واضح آرشیو وب فارسی:فردا نیوز: بدون ورود به فرآیند آزادسازی، نمی توانیم انتظار داشته باشیم که اقتصاد ایران دچار تحولی اساسی شود. ولی این یک روی قضیه است زیرا آزادسازی نیز واجد ویژگی هایی است که اگر آن ویژگی ها انجام نشود و مقدمات لازم فراهم نشود، آزادسازی به نتایج مورد انتظار خود نمی انجامد.اعتماد: بدون ورود به فرآیند آزادسازی، نمی توانیم انتظار داشته باشیم که اقتصاد ایران دچار تحولی اساسی شود. ولی این یک روی قضیه است زیرا آزادسازی نیز واجد ویژگی هایی است که اگر آن ویژگی ها انجام نشود و مقدمات لازم فراهم نشود، آزادسازی به نتایج مورد انتظار خود نمی انجامد. پیش از هر چیز باید فلسفه آزادسازی را درک کرد. منظور از آزادسازی آن نیست که عده ای فقیرتر و عده ای غنی تر شوند، بلکه منظور و فلسفه آزادسازی بر این پایه استوار است که کالاها و خدمات از طریق رقابت شفاف عرضه و به ارزان ترین قیمت ممکن تولید شوند و در اختیار مصرف کننده قرار گیرند. به تعبیر دیگر به نفع همه جامعه شود هر چند در جزییات ممکن است برخی سود بیشتری ببرند و برخی هم ضرر کنند ولی سرجمع به نفع تولید و درآمد ملی است. البته ارزان ترین قیمت، کلمه غلط اندازی است، چون همیشه یارانه های پرداختی موجب انحراف می شود. برای مثال اگر پرداخت یارانه درباره آرد و سوخت را در نظر بگیریم، آزادسازی موجب گران تر شدن قیمت نان خواهد شد، در حالی که با احتساب هزینه یارانه ها قضیه متفاوت خواهد شد. اتفاقی که در روزهای اخیر رخ داده، آزادسازی قیمت بلیت های خطوط هوایی داخلی است که در بخش قابل توجهی از خطوط انجام شده است. ولی این آزادسازی که همراه با گران تر شدن بلیت این خطوط و مسیرها همراه شد، با اعتراض و واکنش عده ای مواجه شد و ظاهرا قرار است که مجلس نیز در این خصوص وارد عمل شود. البته لازم به ذکر است که استفاده کنندگان از هواپیما به طور معمول از طبقات بالای جامعه هستند یا حداقل اینکه نسبت این افراد در میان استفاده کنندگان بسیار بیشتر است و لذا صدای آنان هم بالاتر است. به ویژه نمایندگان مجلس که در این زمینه بیش از سایرین از این وسیله استفاده می کنند. بنابراین بهتر است درباره واکنش های مخالف محتاط تر بود. برای آزادسازی باید مقدماتی را فراهم کرد، حتی اگر در آغاز نتوان آن را فراهم کرد، باید اطمینان داشت که در جهت فراهم کردن آن حرکت خواهد شد. بیش از هر چیز منع انحصار و تبانی شرط لازم است. اگر قرار شود آزادسازی بلیت هواپیما رخ دهد، شرکت های هواپیمایی حق ندارند با یکدیگر برای بالا نگه داشتن قیمت تبانی و در پشت پرده توافق کنند. نظارت بر این مساله برعهده دولت است. شفافیت رکن اساسی این شرط است و رسانه ها باید بتوانند مانع از چنین اقدامی شوند و در صورت وقوع آن را افشا کنند. متاسفانه ساختار اداری ایران هنوز در چنین مرحله ای نیست. نمونه آن چنانچه یکی از نمایندگان گفته است، خرید و فروش مجوز ٢٠ تا ٣٠ میلیاردی مجوز تاسیس شرکت هواپیمایی است. آزادسازی باید قیمت مجوزها را از میان ببرد و آن را صفر کند. یعنی هرکس که توان و شرایط لازم را داشت بتواند وارد این بازار شود، نه اینکه عده ای مجوز بگیرند و به عده دیگری بفروشند. این به معنای آن است که رانت به جیب عده ای می رود و هزینه این رانت روی بلیت هواپیما کشیده خواهد شد و از جیب مردم کسر می شود. نهادهای نظارتی برای دفاع از حقوق مصرف کننده و مردم باید استقلال داشته باشند. متاسفانه نهادهای نظارتی در ایران و در سازمان های دولتی برحسب سابقه و دلایل خاصی وارد زدوبند با شرکت های ارایه دهنده خدمات می شوند و استقلال کافی برای دفاع از حقوق مردم و مصرف کننده ندارند. بنابراین در نخستین اقدام باید سازوکار نهادهای نظارتی را به نحوی اصلاح کرد که حافظ منافع مصرف کنندگان باشند. از جمله پرداخت خسارت در تاخیر یا لغو پرواز و برخوردهای مناسب با مسافران از این جمله است. نکته مهم تر اینکه دولت می تواند حضور شرکت های خارجی را برای جدی کردن رقابت در پروازهای داخلی نیز در دستور کار قرار دهد. تا وقتی که شرکت های ایرانی با سابقه رانتی و مدیریت های ناکارآمد، فقط با خودشان رقابت می کنند، تحولی جدی در عرصه رقابت و ارایه خدمات هوایی رخ نخواهد داد. آزادسازی اقدام مهمی برای بهبود وضع اقتصادی است. به ویژه در شرکت های هواپیمایی که با رفع احتمالی تحریم ها، باید یک جهش رو به جلو بردارند، ولی اگر این اقدام درست انجام نشود، هم موجب نارضایتی مردم می شود و هم نارضایتی دست اندرکاران را در پی خواهد داشت و موجب توقف این سیاست خواهد شد. البته آزادسازی مثل هر سیاست دیگر منافع و هزینه هایی دارد و به صرف تاکید بر منافع یا هزینه ها نمی توان آن را تایید یا رد کرد، بلکه در مقایسه این منافع و هزینه هاست که باید انتخاب کرد. در آزادسازی مفهومی به نام قیمت ارزان یا گران نداریم، آنچه داریم قیمت رقابتی است. هر قیمتی که بر اثر رقابت شفاف و آزاد و غیر انحصاری تعیین شود، همان قیمت مناسب است و اگر سود زیادی در آن باشد، از طریق رقابت و سرمایه گذاری جدید تعدیل خواهد شد و اگر ضررده باشد، یا شرکت ها ورشکسته و از بازار خارج می شوند یا قیمت افزایش خواهد یافت. اینکه در رد آزادسازی قیمت بگوییم درآمدهای ما به ریال است و پرداخت ها نباید به دلار باشد، نیز مشکلی را حل نمی کند، زیرا بیشترین هزینه های صنعت هواپیمایی نیز به دلار است. اصولا در مورد کالا و خدمات قابل نقل و انتقال چنین استدلالی پذیرفتنی نیست. دولت می تواند از طریق ارایه خدمات و زیرساخت های مناسب و با توجه به سطح پرداخت حقوق در ایران، نه تنها خدمات حمل ونقل در داخل کشور، بلکه در سطح منطقه را نیز به بازار شرکت های ایرانی درآورد، مشروط بر اینکه این شرکت ها رانتی نباشند و مدیریت های آنها خلاق و کارآفرین باشند. ولی تا هنگامی که مجوزهای رسمی برای فعالیت بنگاه های اقتصادی خرید و فروش شود امیدی نمی رود که بتوانیم به نظام آزادسازی نزدیک شویم. کافی است که یک بار در اروپا سفر کنیم تا ببینیم انواع و اقسام قیمت ها برای مسیر ثابت وجود دارد که بعضا در حد بسیار اندکی هم هستند که از اتوبوس هم ارزان تر می شوند. آزادسازی یعنی رسیدن به چنین شرایطی.
دوشنبه ، ۱۶آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فردا نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 8]