تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1837692735
تجارت اسیر سیاست
واضح آرشیو وب فارسی:خبر پرداز: ایران با مرزهای بسیار طولانی خود با هشت کشور مرزهای زمینی مشترک داشته و با هفت کشور دیگر به واسطه مرزهای دریایی همسایه محسوب می شود.جهان صنعت : پنج کشور افغانستان، ترکمنستان، قزاقستان، آذربایجان و ارمنستان کشورهای محصور در خشکی هستند که می توانند به واسطه ایران امکان دسترسی به آب های آزاد را پیدا کنند. تمام یا بخش های مهمی از اغلب کشورهای همسایه برای قرن ها جزئی از امپراتوری ایران قدیم بوده و لذا اشتراکات فرهنگی و زبانی زیادی وجود دارد. نام پنج کشور همسایه پاکستان، ارمنستان، ترکمنستان، افغانستان و آذربایجان از زبان فارسی گرفته شده و عراق را نیز بعضی دگرگون شده ایراک فارسی دانسته اند. برپایه آخرین داده های سازمان های بین المللی (2014 یا 201)، ایران و 15 همسایه خود (که از این به بعد منطقه هم نامیده خواهند شد) روی هم رفته 650 میلیون نفر از جمعیت جهان (9/8 درصد) را در خود جای داده و با 2/7 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان، 11 درصد از صادرات بین المللی را انجام می دهند. پاکستان پرجمعیت ترین کشور با 185 میلیون نفر و بحرین کم جمعیت ترین کشور با 36/1 میلیون نفر در سطح منطقه محسوب می شوند. از کل صادرات 2100 میلیارد دلاری این 16 کشور، دو سوم آن را نفت/گاز (63 درصد) و مواد اولیه (سه درصد) تشکیل می دهد. مواد صنعتی فرآوری شده که معمولا نهایی نیست با 14 درصد از کل و کالاهای سرمایه ای و مصرفی (با یکدیگر هشت درصد) دیگر اقلام مهم را شامل می شوند. به عبارت دیگر کمتر از 20 درصد کل صادرات منطقه را کالاهای صنعتی تشکیل می دهد. برای درک بهتر ارزش 2100 میلیارد دلاری صادرات منطقه، می توان آن را با صادرات سه صادرکننده اول جهان یعنی چین، آمریکا و آلمان با به ترتیب 2300، 1600 و 1500 میلیارد دلار صادرات در سال 2014 میلادی مقایسه کرد. بیش از 70 درصد واردات 1300 میلیارد دلاری ایران و کشورهای همسایه شامل مواد صنعتی فرآوری شده (32 درصد)، کالاهای سرمایه ای (5/23 درصد) و کالاهای مصرفی (16 درصد) است. جز نفت و گاز، تراز تجاری منطقه با جهان در همه اقلام منفی است که کالاهای سرمایه ای (منفی 215 میلیارد دلار)، انواع وسایل نقلیه و قطعات (منفی 130 میلیارد دلار)، مواد صنعتی فرآوری شده (منفی 81 میلیارد دلار) و مواد غذایی و کالاهای مصرفی (هر یک منفی 63 میلیارد دلار) را در بر می گیرد. از 16 اقتصاد منطقه فقط 4 کشور پاکستان، افغانستان، ترکیه و ارمنستان به درآمدهای نفت/گاز اتکا ندارند. صادرات ایران در سال 2011 بالغ بر 130 میلیارد دلار و واردات رسمی آن حدود 70 میلیارد دلار بوده است (با توجه به شرایط خاص تحریم ها، داده های ایران در آخرین سال قبل از تحریم ها «2011» در نظر گرفته می شود). در این سال 70 درصد صادرات ایران را نفت و گاز، 5/11 درصد را مواد صنعتی فرآوری شده، چهار درصد را مواد اولیه و 1/2 درصد را کالای مصرفی تشکیل داده است. سهم کالاهای سرمایه ای از کل صادرات کمتر از 6/0 درصد که کمتر از یک پنجم منطقه است. ایران با صادرات 91 میلیارد دلار نفت و گاز (کمتر از هفت درصد صادرات 1300 میلیارد دلاری نفت و گاز کل منطقه)، ششمین صادرکننده پس از روسیه، عربستان سعودی، قطر، امارات متحده و کویت به شمار می رود. صادرات 7/14 میلیارد دلاری مواد صنعتی فرآوری شده ایران بیشتر شامل تولیدات پتروشیمی با حداقل ارزش افزوده بوده که در مقایسه با کشورهای روسیه (81 میلیارد دلار)، ترکیه (49 میلیارد دلار)، امارات متحده (46 میلیارد دلار)، عربستان سعودی (40 میلیارد دلار) و قزاقستان (18 میلیارد دلار) بسیار پایین است. در زمینه محصولات کشاورزی، نکته مهم سهم بسیار بالای مواد خام از کل صادرات مواد غذایی (با ارزش افزوده ناچیز) ایران است به صورتی که با وجود سهم 42 درصدی مواد غذایی خام از کل صادرات مواد غذایی منطقه، این مقدار برای ایران 70 درصد بوده که از همه کشورهای همسایه بالاتر است. به طور کلی بیش از 90 درصد حجم صادرات ایران روی مواد خام و اولیه و کالاهای صنعتی با عمق فرآوری پایین که از رانت مواد اولیه یا انرژی ارزان برخوردار هستند، استوار شده است بنابراین ضمن آنکه حجم صادرات کالاهای صنعتی و مبتنی بر فناوری بالای ایران در سطح منطقه و جهان اصلا به حساب نمی آید حتی قبل از تحریم ها نیز در زمینه صادرات نفت/گاز و مشتقات و محصولات آن، ایران نیروی چندان موثری به شمار نمی رفت. به استثنای نفت و مواد خام صنعتی در تمامی اقلام اصلی، تراز تجاری ایران منفی است. حجم وسیع قاچاق رسمی واردات رسمی ایران شامل 37 درصد مواد صنعتی فرآوری شده، 22 درصد کالاهای سرمایه ای و هفت درصد کالای مصرفی است که البته با توجه به حجم وسیع قاچاق رسمی (با انجام انواع تخلف ها در گمرکات) و قاچاق غیررسمی با واقعیت ها فاصله زیادی دارد. در این زمینه می توان به آمار اعلامی گمرکات کشورهای صادرکننده مبنی بر صادرات 11 میلیارد دلار کالاهای مصرفی به ایران و از سوی دیگر آمار گمرک ایران که فقط چهار میلیارد دلار آن را منعکس کرده (اظهار شده) است در سال 2011 (متناظر با 1390 شمسی) اشاره کرد. همچنین در همین سال صادرات مواد خام صنعتی (به طور عمده سنگ آهن) در گمرکات ایران 5/1 میلیارد دلار اظهار شده که این رقم توسط کشورهای واردکننده 7/4 میلیارد دلار اعلام شده است. ارزش مبادلات تجاری ایران با همسایگان خود به 38 میلیارد دلار بالغ شد که چهار کشور امارات-متحده عربی (سهم 48 درصد از کل)، ترکیه و عراق (هر یک 13 درصد) و روسیه (10 درصد)، 83 درصد از آن را پوشش می دهند. در شرایطی که پیش از تحریم ها (سال 201)، صادرات ایران به کشورهای همسایه در حدود 14 میلیارد دلار بوده، واردات از آنها از 23 میلیارد دلار فراتر رفته است. ارزش صادرات به همسایگان یک درصد از صادرات نفتی و 34 درصد از صادرات غیرنفتی ایران را شامل می شود. صادرات در حدود دو سوم مواد غذایی، بیش از یک سوم مواد صنعتی فرآوری شده و حدود نیمی از اقلام غیرنفتی دیگر ایران به کشورهای همسایه صورت می گیرد. به طور کلی 45 درصد از کل صادرات ایران به همسایگان را مواد صنعتی فرآوری شده، 22 درصد آن را مواد غذایی و فقط 14 درصد آن را کالاهای مصرفی و سرمایه ای در بر می گیرد. واردات از ایران 12/1 درصد از کل واردات همسایگان ایران را تشکیل می دهد که مهم ترین اقلام مواد صنعتی فرآوری شده (با سهم شش درصد) و مواد غذایی خام (5/4 درصد) است. سه کشور عراق (32 درصد)، امارات (27 درصد) و افغانستان (13 درصد) در مجموع بیش از 72 درصد واردات همسایگان ایران را بر عهده دارند. کشورهای افغانستان با سهم 5/24 درصد ایران از کل صادرات به این کشور، عراق با 6/11 درصد، ترکمنستان با 3/6، آذربایجان با 7/4 درصد و ارمنستان با 5/2 درصد، کم و بیش نسبت به دیگر کشورهای منطقه دارای وابستگی تجاری نسبتا بیشتری به واردات از ایران هستند. هرچند واردات ایران از همسایگان خود سه درصد از کل صادرات غیرنفتی این کشورها را دربر می گیرد اما 34 درصد از کل واردات رسمی ایران و بیش از نیمی از کل واردات ایران (اعم از رسمی و غیررسمی) را به خود اختصاص می دهد. واردات بیش از 40 درصد مواد فرآوری شده صنعتی، 27 درصد کالاهای سرمایه ای و بیش از نیمی از کالاهای مصرفی ایران از طریق همسایگانش صورت می گیرد. سه کشور امارات متحده عربی، ترکیه و روسیه بیش از 90 درصد صادرات کشورهای همسایه به ایران را برعهده دارند. امارات متحده با صادرات بیش از 14 میلیارد دلار، سهم بیش از 60 درصدی از کل صادرات همسایگان به ایران را به خود اختصاص داده است که البته با حجم قاچاق رسمی و غیررسمی به مراتب بیش از این است. اگر چه برای کشورهای ارمنستان (با سهم صادرات به ایران 3/6 درصد از کل صادرات)، امارات متحده (7/3 درصد)، افغانستان (4/3 درصد) و ترکیه (3/2 درصد)، ایران تا حدی شریک صادراتی مهمی محسوب می شود اما برای دیگر کشورهای همسایه، نظر به سهم کمتر از یک درصدی، بازار ایران چندان اهمیتی ندارد. در مجموع ایران با کشورهای عراق (5/4 میلیارد دلار) و افغانستان (9/1 میلیارد دلار) دارای تراز تجاری مثبت بیش از یک میلیارد دلار بوده اما از سوی دیگر با کشورهای امارات متحده عربی (4/10 میلیارد دلار)، روسیه (9/2 میلیارد دلار)، ترکیه (2/2 میلیارد دلار) و قزاقستان (یک میلیارد دلار) با تراز تجاری منفی بیشتر از یک میلیارد دلار روبه رو است. تجارت سیاه حجم بالای تجارت یکطرفه با امارات که بیش از نیمی از مجموع کشورهای همسایه ایران را شامل می شود و وابستگی تجاری به این کشور، آن هم به سبب واسطه گری و دلالی و آلوده به میزان بالایی از تجارت سیاه و غیرقانونی که کشور را درگیر معضلات زیادی کرده، هیچ گونه توجیهی ندارد. هیچ منافع ملی از سرازیر کردن سرمایه هایی که باید صرف ساختن کشور و به ویژه بنادر و جزایر جنوبی کشور که دارای مزیت های بی شماری نسبت به امارات هستند، وجود ندارد. آن هم کشوری که کمتر در برابر ایران حسن نیت داشته و در سطح جهانی و روابط منطقه ای نیز مانند عمان همراهی که هیچ، حتی با پیوستن آشکارا و پنهان به ائتلاف های ضدایران و ایجاد تنش های انحرافی از قبیل طرح ادعاهای کذب مالکیت بر سه جزیره ایرانی، از هرگونه ضدیت ممکن کوتاهی نمی کند. اکنون که تحریم های تجاری و بانکی علیه ایران در حال رنگ باختن است، دیگر دلیل و توجیهی وجود ندارد که بخش اصلی تجارت خارجی ایران از طریق کشورهای واسط صورت پذیرد. نظر به میزان و سهم ناچیز کالاهای صنعتی نهایی با ارزش افزوده بالا از کل صادرات و اتکای مطلق اقلام صادراتی غیرنفتی به رانت انرژی و مواد خام ارزان در مجموع بازارهای صادراتی ایران، بازارهای باثبات و قابل اعتمادی محسوب نمی شوند. چنانچه در سال 1393 نسبت به سال 1391، کل اقلام صادراتی صنعتی نهایی کاهش صادرات 20 درصدی (شامل کالاهای سرمایه ای با 13 درصد، کالاهای مصرفی با 23 درصد و وسایل نقلیه با 53 درصد) را تجربه کرده اند. علاوه بر این مواد خام و اولیه اعم از نفت، گاز و سنگ آهن و فولاد خام و تولیدات پتروشیمی نیز با تنزل شدید قیمت ها و افت تقاضای بازارهای جهانی و داخلی روبه رو شده اند. با وجود اهمیت بالای مبادلات تجاری با کشورهای همسایه برای ایران، این مبادلات برای آنها از اهمیت همسانی برخوردار نیست. در شرایطی که صادرات به همسایگان 34 درصد از کل صادرات غیرنفتی ایران را پوشش می دهد، واردات از ایران فقط 12/1 درصد از کل واردات این کشورها را شامل می شود. از سوی دیگر 34 درصد از کل واردات رسمی و بیش از نیمی از کل واردات ایران از طریق کشورهای همسایه صورت می گیرد که در همین حال معادل کمتر از سه درصد صادرات غیرنفتی آنهاست. حجم واردات ایران از کشورهای صادرکننده مهم امارات، روسیه و ترکیه به سختی سه تا چهار درصد از صادرات آنها را به خود اختصاص می دهد و فقط کشورهای عراق و افغانستان دارای حجم مبادلات تجاری بالای 10 درصد از واردات از ایران هستند که آن هم وضعیت چندان مستمر و پایداری ندارد. هرچند با کسر میزان صادرات مجدد کالاها از کشورهای همسایه به ایران، تراز تجاری ایران و همسایگان به تعادلی نسبی می رسد اما مشکل در مبادلات تجاری نامتوازن و اتکای بیش از حد ایران برای واردات انواع کالاها (که حداقل نیمی از آنها صادرات مجدد محسوب می شود) از همسایگان و از سویی صادرات غیرنفتی به آنهاست که بحث امنیت تجاری کشور را مطرح می کند. بنابراین به دلیل سطح اتکای بیش از حد ایران به واردات از همسایگان و از سوی دیگر میزان اهمیت پایین تجارت با ایران برای آنان، در هر زمان که منافع و مصالح شان اقتضا کند، می توانند رابطه تجاری با ایران را متوقف کرده یا کاهش دهند. در کنار بسیاری از کشورهای همسایه که دارای پتانسیل مناسب برای برقراری روابط تجاری هستند، وجود کشورهای تاجیکستان (تنها کشور فارسی زبان به جز ایران)، ازبکستان و گرجستان و کشورهای سوریه و لبنان، تعداد کشورهایی که می توان جهت روابط گسترده اقتصادی و تجاری با آنها برنامه ریزی کرد را به 20 کشور می رساند که وجود هشت کشور محصور در خشکی، زمینه های بس مساعدی برای توسعه انواع روابط تجاری را ایجاد کرده است. در هر صورت افزایش متعادل و متوازن حجم مبادلات تجاری بین ایران و کشورهای همسایه به نفع اقتصاد کشور بوده و در مسیر اهداف سیاست خارجی نیز می تواند قرار گیرد. در این راستا ضمن لزوم برنامه ریزی راهبردی میان مدت و بلندمدت برای متوازن سازی و تجدید ساختار روابط و ساز وکار تجاری با کشورهای همسایه در راستای منافع ملی و کسب مزیت های اقتصادی، اقدامات متنوعی می تواند در دستور کار قرار گیرد که اجمالا به پاره ای از آنها به شرح ذیل اشاره می شود. تجدید سازو کار اقتصادی 1- تعریف و تبیین نقش ایران به عنوان قطب تجارت منطقه (با توجه به سابقه تاریخی و موقعیت جغرافیایی با کریدورهای شرق- غرب و شمال- جنوب و دسترسی به دریاهای آزاد و همچنین رفع تدریجی موانع سیاسی و تجاری ناشی از تحریم ها) و استفاده از تمامی پتانسیل های حمل ونقل و ترانزیت کالا به ویژه برای ارائه خدمات به کشورهای محصور در خشکی شمال و شمال شرق ایران. مشارکت در توسعه زیرساختارها برای توسعه حمل ونقل زمینی، هوایی، دریایی و ترانزیت کالا از طریق ایران 2- اعطای اعتبارهای صادراتی مدت دار به کشورهای واردکننده کالاها و خدمات ایرانی 3- حمایت از صادرات و حضور فعال شرکت های صادرکننده ایرانی در بازارهای کشورهای منطقه (اعطای جوایز و مشوق های صادراتی، برگزاری نمایشگاه های تجاری و موارد مشابه) 4- عقد موافقتنامه های تسهیل ساز تجاری (البته با کسب درس های لازم از تجربه تلخ عقد توافقنامه ترجیحی با ترکیه و لحاظ منافع ملی و مشارکت بخش خصوصی ذی نفع واقعی در فرآیند تهیه و تدوین توافقنامه ها) 5- حداقل دخالت مستقیم بخش دولتی و حمایت از بخش خصوصی واقعی برای توسعه مبادلات اقتصادی و تجاری 6- سرمایه گذاری مستقیم/مشترک ایران در امتداد زنجیره تولیدات صنعتی داخلی در کشورهای همسایه برای صادرات کالاهای صنعتی و دسترسی به بازارهای آنها و صادرات 7- سرمایه گذاری شرکت های ایرانی برای تولید/فرآوری بخشی از مواد اولیه در کشورهای همسایه برای صادرات به ایران (به عنوان مثال پنبه برای مصرف صنایع نساجی کشور) 8- حمایت از سرمایه گذاران کشورهای منطقه جهت سرمایه گذاری (مشارکت) در صنایع پالایشگاهی/ پتروشیمی ایران و ایجاد صنایع پایین دستی (وابسته به واحدهای ایرانی) در کشورهای همسایه 9- صادرات خدمات فنی و مهندسی و به کارگیری ظرفیت ها و توان پیمانکاری ایران برای اجرای پروژه های اقتصادی در سطح منطقه 10- متوازن و متعادل سازی تجارت با کشورهای همسایه 11- واردات مستقیم کالاها از جهان و حذف واسطه گری زائد و کژکارکردی های تجاری برخی کشورهای منطقه برای صادرات مجدد به ایران. انجام بخش مهمی از واردات کالاهای اروپایی از طریق کشورهای واسط (به ویژه امارات متحده عربی) منجر به کاهش وزن و اهمیت روابط تجاری و مخدوش آن و همچنین بروز گسترده فساد و تخلفات وارداتی می شود. 12- حمایت از ترویج برندهای ایرانی و توسعه شبکه توزیع (عمده فروشی و خرده فروشی) آنها در سطح منطقه 13- سرمایه گذاری و توسعه توریسم و گردشگری 14- جلب همکاری کشورهای همسایه برای کنترل قاچاق کالا به ایران
شنبه ، ۱۴آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر پرداز]
[مشاهده در: www.khabarpardaz.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 5]
-
گوناگون
پربازدیدترینها