بررسي مرگ و جاودانگي از منظر ملاصدرا در آخرين شماره از «خردنامه همشهري»

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: بررسي مرگ و جاودانگي از منظر ملاصدرا در آخرين شماره از «خردنامه همشهري»
گروه انديشه: «مرگ و جاودانگي از منظر ملاصدرا»، عنوان مقاله‌اي است كه توسط «ياسين شكراني» نوشته شده و در آخرين شماره از ماه‌نامه خردنامه همشهري (شماره 25، فروردين و ارديبهشت‌ماه 87) منتشر شده است.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايراني (ايكنا)، انديشيدن به مرگ و زندگي پس از آن، يكي از دغدغه‌هاي هميشگي و سؤالات زندگي هر انساني است. اين مسأله از ديد حكماي اسلامي نيز مغفول نمانده است.

در اين ميان، ملاصدرا بيش از ساير حكما به اين مسأله پرداخته است؛ زيرا علاوه بر داشتن روحيه فلسفي، انگيزه و گرايش‌هاي ديني نيز، به عنوان محركي در وجود او، موجب ترغيب وي براي توجه ويژه به اين موضوع بوده است، آن‌چنان كه كمتر كتابي از وي مي‌توان يافت كه در آن سخني از مرگ و معاد و مسائل مربوط به آن نيامده باشد.

البته درك انديشه‌اي ملاصدرا درباره مرگ، نيازمند آشنايي اجمالي با اصول و نظام فلسفي است. براي درك مباحث مربوط به مرگ و جاودانگي لازم است، ابتدا به بيان برخي مقدمات مرتبط با اين بحث پرداخته شود.

نويسنده در اين مقاله در بخش‌هاي حركت جوهري، رابطه نفس و بدن، برزخ و معاد به بررسي اين موضوع پرداخته است. وي در بخش اول؛ يعني حركت جوهري مي‌نويسد: بنابر اصل حركت جوهري، همه موجودات مادي در درون خود در حال تغيير و حركت هستند؛ يعني هر لحظه، در درون اشيا تحول و حركتي به سوي كمال آن شي رخ مي‌دهد و لحظه كنوني هيچ موجودي با لحظه بعد آن يكسان نيست، بلكه لحظه آتي تكامل يافته لحظه قبل است. اين نظريه زيرمبناي بسياري از انديشه‌هاي ملاصدرا در بحث معاد قرار گرفته است.

وي در بخش بعدي اين مقاله به بررسي رابطه نفس و بدن در اين‌باره مي‌پردازد و مي‌گويد: ملاصدرا، مرگ را براي موجودات اين دنيا كه همگي مادي هستند، امري حتمي مي‌داند؛ چرا كه از نظر او، مجردات از نظر مادي نبودن منزه از حركت و تغييرند و هميشه ثابتند و از همين جهت مرگي براي آن‌ها نيست.

عالم حشر از ديدگاه ملاصدرا، داراي دسته‌بندي‌هاي مختلفي است؛ يعني هر انساني بنابر تفاوت درجات و مراتب خود، حشر مخصوص به خود را خواهد داشت. مقربان و اوليا و ابرار، حشري ويژه دارند؛ چرا كه آن‌ها در عالم عقول كه بالاترين درجات عالم آخرت است، جاي خواهند گرفت و به تعبير ملاصدرا در خود خداوند محشور خواهند شد.

از نظر حكماي مسلمان، خداوند عقل محض است و حشر در وجود خدا به معناي جاي گرفتن در عالم عقول است و از آن‌‌جا كه ادراك عقلي بالاترين ادراك‌هاست و به مراتب از ادراك حسي و خيالي برتر است، جاي گرفتگان در اين عالم بالاترين لذت‌ها را كه ناشي از همان ادراك علي است خواهند داشت؛ اما ساير انسان‌ها، چه مؤمناني كه به مرتبه اوليا و ابرار نرسيده‌اند و چه گناه‌كاران در همان مرتبه برزخي باقي مي‌مانند و تنها به ادراك لذت و الم‌هاي برزخي كه همگي بر گرفته از قوه خيال هستند، مي‌پردازند.

ماه‌نامه «خردنامه همشهري» به صاحب امتيازي مؤسسه همشهري و مديرمسئولي «حسين انتظامي» و سردبيري دكتر «سيد‌باقر ميرعبداللهي» هر ماه منتشر مي‌شود و به بهاي 4000 ريال در اختيار علاقه‌مندان قرار مي‌گيرد.
جمعه 10 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 471]