپ آدم هستند، یا به دلیل تقیه و هراس از مخالفت با تفکر موجود در آن زمان صادر شده، یا این که مرادشان در حقیقت آن است که خلقت حوا از باقی مانده خاک خلقت آدم است، نه آن که واقعاً او از خود آدم آفریده شده باشد (12). 3. این گونه حکایت برخلاف مشاهده و حس است؛ زیرا طبق این روایات، دنده آدم برداشته شد و از آن «حوا» خلق شد. در نتیجه مردان باید یک دنده کمتر از زنان در طرف چپ خود داشته باشند؛ درحالی که می دانیم هیچ تفاوتی میان دنده های زن و مرد وجود ندارد و این تفاوت افسانه ای بیش نیست (13). 4. برخی مفسران نظیر علامه طباطبایی(ره) با بیان این نکته که«مِن» در آیات شریفه فوق، «مِن» نشویه است (یعنی منشأ چیزی را بیان می کند)، می فرمایند: ظاهر آیه «و خلق منها زوجها» این است که همسری از نوع مرد آفرید و افراد انسانی، بازگشت به دو فرد همانند و مشابه دارند.... بنابراین آن چه که در برخی از تفاسیر ذکر شده است که مقصود آیه، بیان این نکته است که زن از آدم، مشتق شده و پاره ای از وجود آدم است و خداوند همسر آدم را از دنده او آفرید، سخنی بدون دلیل است و آیه بر این مطلب دلالت ندارد (14). وهبه الزحیلی و فخر رازی و بسیاری دیگر از مفسرین اهل سنت نیز بر این نظر هستند (15). 5. علاوه بر این باید دقت کرد که نه تقدم زمانی ملاک شرافت است و نه نوع ماده خلقت؛ چنان که بسیاری از انسان های فاجر قبل از بسیاری از اولیاء خاص الهی و حتی قبل از برترین مخلوقات (حضرت محمد مصطفی (ص)) خلق شده اند و شیطان نیز که ماده خلقتش را دلیل برتری بر آدم گرفته بود، از درگاه الهی رانده شد و تنها ملاک فضیلت انسان ها، در عمل خودشان به وجود می آید: «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ (حجرات،۱۳)؛ گرامى ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست (16). 6. برخی مفسران ذیل آیه «و مِنْ ءَایَاته أَن خلق لکم من أَنفسِکُم أَزْواجا لتسْکنواْ إِلیها و جعل بیْنَکم موَدّة وَ رَحْمَه ...» (روم، 21) بیان می کنند که این آیه اشاره به آفرینش زن و مرد از مبدأ واحد دارد. «من» در این آیه و نیز آیاتی که نحوه آفرینش را بیان می کنند، تبعیضیه نیست، تا به این معنا باشد که زن از بعض و جزء مرد آفریده شده است، بلکه منظور از «من» این است که از جنس مردان، همسران شان آفریده شده اند. در قسمت دیگر آیه «لتسکنوا» است که اشاره به این دارد که مرد در جوار همسرش، آرامش و تسکین می یابد. حال اگر زن موجودی طفیلی بود، چگونه می توانست موجب آرامش و تسکین یک موجود اصیل گردد؟! (17) علامه طباطبایی (ره) نیز در این رابطه می فرمایند: «... این که فرمود: «ان خلق لکم....» معنایش این است که برای این که به شما نفع برساند، از جنس خودتان زوج آفرید... پس هر یک از آن دو، فی نفسه، ناقص و محتاج به طرف دیگر است و از مجموع آن دو، واحدی تام و تمام درست می شود و به خاطر همین نقص و احتیاج است که هر یک به سوی دیگری حرکت می کند و چون بدان رسید، آرام می شود. چون هر ناقصی مشتاق به کمال است و هر محتاجی مایل به زوال حاجت و فقر خویش است و این حالت، همان شهوتی است که در هر یک از این دو طرف به ودیعه نهاده شده است.» (18) پی نوشت 1. محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج4، ص 143؛ حسینی تهرانی، محمدحسین؛ نور ملکوت قرآن، ج ۲، ص ۹۸. 2. تفسیر فخر رازی، ج9، ص160؛ تفسیر المنار، ج4، ص330؛ تفسیر جامع قرطبی، ج1، ص301؛نوری همدانی، جایگاه بانوان در اسلام، 1384، ص82. 3. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 11، ص 97، باب فضل آدم و حواء و علل تسمیتهما و بعض أحوالهما و بدء خلقهما ...، ح 2، 3، 5، 6 و ...، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1404 ق. 4. محمد قاسمی، حمید، اسرائیلیات و تأثیر آن بر داستان های انبیاء، ص 39-38. 5. همان، ص43-45؛ طبرى، ابو جعفر محمد بن جریر، جامع البیان فى تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفه، 1412ق، ج1، ص183. 6. سیوطى، جلال الدین، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، قم، کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى، 1404ق، ج2، ص116. 7. شوشتری، سید محمد تقی، طبری و تفسیر او در بوته نقد(پایان نامه)، ص142؛ زهرا اجلال، برگرفته از بخش قرآن سایت تبیان. 8. معرفت، محمد هادی، تفسیر و مفسسرون، ج2، ص 202. 9. برگرفته از پایگاه اینترنتی www.islamquest.net 10. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، قم، انتشارات جامعه مدرسین، 1413 ق، ج 3، ص 379، ح 4336. 11. سیوطی، جلال الدین، تفسیر درالمنثور، ج 1، ص 48 و ابن کثیر، قصص الأنبیاء من القرآن و الأثر، ص 53؛ تفسیر عیاشی، ج 1، ص 216، چاپخانه علمیه، تهران، 1380 هـ ق. 12. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 11، ص 116. 13. جزائری نعمت الله، قصص الأنبیاء، ترجمه فاظمه مشایخ، ص 50؛ زهرا اجلال، قابل دسترسی در بخش قرآن سایت تبیان. 14. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۴، تهران: دار الکتب الاسلامیة، الطبعة الرابعة، ۱۳۶۲، ص ۱۴۵. 15. الزحیلی وهبة، التفسیر المنیر، ج ۱، دمشق: دار الفکر، ص ۱۳۹. 16. برگرفته از پایگاه اینترنتی مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی. 17. سعیده غروی، زن در نظام آفرینش، نشریه شمیم یاس، بهمن 1381، پیش شماره 15، ص13، قابل دسترسی در سایت حوزه. 18. علامه طباطبایی، المیزان، ج16، ص 249.


سه شنبه ، ۱۷آذر۱۳۹۴


[مشاهده متن کامل خبر]





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهرخانه]
[مشاهده در: www.mehrkhane.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 16]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


گوناگون

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن