واضح آرشیو وب فارسی:رسانه ایران: سرویس اطلاعاتی آلمان در گزارشی اعلام کرد: عربستان از سیاستی تنش زا و مداخله جویانه در کشورهای خاورمیانه پیروی می کند و تمام جنگ های خاورمیانه از سوی سعودی ها هدایت می شود و گروه های تروریستی با واسطه یا بی واسطه با سعودی ها ارتباط دارند.در این گزارش علت این سیاست، تغییر رویکرد سعودی ها توصیف و آمده است: رویکرد دیپلماتیک محتاطانه اعضای پیر خانواده سلطنتی سعودی، جای خود را به سیاست مداخله جویانه پرتحرک داده است. گزارش سرویس اطلاعاتی آلمان انتشار و تائید آن چیزی است که در صحنه خاورمیانه جریان دارد و همگان شاهد آن هستند. حمایت از گروه های تروریستی سلفی و تکفیری در خاورمیانه، شمال آفریقا، قفقاز، آسیای مرکزی، شبه قاره هند و کشورهای آسیایی و مداخله در بحرین، یمن، عراق، سوریه، و لبنان در سال های اخیر هسته سیاست خارجی عربستان را تشکیل داده است. سعودی ها با این سیاست می کوشند روندهایی را که به زیان خود ارزیابی می کنند تحت تاثیر قرار داده به سمت دلخواه هدایت کنند. پرسش این است که این سیاست عربستان از کجا ناشی شده و از چه دغدغه هایی ریشه می گیرد؟ پاسخ این پرسش را با بررسی تحولات بین المللی، منطقه ای، و داخلی عربستان می توان یافت. ۱ـ نظام سیاسی عربستان نظامی است بسته که توانمندی پاسخگویی به تقاضاهای گسترده و متنوع را ندارد. اما این کشور از نظر اجتماعی در حال دگرگونی است. نسل جدید آموزش دیده و مرتبط با جامعه جهانی از یک سو و ظهور گروه ها و اقشار اجتماعی که به شکل گیری و تقویت جریان های سیاسی ـ اجتماعی منجر شده از سوی دیگر، موجب مطرح شدن تقاضاهای متنوعی در جامعه بسته عربستان شده است. این تقاضاها که ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی گسترده و متنوعی دارد، بعد از آغاز جنبش های اجتماعی و بیداری اسلامی در خاورمیانه قوت گرفت. نظام بسته قبیله ای و سنتی عربستان که توانایی پاسخگویی به این تقاضا ها را ندارد به شدت تحت فشار قرار دارد. در وضع موجود عربستان جامعه ای است در غلیان و جوشش با پوسته ای سخت. حاکمان عربستان نگران آن هستند که این جوشش و غلیان دیر یا زود منجر به شکسته شدن این پوسته سخت شود. وضعیتی که سرنوشت حاکمان سعودی را در هاله ای از ابهام فرو برده است. از این رو می کوشند با ماجراجویی و موج آفرینی جریان های سیاسی و اجتماعی را از مسیری که می تواند برای نظام سیاسی آنها خطرساز باشد منحرف سازند. عملیات های نظامی در خارج و مداخله های منطقه ای از این نظر که نمایشی از قدرت به حساب می آید و توجهات را به تهدیدهای بیرونی جلب می کند، می تواند این هدف سعودی ها را تامین کند. ۲ـ تحولات منطقه ای در یک دهه گذشته تحت تاثیر جریان های اجتماعی در کشورهای عربی به سمتی بوده که موجب تغییر موازنه قدرت در منطقه به زیان سعودی ها شده است. این فرآیند نیز بعد از قدرت گرفتن جنبش های اجتماعی و بیداری اسلامی در خاورمیانه تقویت شد. عربستان از سال های بعد از جنگ جهانی دوم همواره به عنوان حکومتی محافظه کار در پی حفظ وضع موجود بوده و از بروز هر گونه تغییر در نظم منطقه ای احساس ناامنی کرده و آن را تهدیدی برای خود دانسته است. از این رو سعودی ها با سقوط دولت هایی که حضور آنها موازنه قدرت منطقه ای را حفظ می کرد به گونه ای که خطری را متوجه عربستان نسازد، احساس خطر کردند. سقوط صدام در عراق، مبارک در مصر، و صالح در یمن، و بی ثبات شدن برخی دولت ها مانند بحرین این احساس خطر و ناامنی را افزایش داد. از این رو سعودی ها می کوشند با مداخله های خود فرآیند تغییر موازنه منطقه ای را به عقب برگردانند تا بر احساس ناامنی خود غلبه کنند. ۳ـ از نظر بین المللی تحولات دهه اخیر به گونه ای بوده که سعودی ها احساس می کنند جایگاه و اهمیت خود را از دست داده اند. این احساس از زمانی آغاز شد که آمریکا و قدرت های اروپایی تحت فشار جریان های اجتماعی در کشورهای منطقه و به منظور کنترل و مدیریت این فشارها، در چارچوب طرح خاورمیانه بزرگ تر خواستار اصلاحات در کشورهای عربی شدند. سعودی ها اصلاحات را مترادف با متزلزل شدن پایه های سنتی قدرت خود دانستند و در مقابل این در خواست واکنش نشان دادند. اما سیاست قدرت های غربی در قبال تحولات مصر و سقوط مبارک آشکار کرد اگر تحولات اجتماعی و تقاضاهای داخلی قدرت بگیرد متحدان غربی حفظ منافع خود را در همراه شدن با تحولات می بینند نه حمایت از حکومت های سنتی به هر قیمت. مبارک که در آستانه سقوط به حمایت آمریکا چشم داشت ولی چنین حمایتی را دریافت نکرد، در عبارت معروفی گفت: «کسی که به امید دریافت لباس از آمریکایی ها بماند تا آخر عمر عریان می ماند.» این جمله معروف مبارک امروز در گوش سعودی ها زنگ می زند. آنها نگران آن هستند سیاست های آمریکا تغییر یابد و در موقع اضطرار لباسی که بناست آمریکا برای آنها بدوزد دوخته نشود. از این رو با ماجراجویی و مداخله های منطقه ای می کوشند نشان دهند همچنان بازیگری باثبات هستند که باید در منطقه به آنها اتکا شود. رویکرد جدید عربستان و ماجراجویی های این کشور موجب دیده شدن این کشور می شود، اما به شدت با کلان روندها جاری در جهان، منطقه و در داخل عربستان تعارض دارد. از سوی دیگر ابزار و روشی که سعودی ها برای پیشبرد سیاست خود برگزیده اند (مانند مداخله نظامی، حمایت از تروریست ها و بمباران مردم و مراکز غیرنظامی) موجب بدبینی، بی اعتمادی، و بی اعتباری سعودی ها در عرصه بین المللی می شود. بنابراین نمی تواند در شرایط جدید از جوشش و غلیان درون پوسته سخت عربستان بکاهد، فرآیند تغییر موازنه منطقه ای را به عقب برگرداند، و اعتماد غربی ها را به حکومت سعودی ها به عنوان بازیگری باثبات و قابل اتکا جلب نماید. از این روست که اغلب ناظران بروز تغییرات بزرگ در عربستان را انتظار می کشند.
یکشنبه ، ۱۵آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: رسانه ایران]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 21]