واضح آرشیو وب فارسی:دزنیوز: هرچند کتاب لوریمر بیانگر دیدگاه امپراتوری مستعمراتی بریتانیاست لیکن اطلاعات فراوانی از مناطق جغرافیایی خلیج فارس، اعم از مسائل آب و هوایی، ارضی، انسانی، اقتصادی، ارتباطی، آمار در آن ثبت شده است که شرایط صدسال پیش این مناطق را نشان می دهد. علاوه بر توصیف شرایط جغرافیایی و آب و هوایی مناطقی که موضوع کتاب هستند، تمام آبادی های موجود در آن زمان در این مناطق به صورت مدخلهایی مستقل معرفی شده اند. بسیاری از آبادی هایی که در این کتاب نام برده شده ممکن است تغییر نام داده یا ازنظر اداری دچار دگرگونی شده باشند یا شرایط جمعیتی و اقتصادی آن ها دیگر وجود نداشته باشد. در این کتاب حتی آمار گوسفند و بز و نخل هر آبادی به دقت ذکر شده ویا جمیعت نواحی بر اساس نفرات یا تعداد خانوار (با میانگین هر خانواده پنج نفر) ارائه شده و نیز فاصله آبادی ها و جهات جغرافیایی آن ها تعیین شده است. درواقع به مانند دائره المعارفی غنی و پرمطلب اطلاعاتی از مسائل جغرافیایی و تاریخی در اختیار محققان می گذارد. مؤلف کتاب، جان گوردون لوریمر، متولد ۱۴ژوئن ۱۸۷۰م است. او عضو دفتر خدمات کشوری هند بود و از ۹ دسامبر ۱۹۱۳م مقام سرپرست سیاسی و سرکنسول بریتانیا در بوشهر را بر عهده داشت. لوریمر در هشتم فوریه ۱۹۱۴م هنگامی که مشغول پاک کردن اسلحه کمری خود بود کشته شد. تا کنون قسمت هایی از هر دو بخش تاریخ و جغرافیای لوریمر به فارسی ترجمه و منتشر شده است اما به دلیل گستردگی و فراوانی مطالب، ترجمۀ کامل آن، حتی بخش های مربوط به ایران، تنها با کاری جمعی میسر است، از همین رو شاهد ترجمۀ قسمت هایی از این کتاب عظیم بوده ایم. ترجمۀ حاضر از کتاب جغرافیایی لوریمر تقریباً منطبق با استان کنونی بوشهر است. در ترجمه حاضر به طور مشخص این مناطق معرفی شده اند: شهر و شبه جزیرۀ بوشهر، دشتستان، مزارعی، زیراه، شبانکاره، لیراوی، دیلم، حیات داود، رود حله، خارگ، انگالی، تنگستان، دشتی و شیبکوه. مترجم دانشمند کتاب، دکتر عبدالرسول خیراندیش که خود زادۀ برازجان، از شهرهای استان بوشهر است، به دلیل تسلط و اِشرافی که بر تاریخ و جغرافیای جنوب کشور، به ویژه استانهای بوشهر و فارس دارد، در تعیین محدودۀ جغرافیایی و شیوۀ تنظیم کتاب برای خواننده ایرانی آگاهانه عمل کرده است. تحقیقات میدانی دکتر خیراندیش و آگاهی و دانش ایشان بر تاریخ و جغرافیای استان بوشهر سبب شده است افزون بر ترجمۀ یک منبع دست اول در زمینۀ جغرافیای تاریخی این استان، انبوهی اطلاعات علمی و توضیحات روشنگر در دیباچه و مقدمه و تعلیقات و پاورقیهای کتاب در اختیار خواننده قرار دهد. او کتاب را به معلمانش در دبیرستان فردوسی برازجان تقدیم نموده و نام تمام آنها را ذکر کرده است. مترجم در مورد طرح ترجمۀ کتاب لوریمر، علت گزینش بخشی از کتاب اصلی برای ترجمه و وجه انتخاب عنوان «سواحل خلیج فارس» برای کتاب نوشته است: «کتاب Gazetteer دربردارندۀ مطالب تاریخی و جغرافیایی دربارۀ سراسر سواحل جنوبی ایران، قسمتی از عراق، کشور عمان و نیز شبه جزیره عربستان است. ترجمه و توضیح و تنظیم تمامی آن به صورتی علمی، فقط با یک فعالیت جمعی امکانپذیر خواهد بود. به همین جهت در یک اقدام فردی، هرکس فقط قسمتی از آن را بر اساس علاقه مندی و نیاز می تواند ارائه نماید. نگارنده نیز به دلیل علاقه مندی و تناسب با فرصتی که داشته، ترجمۀ مباحث جغرافیایی سواحل ایرانی خلیج فارس، از خوزستان تا بلوچستان را که امروزه در استانهای خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان قرار گرفته اند، در برنامۀ کاری خود داشته و مایل بوده آن را در قالب پنج کتاب ارائه کند. این پنج کتاب بر اساس شرایط جغرافیای طبیعی تقسیمبندی شده بود. از جمله یک جلد دربارۀ دشت ساحلی شمال خلیج فارس، یک جلد دربارۀ منطقۀ شیبکوه و… . از این طرح فقط قسمت دشت ساحلی که شامل دشتستان، بوشهر، تنگستان، دشتی، لیراوی، حیاتداود، انگالی و مناطق متصل به آنها است در این جلد عرضه شده است. مولف می گوید: چون الویت های تألیفی دیگری دارم، برای آنکه مطالب کامل شود و کتاب با جغرافیای استان کنونی بوشهر منطبق گردد، مبحث شیبکوه را به صورت یک مطلب تکمیلی و گزارش ترجمه آورده ام. به همین جهت به جای «دشت ساحلی شمال خلیج فارس»، عنوان «سواحل خلیج فارس» را برگزیدم». از جمله ویژگی ها و وجوه تمایز کتاب به این نکات می توان اشاره کرد: * تنظیم دو فهرست مطالب؛ نخست «فهرست اجمالی مطالب»، شامل فصول اصلی کتاب، منطبق با مناطق و نواحی اصلی؛ دوم «فهرست تفصیلی مطالب» شامل تمام عناوین جزئی و اسامی آبادیها که مدخل های کتاب را تشکیل می دهند. * «دیباچه» به قلم مترجم، توضیحاتی است که خواننده را با کارِ انجام شده در این ترجمه آشنا می سازد، از جمله ترتیب انتخاب و تنظیم مدخل ها، شیوۀ تبدیل مدخل ها از جدول در متن اصلی به متن در ترجمۀ حاضر، شیوۀ آوانگاری اسامی، نحوۀ استفاده از واحدهای زمانی و مقیاس ها، شیوۀ اشاره به جهت های جغرافیایی، و سرانجام علل انتخاب بخشی از کتاب Gazetteer برای ترجمه . * «مقدمه»، توضیح و تحلیل مترجم در مورد چگونگی شکل گیری کتاب Gazetteer است که علاوه بر اطلاعات جامع در مورد کتاب، تحلیلی تاریخی در مورد نویسنده و کتاب اصلی است. * پاورقی های فراوان که حاصل سالها مطالعه مستمر و طولانی، مشاهدات میدانی و مسافرت های شخصی و مکررِ مترجم به صفحات جنوبی کشور بوده نزدیک به یک سوم حجم کتاب را تشکیل می دهد. * استفاده از منابع دست اول هم عصر با تألیف، در کنار گردآوری اطلاعات میدانی از مطلعان و محققان محلی در معرفی مکانها و آوانگاری و وجه تسمیه آنها؛ * استخراج مدخل های پراکنده از منبع اصلی و تنظیم به شیوهای متفاوت به گونه ای که برای خواننده امروزی به سهولت قابل استفاده باشد. * نقد و اصلاح بسیاری از اطلاعات نادرست منبع اصلی، به استناد منابع دست اول و اطلاعات محلی. نقد و تحلیلی عالمانه و متکی بر نگرش و درک ایرانی نسبت به موضوع بر کتاب لوریمر در پایان کتاب تحت عنوان «سخن پایانی مترجم». * تعلیقاتی روشنگر و علمی درمورد تعدادی اصطلاحات تاریخی و سیاسی و جغرافیایی، اسامی مکان ها و برخی پیچیدگی های متن اصلی که هرکدام در حکم مقاله ای مختصر است. به دلیل ارزش علمی مطالب این قسمت، فهرست تعلیقات در اینجا ذکر می شود: «فرمانفرما/حکمران/ حکومت/ نایب حکومت»، «رو/ رود/ جریان / دره / شور/ مسیله/ مشیله»، « زیراه/ چاه کوتاه»، « خان/ شیخ»، «نام های مزدوج جغرافیایی»، «خان/ ضابط/ مالک/ مباشر/ رئیس/ کدخدا»، «ایرانی اصیل/ ایرانی»، «خائیز»، «بلوک/ پشتکوه/ ارم / بوشکان»، «سنا/ شنبه»، «جم و ریز»، «ساحل»، «خلیج و خور»، «خشم»، «بنه»، «خشت»، »بهبهان و دهدشت»، «کازرون و دوان»، «بحرینیها»، «رودخانۀ موند» و «گلهدار». نمایه مفصل اسامی، فهرست منابع مورد استفاده مترجم و تصاویر نمونه از متن اصلی صفحات پایانی کتاب را تشکیل می دهند. این کتاب در قطع وزیری، ۲۷۰ صفحه، با قیمت ۲۰ هزار تومان، در آبان ماه ۱۳۹۴، از سوی انتشارات آبادبوم، ناشر تخصصی پژوهش های تاریخی، روانۀ بازار کتاب شده است. منبع: فارس منبع: فاری
شنبه ، ۱۴آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: دزنیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 21]