محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1827877150
علم در ایران دکان شده است
واضح آرشیو وب فارسی:صراط نیوز: بنیانگذار «فلسفه علم در ایران» گفت: متاسفانه علم الان در کشورما دکانی برای پول درآوردن شده است. همه علاقه دارند بروند دکترا بگیرند تا وضعشان خوب شود.صراط: این روزها کم اند افرادی که موقعیت ویژه خارج از کشور تحصیل کردن و زندگی کردن، را داشته باشند ولی نروند، این دسته افراد کم اعتقاد دارند که اگر همه بروند پس چه کسی بماند و به ایران خدمت کند؟! دکتر مهدی گلشنی جزو این دسته از افراد است که نامش بارها در نشست ها و کتاب های مهم در سراسر دنیا مطرح شده و بارها برایش شرایطی فراهم شده که از ایران برود و یک زندگی خوب در کشورهای آمریکایی و اروپایی داشته باشد اما ترجیح داده که بماند و در دفتر کار ساده اش در ساختمان فلسفه علم دانشگاه شریف مشغول مطالعه، تدریس و پژوهش باشد؛ او که یک بار هم به عنوان چهره ماندگار فیزیک انتخاب شد، بعد از گذشت سال ها درس خواندن همچنان دنبال دانستن و خواندن است و اعتقاد دارد که هنوز چیزهایی هست که نمی داند. به دنبال گفت وگوهای صمیمانه ای که با استادان حوزه فلسفه داشتیم این بار به سراغ این استاد نامدار حوزه فیزیک و فلسفه رفتیم و با او به گفت وگو نشستیم؛ گلشنی هم با صبوری به پرسش هایمان پاسخ داد اگر علاقه مندید که چیزهایی خارج از بحث علم و فلسفه و فیزیک درباره مهدی گلشنی بدانید پیشنهاد می کنیم این گفت وگو را بخوانید : * آقای دکتر ما مدتی است که تعدادی گپ و گفت صمیمانه با اساتید حوزه اندیشه راجع به مسائلی غیر از مسائل روتین اندیشه ای می گیریم و با آن ها بیشتر درباره علائق ،سبک زندگی و خاطراتشان صحبت می کنیم، به عنوان سؤال ابتدایی از شما می خواستم کمی از دوران نوجوانی و آشنایی تان با حوزه دین و فلسفه بگویید؟ من در اصفهان در یک خانواده مذهبی بزرگ شدم. وقتی که وارد دبیرستان شدم – مدرسه فرهنگ اصفهان - خوشبختانه استاد خطمان، که فلسفه خوانده بودند، از من دعوت کردند که بروم و اول عربی را با ایشان بخوانم و بعد هم درس فلسفه اسلامی را شروع کنم .کارم این شد که برای ۵-۶ سال تمام صبح ها قبل از آفتاب به مدرسۀ جدۀ بزرگ می رفتم و نزد ایشان فلسفه اسلامی می خواندم. بعدها یک نفر دیگر هم به من ملحق شد که ایشان الآن در قم روحانی هستند. یکی از روحانیون بزرگ اصفهان آیت الله مفید استاد فلسفه بودند که منظومه سبزواری را درس می دادند پیش ایشان هم مدتی برای درس منظومه می رفتم. بعد از این ها بلافاصله بعد از دیپلم در رشته فیزیک دانشگاه تهران قبول شدم. *یکی از پرسش های من این است که چرا با توجه به علاقه تان به مباحث فلسفه، فیزیک را برای تحصیل انتخاب کردید؟ اتفاقاً دلیل انتخاب رشته فیزیک، فلسفه بود. چون در فلسفه شما راجع به آدم و طبیعت حرف می زنید.جواب یکسری ازاین گونه سؤالات را در کتاب فیزیک سال ششم دبیرستان دیده بودم. به همین خاطر فیزیک را انتخاب کردم تا ببینم دنیا از چه قرار است، و با اینکه سال قبلش در یک مسابقه کشوری در حوزه ادبیات نفر اول کشوری شده بودم - و اتفاقاً دلیل موفقیتم در حوزه ادبیات هم فلسفه بود- با همه این ها در دانشگاه به رشتۀ فلسفه نرفتم. چون جواب تعدادی از سؤالاتم در فیزیک بود، بنابراین به فیزیک علاقه مند شدم. به دانشکدۀ فیزیک دانشگاه تهران رفتم و در آنجا شاگرد اول شدم. بعدش هم به خارج از کشور رفتم و فیزیک را ادامه دادم. البته همواره مطالعات فلسفی را ادامه دادم. هیچ وقت هم از انتخاب هایم پشیمان نشده ام، چون به تلفیق دو تا چیزی که می خواستم رسیده ام. زمانی که من در آمریکا در دورۀ دکترای فیزیک فارغ التحصیل شدم هم زمان بود با زمانی که کم کم فلسفه در محیط فیزیک داشت اهمیت پیدا می کرد. البته زمانی که من دانشجو بودم این طور نبود ولی بعدش اهمیت پیدا کرد و بیشتر و بیشتر زمینۀ بحث های فلسفی در فیزیک فراهم شد. این اهمیت باعث شد که در حوزۀ مشترک آن ها کارکنم و البته فلسفه همواره برایم نقش مهمی در پخته تر کردن مسائل فیزیک داشته است. شما وقتی در فیزیک می خواهید آزمایشی را توجیه کنید با چراها سروکار دارید و برای این چراها باید فرضیاتی را در نظر بگیرید و در اینجاست که پای پیش فرض های فلسفی باز می شود. به همین دلیل من تعامل این دو حوزه را بسیار مفید یافتم. بعدها متوجه شدم که افرادی نظیر انیشتین و هایزنبرگ همواره فکر فیزیکی شان با فکر فلسفی همراه بوده است. این ها کمک کرد به اینکه بیشتر و بیشتر به حوزۀ مشترک این دو علاقه پیدا کنم. *شما علاوه بر زبان فارسی، به زبان عربی و انگلیسی هم مسلط هستید چه شد که به یادگیری زبان عربی اهتمام ورزیدید؟ شما نمی توانید فلسفه اسلامی و فقه بخوانید بدون اینکه زبان عربی بدانید. چون اگر بخواهید از منابع اسلامی استفاده کنید باید زبان عربی بدانید. اگر ندانید مجبورید همیشه نقل قول بیاورید، در حالی که بعضی وقت ها در ترجمه ها و در تفسیرها اختلاف نظر وجود دارد. پس خوب است که به منابع دست اول دسترسی داشته باشیم. من همیشه تأکیدم بر این بوده که در همه موضوعات سراغ منابع دست اول بروم، چه در مسائل دینی، چه فلسفی و چه در مسائل فیزیکی. در همان سال اول دبیرستان نزد استادی که فلسفه می خواندم حدود یک سال و نیم زبان عربی یاد گرفتم. *شما زمانی که رئیس دانشکده فیزیک در دانشگاه شریف شدید زمانی بود که دکتر نصر رئیس دانشگاه بود درست است؟ بله سال ۱۳۵۲ بود. *درباره آشنایی تان با دکتر نصر و ارتباطتان با ایشان بفرمایید؟ جناب دکتر نصر را من اصلاً نمی شناختم . ایشان در سال ۱۳۵۲ رئیس دانشگاه شدند، اما من در سال ۱۳۴۹ به این دانشگاه رفته بودم .در آن زمان جناب دکتر امین رئیس وقت دانشگاه مقرر کرده بودند که رئیس هر دانشکده توسط خود آن دانشکده انتخاب شود و سپس ایشان حکم ریاست را صادر کنند. در زمان ریاست جناب دکتر نصر دانشکده مرا به عنوان رئیس به ایشان معرفی کرد و ایشان بلافاصله حکم ریاست دانشکدۀ فیزیک را برای من صادر کردند، و بعد از این بود که رابطۀ من با ایشان شکل گرفت. تا پیش از این من ایشان را نمی شناختم ولی بعداً رابطه مان نزدیک شد، به طوری که من هر مسئله ای را که در ارتباط با دانشکده می خواستم با ایشان مطرح کنم ،تلفنی مطرح می کردم. الآن هم که دستم از ایشان دور است همچنان اگر مورد خاصی باشد به ایشان ایمیل می زنم. ایشان خودشان پشت کامپیوتر نمی آیند ولی منشی ایشان نامه مرا به ایشان می دهد. ایشان جواب مرا خطی می نویسند و منشی ایشان اسکن شدۀ آن را برای من ایمیل می کند. *شما سمت های مختلفی داشته اید و همچنان هم دارید یکی از این سمت ها بنیانگذار و مؤسس فلسفه علم در دانشگاه شریف است. ضرورت تاسیس این رشته چه بود و چرا به این فکر افتادید؟ علتش این است که احساس من این بود که برداشتی که دانشکده های علوم ما از علم دارند ناقص است. آن ها فکر می کنند همه چیز از تجربه سرچشمه می گیرد و تمام تئوری ها صرفاً ساختۀ تجربه است، درحالی که اگر صرفاً تجربه کارا بود چرا شما چندین تئوری در اقتصاد، روانشناسی، فیزیک و.. دارید. پس یک بخش آن تجربه است و یک بخش آن نظریه پردازی توسط فیزیکدان است. فیزیکدان جوانب را می سنجد و تعمیم می دهد، و در اینجا است که پیش فرض های فیزیکدان در کار می آید. مجموعه این ها باعث شد که من احساس کردم راجع به استنتاج علمی برداشت ها خیلی اشتباه است و فکر کردم راه اندازی مرکز فلسفۀ علم تا حد زیادی می تواند به حل این موضوع کمک کند. *شما در یکی از مصاحبه هایتان گفته اید تلاش دارم مؤسس فلسفه علم تبدیل شود به یک مرکز جهانی مثل مرکزی که نقیب العطاس در مالزی راه اندازی کرده است... بله من تمام تلاشم این بوده است، مخصوصاً که ارتباطات بین المللی من خیلی خوب است و فرد شناخته شده ای هستم. ولی واقعیت این است که در دانشگاه ما و خیلی از دانشگاه های مهندسی هنوز تفکر مهندسی غالب است، در صورتی که من بارها به رؤسای دانشگاه شریف گفته ام که این دانشگاه را بر اساس اسلوب دانشگاه ام آی تی ساختند. ام آی تی یک دانشگاه مهندسی است ولی الآن بخش علوم انسانی دارد-ام آی تی - دانشکده فلسفه دارد. پس اگر می خواهند تقلید کنید در این گونه امور هم تقلید کنید. ما در گروه فلسفۀ علم از کمترین امکانات برخورداریم و کم لطفی ها هم زیاد است. من تدارک دیده بودم که در اینجا شبیه همان مرکزی که گفتید جناب نقیب العطاس در مالزی راه انداخته است، راه اندازی کنم و اتفاقاً ما اینجا به راحتی می توانیم این کار را بکنیم،چون هم امکانات فلسفه اسلامی فراهم است و هم در بخش های علمی تسلطمان خوب است. رئیس دانشگاه چهار سال پیش گفت که وزارت علوم با انجام این کار موافقت نمی کند. در همان زمان به وزیر وقت نامه نوشتم. وزارت متبوع جواب داد که بروید این کار را در دانشگاه علامه طباطبایی بکنید. می بینید که نگاه ها چقدر ابزار گونه بوده و پاسخ ها چقدر ناامیدکننده بوده است. *خب یعنی الان از ادامه این راه ناامید شده اید و تبدیل این دانشکده به مرکز جهانی منتفی شده است؟ منتفی نشده ولی با نگرشی که در مدیریت دانشگاه حاکم است، دست آدم برای این کار پیش نمی رود. خیلی آهسته اقدام می شود درصورتی که اگر ما ۴ سال پیش این مرکز را راه انداخته بودیم الآن فارغ التحصیل هم داشتیم. من نظرم این بود که اینجا را یک مرکز جهانی بکنیم علتش نیز، همان طور که عرض کردم، دو چیز است: یکی اینکه ما بیرون ایران خوب شناخته شده هستیم و بنابراین می توانیم به راحتی افراد سرشناس را دعوت کنیم. به علاوه واقعاً برنامه و تسلط برای اجرای آن را داریم. این اتفاق مدت هاست در مالزی و اندونزی افتاده است ولی اینجا متأسفانه تفکر مهندسی حاکم است و همه فکر می کنند همه چیز ابزار و ماشین است. در خود دولت هم نگاه کنید ببینید بیشتر آن ها مهندس هستند البته اینجا یک فرقی با آمریکا دارد و آن هم این است که در آنجا مهندسان افق فکری شان وسیع تر است. در آنجا عکس دانشگاه های ما مهندسان خیلی علوم پایه و علوم انسانی را قبول دارند. *شما تجربه تحصیل و زندگی در خارج از کشور و بهترین دانشگاه های دنیا را دارید و نزد استادان بزرگی مثل واتسون درس خوانده اید کمی از تجربیات تحصیل در خارج از کشور بگویید؟ پروفسور واتسون، که فرد معروف و فیزیکدان برجسته ای بود، استاد راهنمای من بود. من اول رساله ام را با آقای پرفسور گلاشو شروع کردم، که قبلاً با او هم اندیشی داشتم. او بعداً برنده جایزه نوبل در فیزیک شد. او در سال ۱۳۶۵ به دانشگاه هاروارد رفت و لذا من رساله ام را با پرفسور واینبرگ شروع کردم، که قبلاً با وی چندین درس داشتم. اما او نیز بعد از یک نیمسال به هاروارد رفت، چون همسر ایشان می خواست در آنجا دکترای حقوق بگیرد. بعد به یک گروه تجربی فیزیک ذرات بنیادی ملحق شدم که رئیسش فیزیکدان برجستۀ خوبی بود- آقای پروفسور تریلینگ -که از بهترین استادان من بود . ایشان به ما فیزیک هسته ای درس می داد و طوری درس می داد که شما نیاز نداشتید کتاب بخوانید- همان درسش کفایت می کرد .یک سال و نیم در آن گروه ماندم ، آنگاه پرفسور تریلینگ به سرن در ژنو رفت و من هم دیگر از کار تجربی لذت نمی بردم . لذا به پرفسور تریلینگ نامه نوشتم و از ایشان اجازه گرفتم که گروه تجربی ذرات را ترک کنم. بلافاصله کار نظری را تحت نظر پروفسور واتسون شروع کردم، که در رشتۀ خود از افراد برجسته بود. خیلی دورۀ خوبی بود، خصوصاً از این جهت که بسیاری از شخصیت های درجه یک جهان به دانشگاه برکلی می آمدند و در آنجا سخنرانی می کردند. فیزیکدانانی نظیر اوپنهایمر ، کامپتون، گاموف، و فاینمن و مالکوم ایکس در آنجا سخنرانی کردند. آیا در هاروارد فرصت مطالعاتی داشتید ؟ نه، من در دانشگاه پنسیلوانیا یک سال و سه ماه فرصت مطالعاتی داشتم، در اوایل فروردین سال ۵۵ به آنجا رفتم و در اوایل تابستان ۵۶ برگشتم. دانشگاه پنسیلوانیا خیلی خوب بود. در آنجا با آقای پروفسور سیگره همکاری می کردیم و باهم مقاله چاپ کردیم. من یک مقاله مستقل هم چاپ کردم. در برکلی استادان برجسته ای نظیر واینبرگ ، گلاشو، چو ، ماندلستام ، چمبرلن، سیگره، تریلینگ و لپور داشتیم. من از کلاس های پرفسور واینبرگ، لپور، و تریلینگ بیش از بقیۀ کلاس ها لذت می بردم. *با پروفسور حسابی کلاس داشتید ؟ بله دو سال با ایشان کلاس داشتم. *رابطه تان چطور بود؟ در دورۀ دانشجویی رسمی بود ولی بعد از بازگشت من از آمریکا دوستانه شد. *استادان دیگر چطور؟ من علاوه بر مرحوم دکتر حسابی با مرحوم دکتر جناب رابطۀ خیلی صمیمانه داشتم. علاوه برایشان استاد خیلی ممتازی به نام دکتر خمسوی داشتیم که چند سال پیش به رحمت ایزدی پیوستند. ایشان به عنوان چهره ماندگار انتخاب شده بودند، اما قبل از دریافت جایزه از دنیا رفتند. ایشان واقعاً استاد خیلی برجسته ای بودند، و واقعاً جزوه های درسشان برای همه کفایت می کرد و بر همه چیز مسلط هم بودند. من هر اشکالی داشتم نزد ایشان می رفتم، مخصوصاً که خیلی هم خوش اخلاق بودند. *چه زمانی ازدواج کردید؟ دوسال بعد از رفتن به آمریکا به ایران برگشتم و ازدواج کردم. *چند فرزند دارید؟ ۴ فرزند دارم؛ سه دختر و یک پسر. *در حوزه تخصصی خودتان تحصیل می کنند ؟ نه هیچکدام *هیچ وقت هم نگفتید که رشته شما را بخوانند؟ نه من همواره آن ها را آزاد گذاشتم که هر رشته ای دوست دارند بخوانند. پسرم دکترای علوم سیاسی خوانده است، دخترانم دکترای داروسازی، دکترای آمار و پزشکی خوانده اند. *همانطور که پیش از این هم اشاره شد، شما به کشورهای مختلف و دانشگاه های سرشناسی رفت و آمد داشتید و موقعیت خیلی خوبی برای ماندن و زندگی کردن داشته اید، چرا ماندن در آنجا را انتخاب نکرده اید؟ هیچ وقت دوست نداشته اید آنجا بمانید و زندگی کنید؟ نه *چرا؟ اولاً فوق العاده به کشورم علاقه داشته و دارم. ثانیاً به پدر و مادرم فوق العاده علاقه داشتم و دوست نداشتم دور از آن ها زندگی کنم.ضمن اینکه فکر می کنم وقتی کشوری یک نفر را بزرگ کرده و همه چیز به یک نفر داده، آن یک نفر وظیفه دارد که بعد از تحصیلات به کشورش برگردد. این مشکلی است که من الآن در ایرانی ها می بینم که برای تحصیل می روند و دیگر برنمی گردند. اگر بنا باشد افراد از ایران بروند و بخواهند آنجا بمانند، تکلیف این کشور چه می شود؟ *ولی الان همین دانشگاه شریف بیشترین تعداد دانشجو را دارد که می روند و دیگر برنمی گردند... بله علتش این است که واقعاً دولت آن قدر که باید روی جذب نیروهای برجسته کار نمی کند. دانشجوی ما که از اینجا به آمریکا می رود از ۱۲۰۰ دلار تا ۲۴۰۰ دلار ماهیانه دریافت می کند ولی اینجا حتی دولت حاضر نیست ماهی ۸۰۰ هزار تومان تا یک میلیون به یک دانشجو بدهد. واضح است که دانشجو به آنجا می رود و ماندگار می شود. آن زمان که من در دانشگاه تهران بودم، مرحوم دکتر جناب در دانشگاه تهران دغدغه داشتند که تک تک بچه ها بعد از تحصیل کجا می روند و چه کار می کنند. مثلاً دکتر جناب دغدغه داشتند که من به دانشگاه کلمبیا نروم، بلکه به دانشگاه برکلی بروم . ولی الآن ما این گونه برخوردها را خیلی کم می بینیم. *البته تعداد دانشجویان الان با آن زمان قابل مقایسه نیست؟ نه اتفاقاً ما آن موقع هم زیاد بودیم حدوداً ما ۴۰-۵۰ نفر سر یک کلاس بودیم. ولی آن موقع کنکور سراسری نبود؛ هر دانشگاهی برای خودش کنکور داشت. فرهنگ متفاوت بود: استادان دغدغه داشتند و رفتارشان نسبت به دانشجویان با حالا متفاوت بود. متقابلاً دانشجو هم نسبت به استاد رفتارش متفاوت بود. علتش هم این بود که فرهنگ متفاوت بود. فرهنگ الآن نه شرقی است نه غربی و نه اسلامی. یک چیز سردرگمی است. در مناظره هایی که برگزار می شود می بینید این یکی به آن یکی می گوید بی سواد و طرف مقابل می گوید خودت بی سوادی و... بنابراین می توانید انعکاس بی فرهنگی و بی اخلاقی را در محیط ببینید. من در اولین جلسه ای که جناب دکتر روحانی به شورای عالی انقلاب فرهنگی آمده بودند عرض کردم که اگر شما اخلاق فعلی حاکم در کشور را با هشت سال پیش مقایسه کنید، می بینید که چقدر تنزل کرده است. به محیط اطرافمان در اجتماع نگاه کنید در رانندگی کمتر افراد حاضرند به دیگری حق عبور بدهند. وقتی فرد از حالت فردی درآمد و وارد اجتماع شد نسبت به جامعه وظایفی پیدا می کند. الآن در کشور ما افراد تک نفره به بار می آیند و فقط خودشان را در نظر می گیرند. همۀ این ها به خاطر بی فرهنگی است. *پدر ومادرتان در قید حیات هستند ؟ خیر فوت شده اند، ولی وقتی در قید حیات بودند پدرم هر کاری که من می خواستم برایم انجام می دادند، و من واقعاً خودم را مدیون ایشان می دانم. در تمام ۱۰ سالی که در آمریکا زندگی کردم هفته ای یک نامه از پدرم داشتم. *تحصیلات پدر و مادرتان در چه حد بود؟ مادرم به علوم دینی وارد بودند. پدرم تحصیلات رسمی خیلی بالایی نداشتند ولی به قدری اطلاعاتشان زیاد بود که انشاهای عالی می نوشتند، آن هم بدون غلط. چون فهم عمومی شان خیلی بالابود، اغلب دوستانشان در امور مختلف با ایشان مشورت می کردند. کلاً من از زندگی خانوادگی ام خیلی راضی بودم. *شما در تربیت نیروی ماهر خیلی تاکید دارید من دیدم جایی گفته بودید دلیل اینکه ما در تولید علم و مخصوصاً بحث علوم انسانی ضعیف هستیم برای این است که نیروی کارآمد کم داریم.خب شما الان خودتان در جایگاهی هستید که با تعداد زیادی دانشجو سرو کار دار دارید خودتان چقدر این امر را عملی می کنید ؟ من در حد وسعم تلاش خودم را کرده ام. فکر می کنم اگر محیط به این قضیه توجه و اعتنا داشته باشد می تواند مؤثر باشد. اینکه فقط نیروی دکترا و فوق لیسانس تربیت کنیم کافی نیست. چون این افراد فردا می خواهند در جامعه کار کنند. پس باید روی اخلاق و رفتارشان هم کار کنیم. وقتی می خواهیم تخصص ها را در جامعه بکار گیریم، با افراد سروکار داریم. بنابراین هر فردی باید مقداری علوم انسانی،ازجمله روانشناسی و جامعه شناسی، بداند و افق فکری اش وسیع باشد. فرد نباید فکر کند که در دنیا فقط رشته خودش مطرح است. مشکلی که ما در محیط داریم باریک بینی هاست. بعضی فکر می کنند که فقط تخصص خودشان مهم است و بقیه چیزها مهم نیست؛ چنین تفکری در آمریکا و اروپا رایج نیست. مشکل مهم دیگر جامعۀ ما این است که چون هیئت علمی دانشگاه ها و معلمان مدارس تأمین مالی نیستند مجبور هستند چند جا کار کنند و دیگر توجه کافی به محیط خودشان نمی کنند. وقتی معلم دبیرستان مجبور است که بعد از کلاسش برود مسافرکشی بکند، او در دبیرستان نمی ماند که ببیند دانش آموزان سؤالی دارند یا نه؟ به این نحو نمی شود نیروی ارزنده تربیت کرد. نیرویی که الآن تربیت می شود می خواهد آینده ایران را اداره کند. پس باید آمادگی های لازم را داشته باشد. ما خیلی شعار می دهیم ولی در عمل کاری نمی کنیم. *شما معتقدید ما در فهم علم دچار بد فهمی شده ایم .منظورتان چیست ؟ منظورم این است که علم باید بصیرت به فرد بدهد و روی رفتارش اثر بگذارد. علم نور است، پس باید بصیرت به فرد بدهد. باید یک آدم بی سواد با یک آدم باسواد فرق بکند. من بعضی وقت ها آدم هایی را می بینم که تحصیلات عالیه ندارند ولی فرهنگشان بسیار بالاتر از تحصیل کرده هاست. دلیلش این است که این ها در محیطی بزرگ شده اند که بافرهنگ بوده است. اما متأسفانه علم الآن در کشور ما دکانی برای پول درآوردن شده است. همه علاقه دارند بروند دکترا بگیرند. این چیزی است که ما مشابه آن را در کشورهای دیگر کمتر می بینیم. *به نظرتان چرا تب دکترا گرفتن شایع شده است؟ چیزهایی که مد می شود لزوماً توجیه عقلانی ندارد. بعضی از مدها از رایج شدن بعضی حرفه ها ناشی می شود، و بعضی از آن ها هم تزریق از بیرون است که ما در این وادی می افتیم. اگر تحصیلات و دانشگاه ما فایده داشت ما این قدر برای همه چیز محتاج خارج نبودیم. *در ادامه همین بحث، می خواستم به موضوع برگزاری کنگره ها و همایش هایی که هرساله برگزار می شود و معمولاً هم خروجی ندارند اشاره کنم، به نظرشما دلیل این سردرگمی ما در علم، یادگیری و رواج آن چیست؟ چون هدف از علم و جایگاه آن درست تبیین نشده است. مهم تر از همه، هدف از علم و اینکه علم قرار است چه نقشی داشته باشد، مشخص نشده است. سنایی شعر زیبائی گفته که من هیچ قیمتی نمی توانم برای آن تعیین کنم. او می گوید: علم کز تو ترا بنستاند جهل از آن علم به بود صد بار یعنی علم باید تو را تغییر بدهد، و اگر تغییر ندهد یا تغییر عوضی بدهد درست نیست. خود سنایی می گوید: چو علم آموختی از حرص آنگه ترس کاندر شب چو دزدی با چراغ آید گزیده تر برد کالا این سخن بدین معنی است که اگر آدم علم را درست یاد نگیرد ، آن می تواند تخریب کننده باشد. چرا دنیای ما حتی در کشورهای پیشرفته این قدر کشته می دهد؟ برای اینکه علم در راه درست بکار نمی رود . علم باید در جهت ارتقاء انسان ها ، هم در سطح فردی هم در سطح اجتماعی ، بکار رود. به قول فریمان دایسون ، یک فیزیکدان تراز اول و برنده جایزۀ بزرگ علم و دین تمپلتون، کار علم باید فاصله فقیر و غنی را کم کند نه اینکه تعداد فقرا را در دنیا زیاد کند. اگر ما انسان دوستانه فکر کنیم ،نباید فقط به حال خودمان فکر کنیم بلکه جامعه انسانی هم مطرح است . در مورد علوم انسانی هم همین طور است. چون شأن علوم انسانی و نقشی که این علوم می توانند ایفا کنند روشن نیست و در جامعه تفکر مهندسی غالب است ، همه ترجیح می دهند یا بروند دنبال رشته پزشکی یا مهندسی. بنابراین علوم انسانی مهجور مانده است. *ضرورت احتیاج ما به علوم انسانی چیست و ما چه احتیاجی به آن داریم؟ ضرورتش این است که همه انسان را به عنوان یک موجود فیزیکی و مادی نگاه می کنند ولی علوم انسانی اسلامی می گوید که انسان یک بعد غیرمادی هم دارد. درواقع همین نگاه است که شأن انسان را از حیوان بالاتر برده است. البته چند دهۀ پیش که من برکلی بودم این قدر شأن و نقش علوم انسانی روشن نبود. اما الآن در خود غرب این علوم به شدت مطرح هستند، و شما علاقه خیلی عجیبی به سمت معنویات و دین می بینید. البته بعضی چیزهای عجیب وغریب هم می بینید ،مثل عرفان های کاذب. ولی دلیل این عرفان های عجیب وغریب کمبودی است که انسان های امروزی احساس می کنند. *بنابرگفته شما ما اگر علوم انسانی اسلامی درست داشته باشیم باید کمتر شاهد جنگ و چالش باشیم درست است؟ بله، اگر به صورت واقعی اجرا شود اصلاً نباید شاهد این جنگ ها و کشتارهای عجیب وغریب باشیم. این علوم تحت هیچ شرایطی نباید اجازه بدهند بمب ها و میکروب هایی ساخته شود که بشر را نابود کند. برتراند راسل که مریدترین آدم نسبت به علم بود و هیچ چیزی را غیر از علم را قبول نداشت بعد از جنگ جهانی اول برای آینده تمدن بشری اظهار خوف می کند، چون علم را در دست قدرت مداران می بیند. او می گوید که در حال حاضر علم در دست قدرتمندها و ثروتمندان است و به هر طریقی که بخواهند آن را هدایت می کنند. *شما در سال ۵۸ درمورد اسلامی سازی علوم دیداری با امام خمینی (ره) داشتید درست است؟ بله در سوم خرداد سال ۱۳۵۸ من ،که در آن هنگام معاون آموزشی و دانشجوئی دانشگاه بودم ، همراه عده ای از دوستان ، مثل جناب دکتر صالحی و جناب دکتر پور جوادی ، و تعداد از دانشجویان قم خدمت امام رفتیم. در انجا متن قبلاً آماده شده در حضور حضرت امام خوانده شد. در این متن پیشنهادکرده بودیم که اگر می خواهید در جهت اسلامی سازی دانشگاه اقدام بشود باید آن را در مقیاس های کوچک شروع کنیم و بعد از پخته شدن طرح ، اقدام سراسری صورت گیرد. پس از آن در سال ۱۳۷۵ وزیر علوم وقت مساله اسلامی سازی را با مقام معظم رهبری مطرح کردند. رهبری به ایشان فرموده بودند که با من مشورت بشود. من پیشنهاد دادم که مطالعات را شروع کنید ولی متاسفانه این مسیر طی نشد و کارهای پراکنده ای انجام گرفت که منجر به یک جریان اصیل نشد. *یکی از تفکراتی که درباره علم وجود دارد، تفکر پست مدرن ها به خصوص «فایرابند» به علم است، این تفکر که علم مدرن را قبول ندارند و معتقدند علم مدرن مقدس و شبیه دین شده پس کلا چیزی به نام علم مدرن وجود ندارد .شما با این نظر «فایرابند» موافقید یا مخالف؟ من اصولا درباره پست مدرن ها فکر می کنم که آنها به انحراف رفتند و این انحراف به خاطر اغراق گویی ها بود. من شخصاً فایر آبند را از آنها جدا می کنم. به نظر من رفتار او مقابلۀ با افرادی بود که برای علم ارزش افراطی قائل شدند و به آن تقدس دادند. وقتی یک عمل افراطی انجام می شود شما باید انتظار داشته باشید عملی هم مقابلش انجام بشود. من با این سخن فایرابند که می گفت در تقدس گرایی علم اغراق گوئی شده موافقم اما این که به خاطر بعضی افراط ها علم را نفی کنیم قبول ندارم. بنظرم علم راهی به حقیقت دارد، ولی هر ادعای علمی حرف آخر نیست. اگر علم راهی به حقیقت نداشت ما الان کامپیوتر، برق و امثال اینها را نداشتیم. علم پیشرونده است و به حقیقت راه دارد. اگر نداشته باشد که ارزش ندارد . *به نظر شما ما چرا کمتر می نویسیم و در عوض بیشتر ترجمه می کنیم ؟ برای اینکه برای خودمان شان قائل نیستیم. به نظر من یکی از مهمترین مشکلات محیط ما عقدۀ حقارت نسبت به غرب است از آن مهمتر اینکه وقتی یک خارجی می آید اینقدر بالایش می برند که حد ندارد. باید یاد بگیریم که مثل ژاپنی ها خودمان را جدی بگیریم. مثل آن دانشجوی ژاپنی فکر کنیم که در قرن ۱۹ به اروپا رفت که فیزیک بخواند. او خطاب به استادش در ژاپن نوشت : این اروپایی ها چیزی بیش از ما ندارند. ما الان فقط ترجمه و حاشیه نویسی می کنیم. مقالاتمان هم اکثراً حاشیه نویسی بر کارهای غربیان است و نوآوری اصیل ندارد. دلیلش همین عقدۀ حقارت است و اینکه خودمان را قبول نداریم. *با قطعات شعر که در حین مصاحبه خواندید مشخص است که به شعر خیلی علاقه دارید؟ بله من عاشق شعر هستم. *با این همه دغدغه کاری مطالعه و دغدغه های زندگی چقدر فرصت می کنید تفریح کنید و معمولا به چه نفریحی علاقه دارید؟ من عاشق شعر هستم و معمولا وقتی می خواهم از کار فارغ شوم شعر می خوانم. *به چه سبک شعری علاقه دارید؟ شعرهای عرفانی، مخصوصا حافظ، مولوی ، سعدی و سنایی *اهل سینما و تئاتر هستید ؟ سینما و تئاتر نه ولی به موسیقی کلاسیک و موسیقی سنتی خودمان علاقه دارم . از مسافرت با خانواده هم بسیار لذت می برم *آخرین باری که سینما رفتید کی بود ؟ خیلی سال پیش .در ایران یادم نمی آید ولی در فیلادلفیلا در حدود سال ۵۵ بود که همراه با همسرم فیلم حضرت محمد(ص)، ساختۀ مصطفی عقاد، را دیدیم. *فرصت با خانواده بودن را دارید ؟ بله ، اغلب وقتی دورهم جمع می شویم از کار و کلاس و مطالعه حرف می زنیم. ضمناً همگی در یکجا مطالعه می کنیم. *همسرتان هم در حوزه خودتان مشغولند؟ ایشان به کار ترجمۀ متون علم و دین از انگلیسی به فارسی مشغولند. *بی نظیر بوتو در کتاب خاطراتش از شما نام برده است با ایشان آشنایی یا ارتباطی داشتید؟ نخیر، من و جناب دکتر نصر در سال ۱۳۷۴ به کنفرانسی در پاکستان رفته بودیم که مرحوم بی نظیر بوتو هم حضور داشتند و آن کنفرانس را افتتاح کردند. اما ایشان در کتابی که تحت عنوان « اسلام ، دموکراسی و غرب » نوشته محترمانه به بعضی نظرات من در رابطۀ با اسلام و علم استناد کرده است . *اول صحبتهایتان گفتید آمدم در حوزه فلسفه علم و فیزیک خواندم تا ببینم دنیا چه خبر است حالا بعد از این همه سال فهمیدید دنیا چه خبر است؟ به قول ابن سینا، تا بدانجا رسید دانش من// که بدانم همی که نادانم» با اینکه خیلی چیزها را فهمیدم هنوز بسیار بسیار چیزها مانده که می خواهم بدانم. *الان چیزی مانده که بخواهید به آن برسید ؟ خیلی چیزها *مثلا ؟ معرفت بیشتر *یعنی هنوز تشنه معرفت هستید ؟ بله هر بار تعداد زیادی مقاله روی میز من انباشته شده که دوست دارم زودتر آنها را بخوانم که اطلاعات و معرفتم بیشتر شود.
یکشنبه ، ۸آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: صراط نیوز]
[مشاهده در: www.seratnews.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 7]
-
گوناگون
پربازدیدترینها