واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
استاد برجسته افغانستانی که زبان فارسی را در شبه قاره گسترش داد
«رضا مایل هروی» یکی از برجستهترین شخصیتهای زبان و ادبیات فارسی و یکی از نسخهشناسان بنام افغانستان است که بیش از 20 سال است در جوار حرم رضوی آرمیده است.
به گزارش خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس، «رضا مایل هروی» یکی از برجستهترین شخصیتهای زبان و ادبیات فارسی و یکی از نسخه شناسان بهنام افغانستان است که اینک بیش از 20 سال است که در جوار حرم رضوی در خاک آرمیده است. «سید رضا مایل هروی» فرزند «سید قاسم» در سال 1310 خورشیدی در خانوادهای که از سادات شهر هرات محسوب میشدند، متولد شد. وی در زادگاه خود دورههای قدیمی و جدید آموزشی را سپری کرد و سپس جهت تحصیلات عالی به مرکز تربیت معلم شهر کابل راه یافت و بعد از پایان تحصیلات به هرات بازگشت و به شغل آموزگاری روی آورد. وی یکی از اعضای مهم «انجمن ادبی هرات» بود که در راه ارتقای زبان فارسی و گسترش آن، تلاشی در خور تحسین داشت. وی در سال 1331 از هرات به کابل مهاجرت کرد و چندین سال به عنوان کارشناس آموزشی در وزارات آموزش و پرورش اشتغال داشت و سپس به وزارت فرهنگ منتقل شد و به تحقیق درباره تاریخ و فرهنگ کشور خود به ویژه تاریخ عصر تیموریان پرداخت. با اینکه هروی به کابل مهاجرت کرده بود ولی سالی چند بار برای تحقیقات میدانی و بررسی آثار عصر تیموری به هرات میرفت و در این مدت توانست با همکاری و همراهی بزرگان هرات هویت تاریخی زادگاه خود را احیا کند. آنگونه که فرزند وی «نجیب مایل هروی» در مقدمه کتاب «برگ بی برگی» نوشته است: زنده یاد رضا مایل بر این پنداشت بود که هویت تاریخی آریانا (افغانستان) را میتوان بر پایه هرات شناسی، روشنتر پیگرفت و این تصور وی، البته به جا بود و استوار زیرا مدنیت و تمدن مدنی عصر تیموریان یکی از رساترین گونههای مدنیت شهری در قلمرو زبان و فرهنگ فارسی محسوب میشود.» البته باید یاد آوری کرد که تحقیقات رضا مایل هرگز به هرات محدود نشد و وی به شهریهای غوریان، بلخ، غزنی، جلال آباد و کابل عشق میورزید و با تمام اقوام و شخصیتهای فرهنگی افغانستان آشنایی داشت. رضا مایل مدتی هم مدیریت مجله «آریانا» را بر عهده گرفت و از سال 1353 به عضویت آکادمی علوم افغانستان و آرشیو نسخ خطی درآمد. وی همچنین سالیان متمادی مدیریت مجلههای «خراسان»، «کتاب» و «حجت» را نیز بر عهده داشت. همنشینی با بزرگان زبان و ادب فارسی در ایران زنده یاد مایل با نشر آثار خود در ایران، ترکیه، هندوستان، و شبه قاره هند بیشتر شناخته شد و با دانشمندان بزرگ زبان فارسی در ایران پیوستگیهای فرهنگی پیدا کرد. پیوندهای فرهنگی وی با «ناتل خانلری»، «مجتبی مینوی»، «محمد تقی دانش پژوه»، «مجتهد زاده»، «محمود شهابی»، «ایرج افشار»، «ابراهیم باستانی پاریزی»، «علی فاضل»، «محمد علی اسلامی ندوشن»، «پرویز اتابکی» و بسیاری دیگر از رجال ایرانی سبب شد تا سفرهایی به ایران داشته باشد و برخی از تحقیقات و پژوهشهای خود را در تهران منتشر سازد. مهاجرت اجباری به غرب در دهه 50 و 60 خورشیدی که افغانستان از آرامش نسبی بر خوردار بود فرزندان وی بزرگ شدند و هر یک جهت تحصیلات دانشگاهی به کشورهای غربی رفتند. رضا مایل نیز بر اثر عدم امنیت سیاسی و اجتماعی در افغانستان در سال 1366 ناگزیر به ترک افغانستان شد و به آمریکا نزد فرزندانش مهاجرت کرد. آنگونه که نجیب مایل هروی فرزند وی در کتاب برگ بی برگی نوشته است: مایل هروی سالی چند در آنجا زیست اما نه از روی رغبت که از روی معذرت. مثنویها و قصیدههایی که آن مرحوم در سالهای اقامت در آمریکا نظم کرده است، حاکی از آن است که وی هرگز به راه و رسم زندگی آن سامان انس و الفت نداشته و همواره آمریکا را «قفس طلایی» که «سرمایه را خدای بشر» ساخته، میخواند. سرانجام دوری از یار و دیار، رضا مایل را پریشان خاطر ساخت و در سال 1372 در پی سکته مغزی ناتوان و زمین گیر شد و 2 سال بعد وی را نزد فرزندش، نجیب مایل به مشهد آوردند. فرزند وی آن ایام را چنین شرح داده است: در میانه سال 1372، در پی سکتهای مغزی، پدرم ناتوان شد و آنگاه که در فصل برگ ریزان وی را به نزد بنده آوردند، امیدی به ادامه حیات این جهانی نداشت و پس از 3 ماه در سکوت و آرامش تمام در 7/ 10 1374 خورشیدی در مشهد درگذشت و در جوار رضوی (در صحن جمهوری) به خاک سپرده شد. نجیب مایل یادگار ارجمند رضا مایل «نجیب مایل هروی» یکی از فرزندان رضا مایل که عاشق زبان و ادبیات فارسی بود، جهت تحصیلات به ایران آمد و در شهر مشهد مشغول به تحصیل شد. نجیب مایل که از دانشگاه فردوسی مشهد فارغ التحصیل شده است و در حال حاضر در تهران مشغول فعالیتهای پژوهشی میباشد، یکی از نویسندگان و نسخه شناسان بزرگ زبان و ادبیات فارسی محسوب میشود که آثار فاخر و فروانی درباره تاریخ و فرهنگ به خصوص تاریخ عرفان و سرگذشت عارفان بزرگ اسلام از وی منتشر شده است. سال گذشته از نجیب مایل هروی به عنوان چهره برتر فرهنگی در حوزه زبان و ادبیات فارسی در تهران تجلیل به عمل آمد و از طرف «حسن روحانی»، ریاست جمهوری اسلامی ایران لوح تقدیر دریافت کرد. آثار رضا مایل از رضا مایل همچنین کتابهای فروانی به یادگار مانده است که در طول حیات خود این آثار وزین را منتشر کرد که در تاریخ و فرهنگ افغانستان و زبان و ادبیات فارسی جایگاه ویژهای دارد. بیشترین آثار وی در افغانستان و ایران و برخی هم در شبه قاره هند و ترکیه به چاپ رسیده است. دفترهای شعر «امواح هریوا»، سرودههای شعر کلاسیک و نیمایی، کابل، 1342 «ققنوس»، کابل،1359 تألیفات «معرفی جراید و مجلات افغانستان»، کابل، 1342 «شرح حال، آثار و مناظرات امام فخر رازی»، کابل، 1343 «فهرست کتب مطبوع افغانستان»، کابل، 1344 «آینه تجلی»، کابل، 1345 «شرح حال و آثار امیر حسینی غوری»، کابل، 1346 «سیاه موی ولیتان و مریم(داستان)»، کابل، 1348 «میرزایان برناباد»، کابل، 1349 «تاریخ ملوک کرت»، کابل، 1349 «گنجینه خطوط (نقد و بررسی آثار خوشنویسی محمد علی عطار)»، کابل 1349 «راهنمایی تاریخ افغانستان»، کابل، 1349 «لغات و اصطلاحات فن کتاب سازی»، تهران، 1353 «تصحیات و تحقیقات متون زبان فارسی» «اربعین جامی»، کابل، 1343 «سیر العباد حکیم سنائی غزنوی»، کابل 1344 «دیوان سیدا»، میر محمد کروخی، کابل، 1345 «طریق قسمت آب قلب هرات»، «ابونصر هروی»، تهران، 1347 «دیوان ارشد برنابادی»، تهران، 1348 «اشعار سید میر هروی مشوالی»، کابل 1348 «جغرافیای حافظ ابرو،(ربع خراسان)»، تهران، 1349 «تاریخشه مزار شریف(بلخ)»، کابل، 1349 «دیوان دارا فوشنجی»، هرات، 1350 «تحریمة القلم»، حکیم سنائی غزنوی، کابل، 1350 «مقصد الاقبال»، «اصیل الدین واعظ»، تهران، 1351 «چند برگ تفسیر قرآن عظیم»، (از قرن چهارم)، کابل، 1351 «رسالههای خط مجنون»، »مجنون رفیقی هروی»، کابل، 1353 «جریده بلخ»، «محمد مومن بلخی»، کابل، 1357 «رساله حی بن یقظان»، کابل، 1359 «بحرالاسرار»، «محمود کتابدار بلخی»، کابل، 1360 «ذیل سیر العباد»، کابل، 1360 «اخبار آل برمک»، «محمد بن حسین هروی»، کابل، 1361 مقالات علاوه بر این کتابها، بیش از دهها مقاله در مجلههای افغانستان مانند: «آریانا»، «کتاب»، «خراسان» و در نشریات ایرانی مانند: «راهنمای کتاب»، «یغما» و ... منتشر شده است. اکثر قریب به اتفاق مقالات مایل هروی در کتاب « فهرست مقالات فارسی» اثر «ایرج افشار» نویسنده و پژوهشگر ایرانی نیز معرفی شده است. یادنامه رضا مایل همچنین در سال 1387 خورشیدی، کتاب یادنامه استاد رضا مایل با عنوان «برگ بی برگی» به کوشش فرزندش نجیب مایل هروی، توسط نشر «نی» در تهران منتشر شد. در این اثر مجموعهای از مقالات پژوهشی و تحقیقات مربوط به قلمرو زبان فارسی، اعم از «گونه شناسی زبان فارسی بر مبنای شاهنامه فردوسی»، «تاریخ عصر تیموری و عهد صفوی» که توسط پژوهشگران زبان و ادبیات فارسی در افغانستان و ایران نوشته شده به چشم میخورد. از دیگر ویژگیهای این یادنامه که به پاسداشت یک عمر تلاشهای فرهنگی رضا مایل گردآوری شده است، انتشار چندین متن منثور و منظوم زبان فارسی از سدههای دهم و یازدهم هجری است که برای نخستین بار در این دفتر منتشر شده است. انتهای پیام/ح
http://fna.ir/1P47WC
94/09/15 - 15:02
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 12]