واضح آرشیو وب فارسی:شهردارآنلاین: شهردارآنلاین: تجربه نشان داده است که هرگاه عزم مدیریت جهادی برای ایجاد تحول در نقطه ای از تهران جزم شده، شاهد دگرگونی بنیادی در آنجا بوده ایم.عودلاجان، یکی از محله های معروف تهران قدیم است که از دیرباز منطقه ای اعیان نشین بوده است و همپای بازار وفاداری بیشتری را به مذهب و روحانیت بروز می دادند. این را می توان از وجود ۱۶ مسجد و مدرسه در این کوچکترین محله تهران دریافت و این که طبق اسناد به جا مانده از دوره قاجار، بیشترین آمار روضه خوانی، زیارت نامه خوانی و تعزیه گردانی در آن به چشم می آمد. محله ای با باغات و خانه های باشکوه بسیار. خانه مدرس و باغ ملک الشعرا و کاخ گلستان و عمارت مسعودیه در این منطقه جای گرفته اند. مسیو کرشیش معلم اتریشی مدرسه دارالفنون نقشه عودلاجان در دوران قاجار به ویژه در عهد ناصری را با تمام گذرها، کوچه ها و حتی بناها به تصویر می کشد. مسیو کرشیش اتریشی همراه با ذوالفقار بیک و تقی خان از شاگردان مدرسه دارالفنون شروع به نقشه برداری از تهران کردند و سرانجام موفق شدند نخستین نقشه تهران را در ۱۲۷۵ هجری قمری ترسیم کنند. تاریخ اتمام طراحی نقشه کرشیش جمادی الاول سال ۱۲۷۵ هجری قمری مطابق با سال ۱۸۵۵ میلادی و ۱۲۳۳ هجری شمسی است. در نقشه کرشیش ۲۰ کوچه و گذر عودلاجان به چشم می خورد: گذر باغ نظام الدوله، گذر در حمام نواب، گذر شتر گلو، گذر مسجد حوض، گذر در مدرسه و کوچه های نظام العلما، سردار، سپهدار، شاهبیاتی، معین الملک، حاجی علی، آقا موسی تاجر، میرزا آقاجان، خدابنده لو، حاجی آقا بابا، آقا محمد محمود، سهراب خان، نقاره چیها، هادی خان و محمدخان امیر تومان از جمله گذرها و کوچه های عودلاجان هستند. تیمچه اکبریان (شماره ثبت ۱۳۶۰۱ در ۱۵ آبان ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی) با مرمت با نام جدید «سفره خانه سنتی طهرون قدیم»، یکی از تیمچه های قدیمی تهران است که در بازارچه عودلاجان روبه روی کوچه حکیم قرار دارد. این بنا، با قدمت ۲۶۰ سال، نخستین بانک و صرافی ایران بوده که به صورت بانک رهنی کار می کرده است. اصغر شعر باف از اساتید مرمت و مرمت کار این اثر، قدمت آن را به دوره قاجاریه و متعلق به عصر فتحعلیشاه قاجار نسبت می دهد که توسط داود کلیمی اداره می شد و تا اوایل انقلاب نیز توسط همین شخص و با کاربری بانک مشغول به فعالیت بود. نحوه کار بانک: اجناسی را که برای گرو می آوردند، از طریق سوراخی در کف طبقه همکف و در مجاورت دیوار، به صورت مخفیانه و دور از دید مردم، به زیر زمین انتقال می دادند. این بنا در قسمت غربی چهار طبقه و در قسمت شرقی دارای سه طبقه است. در ورودی چوبی و بزرگ با کنده کاری های هنرمندانه ای به حیاطی می رسد که در قسمت میانی آن حوضی شمالی – جنوبی قرار دارد که به فضای صحن جهت و زیبایی خاصی داده است. فضای صحن اصلی هشت ضلعی است و از زیر زمین، آب انبار، طبقه همکف و اول تشکیل شده است. طبقه اول و همکف با حجره هایی احاطه شده است که به عنوان بانک از آن استفاده می شده است. ساختمان تیمچه قرینه است، در قسمت جنوبی و شمالی دو سالن بزرگ و در طرفین اتاق های کوچکی قرار دارد. وجه تمایز ضلع شرقی و غربی اینست که اتاقهای ضلع شرقی غلام گردشی داشته اند. یعنی، اتاق های ضلع شرقی به هم راه داشتند و هر اتاق دو در داشته که ارتباط آن را با اتاق های مجاور میسر می کرده است و غلام خانه می توانسته به تمامی اتاق ها دسترسی داشته باشد که به آن غلام گردشی می گفتند. اتاق های کوچک نیز با درهای چوبی و شیشه های رنگی، فضایی دلنشین را برای بیننده ایجاد کرده است. عودلاجان تا اواسط دوره پهلوی اعتبار اجتماعی خود را حفظ کرد. اما پس از دگرگونی های بزرگ اجتماعی و شهری که در دهه ۱۳۴۰ رخ داد، به تدریج از اهمیتش کاسته شد. آن چه اکنون محله عودلاجان را به شدت تحت فشار قرار داده است، گسترش بازار در تمامی اضلاع محله است. این روند باعث شده که عودلاجان از یک محله اعیان نشین عمدتا تبدیل به انباری برای بازار شود و برخی خانه های قدیمی و فاقد مالک آن جایگاه معتادان و افراد خطرناک و بستری برای بروز انواع آسیب های اجتماعی شود. بازدید اخیر دکتر محمدباقر قالیباف از عودلاجان و ارزیابی چندین باره شهردار تهران از شرایط نابسامان این محله تاریخی که بدون شک بخشی از هویت پایتخت است، مقدمه ای برای حضور جدی مدیریت جهادی جهت نوسازی آن است. تجربه نشان داده است که هرگاه عزم مدیریت جهادی برای ایجاد تحول در نقطه ای از تهران جزم شده، شاهد دگرگونی بنیادی در آنجا بوده ایم. حال باید دید قالیباف برای نوسازی عودلاجان و تبدیل آن به محله ای درخور ام القرای جهان اسلام چه در سر می پروراند.
شنبه ، ۷آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: شهردارآنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 105]