واضح آرشیو وب فارسی:همدان پیام: نویسنده : فخرالدین حیدریان اخبار 1- گرچه سالکان طریقت و عارفان حقیقت، به شکلی عام، "مال و اندوخته دنیا" را مانع کمال انسانی و چالش رسیدن به مقامات والای معنوی دانسته اند، اما الزامات و نیازهای دنیای نوین که قرن هاست سر برآورده است؛ نقش "مال دنیا" را که امروزه در قالبی گویا و مختصر آن را؛ «پول» می نامند، انکارناپذیر کرده است. و از زمانی که این نقش در تغییر و تحولات فردی و اجتماعی محوری شده، این تصور و تصویر معمولاً غالب را شکل داده است که انگار، همه جا باید "پول"، فصل الخطاب باشد. اما "پول" با چه خواستگاه و چه کیفیتی؟! خیلی وقت ها جواب این سؤال، اهمیت ندارد، مهم این است که؛ پای این "کیمیای سعادت" دنیای مدرن، در میان باشد. تا در چشم به هم زدنی، هر ناشدنی را، شدنی کند و هر شدنی را گاه ناشدنی! "پول کثیف"، چیست؟! در یک سال گذشته، اصطلاحی در ادبیات سیاسی- اجتماعی ما، رواج یافته است، اصطلاح رایج اما مبهم "پول کثیف"!، که در جامعه ایرانی، دهان به دهان نقل محافل رسمی و رسانه ای بوده است. پول کثیف؛ سرمایه و ثروتی است که از طریق فعالیت های ناسالم و ضد اجتماعی و رانتی، به دست می آید و در فرایند پیچیده "پولشویی"، وارد چرخه اقتصاد و سرمایه گذاری می شود و در ظاهری موجه و قانونی، در تحولات حوزه های مختلف جامعه، نقش آفرینی می کند. 3- اگرچه اصطلاحاتی مانند "پول کثیف و پولشویی"، اصطلاحاتی غریب نیستند، اما زمانی، بیشتر مورد توجه واقع شد و حساسیت ها را برانگیخت که وزیر کشور دولت یازدهم، در چند جلسه و مجمع مختلف، به تناوب به آن پرداخت، و آن را به عنوان هشداری در سطوح مختلف جامعه مطرح کرد. شاه بیت این هشدارها، در اردیبهشت ماه و در سخنان وی در صحن مجلس شورای اسلامی بود. که نگرانی خود را از احتمال جریان سازی و ورود "پول های کثیف"، در سیاست به ویژه بحث انتخابات، اعلام کرد. اگرچه انعکاس رسانه ای وسیع و غیرمنتظره چنین سخنانی، باعث شد، که وزارت کشور بلافاصله با دادن اطلاعیه ای توضیحی، این مواضع را تعدیل نماید، تا مبادا این سخنان به مذاق کسانی خوش نیاید و تبعات و جنجال بیافریند، هرچند پس از این فراز، فرودی بود و علی رغم این مواضع "پیدا و نهان"، این سخنان، موجب شکل گیری بحث هایی در میان نمایندگان مجلس و کارشناسان تحلیل گر شد اگرچه، بحث به نتیجه و یا تحلیلی یا تصمیم جامع و مشخص، ختم نشد و تا حدودی این ابهام در افکار عمومی باقی ماند. این روزها و با نزدیک شدن به انتخابات مهم دهمین دوره مجلس شورای اسلامی، باز به فراخور و مناسبت های خاص، گهگاهی هشدارهایی از این جنس و از جایگاه های مختلف به گوش می رسد. که نشان از خطری پنهان، خفته و یک واقعیت ناخوشایند دارد که باید آن را جدی گرفت و برای آن چاره ای اندیشید. 4- با این توضیحات، می توان مسأله "پول کثیف" و نیز "پولشویی" را از دو منظر بررسی کرد: اول: اهمیت مسأله چیست و خطر کجاست؟! دوم: راهکار مقابله یا کاهش عوارض این آسیب چیست؟! آنچنان که در آغاز این یادداشت آمد؛ کسی نمی تواند؛ نقش پررنگ ثروت و منابع مالی را، در جهت دهی به رقابت های مختلف و در حوزه های متنوع جامعه، انکار نماید، بنابراین می توان، متناسب با اهمیت از منظر تأثیرگذاری، نتایج رقابت، حوزه مورد رقابت، و دسترسی ها و نیز مصداق ها به آن پرداخت. با توجه به این تأثیرگذاری در فعالیت های مختلف در جامعه، اگر این دسترسی ها به منابع مالی و درآمدی شفاف نباشد، قطعاً موجب آسیب های پیدا و پنهان در جامعه خواهد شد. ناگفته پیداست که؛ در جوامع بشری از دیرباز، رابطه ایی محکم بین " قدرت و ثروت"، وجود داشته، به شکلی که به تناوب گاه یکی، دیگری را پدید آورده و میان این دو، به اصطلاح رابطه "هم افزایی" برقرار بوده است. که در نبود مکانیسم های نظارتی و کنترلی، نتیجه و مولود این ائتلاف و ارتباط دیرین، معمولاً، آسیبی مخرب به نام " فساد" بوده است. امروزه این؛ باوری علمی و جمعی است که؛ در یک جامعه، "فساد"، یکی از جدی ترین آسیب ها و آزاردهنده ترین دردهای اجتماعی، است، که مانند اختاپوس، بر روح و جسم جامعه دست درازی می کند و آن را به تباهی می کشاند. طبیعی است که؛ وجود جامعه ای ناسالم، "امنیت روانی" را از شهروندان می گیرد و به تبع آن احساس "تبعیض و تضییع حقوق" در جامعه را، فراگیر خواهد کرد. در نتیجه، چنین جامعه ای؛ مستعد آسیب های جدید خواهد شد. چون "اعتماد به نفس" و "عزت و کرامت" بخش بزرگی از شهروندان، سلب می شود و امید بهبود وضعیت را از بین می برد. یقیناً؛ گوشزد کردن خطر ورود پول های کثیف به عرصه تحولات اجتماعی، توسط وزیر محترم کشور و نیز چند تن از مقامات و نمایندگان مجلس شورای اسلامی، هشداری جدی و پیشگیرانه، از این منظر بود، اگرچه لزوماً، هر هشداری نمی تواند؛ به معنای وجود آن آسیب در زمان حال آن جامعه باشد، ولی قطعاً نفوذ این پول ها به "محافل سیاسی" و تغییر نتایج معادلات و رقابت های مردمی، با کمک و دوپینگ چنین منابعی، خطری جدی است که در صورت پدید آمدن کمترین نشانه های آن، زیبنده جامعه و نظام سیاسی ما نخواهد بود. راهکار کاستن از بروز این آسیب های احتمالی چیست؟ 1. بی شک چنین منابع و پول هایی، در فضای ناسالم اقتصادی و نیز ناکارآمدی و یا نظارت نکردن کافی، نهادهای نظارتی شکل می گیرد و پا به عرصه تأثیرگذاری و مداخله در مناسبات سیاسی و اجتماعی می گذارد. فضای ناسالم هم از اقتصاد بیمار به وجود می آید و بالعکس. (که بحث این مقال نیست). چنانچه در سال های پیشین به شکلی نگران کننده، با نمونه هایی از چنین آسیب هایی مواجه بوده ایم که بارزترین مثال آن را، در این ایام و در پدیده "بابک زنجانی" می بینیم. تجربه بشری نشان داده است که برای پایش و نظارت بر اقتصاد، سیستم های تعریف شده حاکمیتی، توسط دولت ها و حکومت ها، به تنهایی کارساز نیستند، بلکه آنچه راهگشا و نجات دهنده است؛ نظارت های غیرحکومتی و توسط نهاد های نظارتی تعریف شده در روابط داخلی خود جامعه است، نهادهایی مانند مطبوعات و رسانه های آزاد، تشکل های اجتماعی مردم نهاد غیرحکومتی (سمن ها)، احزاب و... . 2. یقیناً راهکار و راهبرد انتخابات آزاد و رقابتی، در مناسبت های واگذاری قدرت، مانند انتخابات های مختلف، در کاهش چنین آسیب هایی بسیار مؤثر خواهد بود، رقابتی که از شفافیت و آزادی نسبی برخوردار باشد. بدیهی است که در انتخاباتی آزاد و مشارکتی، تعداد بیشتری از شهروندان، انگیزه مشارکت سیاسی و اجتماعی پیدا خواهند کرد، که در چنین فضایی، قطعاً تأثیرگذاری چنین پول ها و منابعی (حتی به فرض وجود آن)، کمتر و ناچیز، خواهد شد. به عبارتی؛ جمعی کم را می توان ساده تر فریفت، تا جمعیتی بزرگتر. 3. در نهایت و در خلأ راهکارهای ذکر شده، اگر کسی، بتواند به نام مردم، اما با پشتیبانی و پشتوانه چنین منابع نامشروعی، جایگاه و منصبی انتخابی، را اشغال نماید. به حکم عقل و منطق، وامدار و نماینده مردم نخواهد بود، هرچند که به ظاهر به نام و رأی مردم، انتخاب شده و نماینده مردم شده باشد. چنین فردی، وامدار و حافظ منافع صاحبان ثروتی خواهد بود که این قدرت را با "پول کثیف" برای وی آفریده اند و این یعنی دور تسلسل فساد، با آن همه آسیبی که بر پیکره و روح و روان جامعه به جای می گذارد. امید که هم نهادهای اجتماعی و مدنی و رسانه ها و نیز نهادهای نظارتی و اجرایی مرتبط حاکمیتی کشور، در حد سقف امکان، در آستانه این انتخابات، راه بر چنین آسیب هایی ببندند. تا با انتخاباتی مشارکتی، مجلسی با رأی مردم و برای مردم شکل بگیرد.
شنبه ، ۱۴آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همدان پیام]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 14]