واضح آرشیو وب فارسی:عقیق: عقیق :در اسلام و آموزه های اهل بیت (ع) جایگاهی خاص دارد از این رو، در سیره کلامی و عملی آنها در این باره رمزگشایی های فراوان و اثرگذاری دیده می شود؛ با حجت الاسلام والمسلمین عبدالکریم پاک نیا، استاد حوزه، محقق سیره معصومین(ع) و مؤلف کتابهایی مانند «حقوق متقابل والدین و فرزندان»، «ویژگی های امام رضا(ع)» و «گذری بر اندیشه های اقتصادی امام صادق(ع)» درباره نقش و کارکرد خانواده در سیره رضوی به گفت وگو پرداخته ایم که می خوانید: با توجه به سیره جامع امام رضا(ع) به زندگی انسان در حوزه خانواده چه توصیه هایی از ایشان نقل شده است؟ - در مورد خانواده نکات قابل توجهی در روایات، احادیث و تاریخ زندگانی ایشان وجود دارد که هر یک از آنها می تواند امروزه برای خانواده ها الگو باشد. امام رضا(ع) خانواده را یکی از مهمترین ارکان جامعه می دانند که ریشه و منشأ تربیت انسانی است. ثامن الحجج(ع) این توصیه ها را از مرحله خواستگاری بیان کرده اند و می فرمایند: «آغاز زندگی و شوهر دادن دختر محدودیت است، کسی که می خواهد دخترش را شوهر دهد و او را از حوزه اختیارات خود بیرون آورده و اختیار او را به دیگری واگذار کند، باید ببیند این اختیار را به چه کسی خواهد داد؟» برای مثال یکی از دوستان حضرت رضا(ع) به نام حسین بن بشار در این باره به ایشان نامه ای می نویسد می گوید: برای دخترم خواستگاری آمده اما کمی تندخو است، آیا این ازدواج را به مصلحت می دانید؟ امام (ع) در پاسخ او می فرمایند: «درست نیست دخترت را به شخص بداخلاق دهی.» ایشان همچنین، درباره انتخاب زنان صالح و همسر شایسته رهنمود دارند و می فرمایند: «برای تشکیل خانواده همسران صالح برگزینید؛ هیچ بهره ای در این دنیا برای یک مرد برتر از همسر صالح سراغ ندارم، هنگامی که او را می بیند شادمان شود و هر گاه از نظر او غایب شد ناموس و اموال او را پاس بدارد، یعنی خود را از دید نامحرمان و اموال شوهرش را از گزند حوادث محافظت کند.» متأسفانه شاهد طلاقهای فراوان به فاصله کمی پس از ازدواج هستیم که نشان از بی ثباتی و دوام خانواده های نوپا حکایت دارد. امام رضا(ع) برای دوام خانوادگی و بقای محبت و الفت میان زوجین چه توصیه و سفارشی دارند؟ - در سیره رضوی روایتی است که به علل تزلزل خانواده ها، راز استحکام خانوادگی و نیز به آسیبهایی که به این استحکام ضربه می زند، اشاره دارد. حضرت ثامن الحجج(ع) می فرمایند: «زنان بنی اسراییل بدان جهت از طریق عفت خارج شدند و ناموس خود را به حراج گذاشتند که مردان آنان به زیبایی و آرایش ظاهری خود اهمیت نمی دادند.» این یعنی زن و مرد برای استحکام خانوادگی باید به ظاهر خود نیز رسیدگی کنند و این حقی متقابل است و به زن محدود نیست! راهبرد و توصیه دیگر برای استحکام خانواده که در سبک زندگی رضوی به آن تصریح شده ابراز محبت است، یعنی زن و مرد محبتشان را نسبت به یکدیگر به شیوه های گوناگون ابراز کنند و به داشتن این محبت در قلبشان بسنده نکنند؛ این تأکید امام رضا(ع) است که: «اگر محبتی نسبت به کسی دارید آن را آشکار کنید، زیرا اظهار دوستی نیمی از خردمندی است.» افزون بر این، حضرت ثامن الحجج(ع) عصبانیت را آسیبی بزرگ می دانند و تصریح می کنند مردان و زنان مؤمن چنین نیستند که اگر عصبانی شدند از طریق حق بیرون بروند. ایشان می فرمایند: «اگر مومنی خشمگین شود عصبانیت سبب خروج او از مسیر حق نشده و در اثر شادمانی دچار باطل نمی شود و چون به اقتداری می رسد، بیشتر از آنچه حق دارد، نمی گیرد.» باید توجه داشت در خانواده های مؤمن و مسلمان و تابع سیره رضوی این مسأله غالب است که عصبانیت برای همه وجود دارد، اما امام رضا (ع) تأکید دارند مؤمن با عصبانیت از حق خارج نشده و باطل و لغو نمی گوید و در صورت شادی از قیود الهی خروج نمی کند و قدرت مانع دست درازی اش نمی شود. حضرت رضا(ع) بر ارتباط با همسر به عنوان یکی از راه های انس روحی و عاطفی تأکید و سفارش دارند؛ در حدیث آمده گروهی به محضر ایشان آمده و عرض کردند: مردی زن جوان دارد و چون مصیبتی متوجه او شده مدتی است ارتباط با همسرش را ترک کرده و از او فاصله گرفته است، اما قصد او اذیت و آزار نبوده، بلکه سبب اندوه چنین کرده، آیا این عمل او گناه است؟ امام(ع) فرمودند: «بله! ترک ارتباط با همسر بیش از چهار ماه گناه دارد.» امام رضا(ع) برای گرم کردن کانون خانواده و عمق و گستردگی هر چه بیشتر روابط درون خانواده چه توصیه و راهکاری ارایه کرده اند؟ - در حدیثی از امام رضا(ع) داریم که اعضای خانواده نسبت به یکدیگر نعمت محسوب می شوند و می فرمایند: نعمتهای الهی که در اختیارتان است را گرامی بدارید، چرا از آنها گریزان می شوید، اگر از این نعمتها کناره بگیرید، شاید در اختیارتان نباشد. این یعنی اعضای خانواده موهبت و نعمتی الهی هستند که باید شکرگزار بود. ایشان برای ایجاد انس و الفت میان اعضای خانواده راهکارهای گوناگونی توصیه می کنند، برای مثال رسیدگی به وضع مالی خانواده را از نشانه های سعادت انسان معرفی می کنند و می فرمایند: «شایسته است هر مردی از لحاظ مخارج زندگی سختگیری نکند.» این یعنی سختگیری مرد بر زن از نظر مخارج، موجب دلشکستگی زن می شود، پس باید به معیشت زن از طریق کسب روزی حلال توجه شود تا فاصله های خانوادگی کاهش یابد. ایشان همچنین فرموده اند: «حقیقت ایمان بنده کامل نمی گردد تا اینکه انسان سه خصلت را داشته باشد، یکی بصیرت در دین، اعتدال و میانه روی در امور زندگی و خانواده، بردباری در سختی ها و مصایب.» افزون بر این، حضرت ثامن الحجج(ع) بر عفو و گذشت و بردباری به عنوان عواملی که می تواند پایه های زندگی را مستحکم کند، تأکید دارند. تربیت فرزندان صالح و سالم که بتوانند به جامعه خدمت کنند از بزرگترین موفقیت های خانواده است، در این باره در سیره کلامی و رفتاری حضرت رضا(ع) نسبت به فرزندان چه مصادیق راهگشا و کاربردی وجود دارد؟ - در مورد تربیت فرزند صالح، امام رضا(ع) بر انتخاب همسر صالح تأکید دارند تا برای فرزندان پدر و مادر شایسته انتخاب شود که امین باشند، لیاقت پدری و مادری را داشته باشند، بدخُلق نباشند و آداب ازدواج را رعایت کنند که در کتاب فقه الرضا(ع) ایشان به این مسأله تصریح دارند. افزون بر این، ایشان برای مراقبتهای ایام بارداری همچون استفاده از غذاهای سالم و مقوی و خوردن کُندر نیز توصیه هایی دارند و تاکید می کنند پس از ولادت نوزاد، در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه بگویید و درباره نامگذاری فرموده اند: «خانه ای که در آن نام محمد باشد، روز و شبشان را با خیر و نیکی به پایان می رسانند.» اگر آنچه را که به عنوان منشور خانواده سالم و موفق در سیره رضوی وجود دارد در زندگی های خانوادگی خود پیاده کنیم شاهد چه تحولات شگرفی در عرصه روابط خانوادگی و روابط زوجین و نیز والدین و فرزندان خواهیم بود؟ - ما معتقد هستیم مسایل مرتبط با تربیت فرزند و خانواده با تأسی به سیره رضوی حتما حل می شود، زیرا بیشتر مشکلات امروزی زندگی پیامد بی اعتمادی و اطمینان و تحقیر یکدیگر است.به عنوان مثال نوع اسم فرزند به او عزت می دهد یا اگر در لحن و شیوه صدا کردن همسران توجه داشته باشیم، ارتباطات همسران را تصحیح می کند و استحکام می بخشد. اگر موضوع ابراز محبت رعایت شود، بسیاری از طلاقهای رایج رخ نمی دهد، یا اینکه امام رضا(ع) توصیه دارند جمعه به خانواده بیشتر برسید برای آن است که اعضای خانواده درک کنند جمعه عید است و به یکدیگر نیکی کنند؛ اگر اینها پیاده شود خانواده های ما فضای اسلامی به خود می گیرند. منبع:قدس 211008
سه شنبه ، ۱۷آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: عقیق]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 15]