واضح آرشیو وب فارسی:تحلیل ایران: سیدرضا میرمحمدی / کارشناس فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی این روزها تهران میزبان سومین اجلاس سران مجمع کشورهای صادر کننده گاز است و در این چارچوب رئیس جمهور ترکمنستان هم به عنوان میهمان افتخاری و به اعتبار اینکه یکی از کشورهای مهم صادر کننده و دارنده ذخائر گاز طبیعی در جهان است به دعوت رئیس جمهور کشورمان به تهران سفر کرده و در این اجلاس شرکت دارد. این سفر اگرچه یک سفر کاری در چارچوب روابط و مناسبات دو جانبه تهران – عشق آباد تعریف نمی شود و در قالب یک همکاری بین المللی در خصوص انرژی گاز است، ولی فرصت مناسبی است تا در جریان ملاقات ها و دیدارهایی که «بردی محمداف» رئیس جمهور ترکمنستان با برخی از مقامات ارشد کشورمان خواهد داشت الزامات فضای جدید بین المللی مورد توجه قرار گرفته و دور نمای جدیدی در افق روابط و مناسبات آینده دو کشور با توجه به شرایط پیش آمده در دوران پسابرجام تصویر و ترسیم شود. بی شک زمینه ها و ظرفیت های توسعه روابط و همکاری های تهران – عشق آباد بیش از آن است که امروزه خود را در حجم کم و محدود تعاملات دو کشور در عرصه های مختلف همکاری سیاسی، اقتصادی و فرهنگی نشان می دهد. ترکمنستان به عنوان یک کشور همسایه با داشتن حدود هزار کیلومتر مرز مشترک زمینی، همسایگی در پهنه آبی خزر، پیوندها و اشتراکات تاریخی و فرهنگی عمیق و ریشه دار فارغ از اینکه شرایط منطقه ای و بین المللی چگونه باشد از اهمیت و اولویت زیادی در روابط و مناسبات دو طرفه برای جمهوری اسلامی ایران برخوردار است و به همین نسبت برای عشق آباد هم داشتن روابطی در سطح بالا با ثبات و در فضایی از دوستی و صمیمیت با تهران ارجحیت دارد. ضرورت ارتقاء سطح روابط و همکاری های فرهنگی مقطع زمانی کنونی، بسترها و ظرفیت های رشد و ارتقاء سطح روابط تهران و عشق آباد را بیش از گذشته در تمام زمینه ها و عرصه های همکاری فراهم کرده و اقتضاء دارد، حجم همکاری های فی مابین با برنامه ریزی دراز مدت و زمان بندی اجرایی دقیق، شاهد جهش و شکوفایی مثال زدنی باشد. در این میان، روابط و مناسبات فرهنگی تهران – عشق آباد با توجه به گستردگی اشتراکات این عرصه، پایه و اساس توسعه روابط دو کشور در سایر عرصه ها هم محسوب می شود و ضروری است نگاه ویژه ای به این بخش از همکاری ها صورت گیرد تا سطح فعلی روابط و مناسبات فرهنگی که متناسب با عمق پیوندها و اشتراکات موجود نیست به جایگاه واقعی و مطلوب خویش دست یابد. در این راستا توجه روابط و مناسبات فرهنگی دو کشور ایران و ترکمنستان با توجه به دیرینگی و وسعت پیوندها و اشتراکات فرهنگی موجود، در سطح حداقلی و یا اگر خوشبینانه نگاه کنیم در سطح متوسط قرار دارد و متاسفانه در دو دهه گذشته از ظرفیت عظیم این بخش برای ارتقاء سطح کلی روابط بهره برداری بهینه و مناسب به عمل نیامده است. اگر چه نمایندگی های دو طرف در پایتخت های دو کشور همواره در تلاش و فعالیت بوده اند اما به نظر می رسد ایجاد تحرک جدی و چشمگیر در این بخش فراتر از تلاش و فعالیت ماموران و کارگزاران میدانی است و نیاز به عزم و اراده جدی سران و مقامات ارشد دو کشور دارد. سفر سال گذشته رئیس جمهور کشورمان به عشق آباد که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم وی را همراهی می کرد، هر چند دست آوردی هم در این حوزه داشت و وزرای فرهنگ دو کشور، یک برنامه مبادلات فرهنگی 3 ساله را که چند سالی در دست پیگیری بود، امضا کردند ولی با این حال، ایجاد تحرک و گشایش جدی در حوزه همکاری های فرهنگی، اقداماتی فراتر از این می طلبد. دادن اختیار و اطمینان به دستگاههای فرهنگی ، علمی و آموزشی دو کشور برای ایجاد ارتباط، تبادل هیئت و عقد قرادادهای همکاری فی مابین و روان سازی روند اداری امور مربوط به این عرصه بویژه از ناحیه طرف ترکمنی می تواند گام موثری در این راستا به شمرده شود. میراث تاریخی و فرهنگی مشترک ایران و ترکمنستان که امروزه در وجود شخصیت های برجسته علمی و فرهنگی سده های گذشته و آثار مکتوب بر جای مانده از آنان و نیز دوره ها و سلسله های تاریخی مشترک نمایان و متبلور است، محمل و بهانه خوبی برای توسعه همکاری های فرهنگی است و دو کشور برای بازشناسی ظرفیت ها و توانمندی های حوزه فرهنگی برنامه ها و اقدامات مشترک زیادی حول محور این شخصیت ها و میراث مشترک می توانند به اجرا در بیاورند. به عنوان مثال می توان به شخصیت مختومقلی فراغی اشاره کرد که مورد توجه هر دو کشور است و ارزش ها و مفاهیم اخلاقی نهفته در آثار این چهره برجسته علمی فرهنگی برای نسل امروز پیام آور سعادت و معنویت است. تاسیس بنیاد فرهنگی مشترک مختومقلی و یا تعیین جایزه کتاب سال مختومقلی برنامه ها و عناوینی هستند که قابلیت توجه و عملیاتی شدن میان دو کشور را دارند. به موازات پرداختن به شخصیت های مشترک، حوزه های تمدن سازی نظیر مرو، نسا، اورگنج ، خوارزم و ... که در حوزه تاریخی و تمدنی مشترک ایران و ترکمنستان قرار دارند نیاز به بازشناسی و تحقیقات و پژوهش های جدید دارند تا عوامل و خاستگاه های تمدنی این حوزه ها بیش از پیش واکاوی و شناخته شده و چراغ راهی برای نسل های امروزی در طی مراحل و مراتب پیشرفت باشند. گنجینه نسخه های خطی موجود در انستیتوی نسخ خطی ترکمنستان که ده ها هزار نسخه دست نویس ارزشمند به زبان های فارسی، عربی، ترکی و ... در خود دارد، موضوع و محور همکاری بکر و پر اهمیتی است که هنوز کار جدی و اساسی روی آنها صورت نگرفته و کارشناسان و متخصصان دو کشور می توانند با تصحیح، چاپ و انتشار آنها به شناخت هویت تاریخی و فرهنگی افتخارآمیز دو کشور کمک شایانی نمایند و نسل امروز را با اتکا به این عقبه غنی بر سکوی پرواز به سوی آینده قرار دهند و افق های عظمت و اقتدار پیش رو را به آنان نشان دهند. پیشرفت های علمی، صنعتی و فناوری جمهوری اسلامی ایران و سطح بالای دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشورمان بستر و فضای مساعدی برای دانشجویان، اساتید و دانشگاههای ترکمنستان بشمار می رود تا با ایجاد ارتباط، تعامل و همکاری های علمی و آموزشی دو سویه، بهره خود را از توانمندی های علمی فناوری کشورمان اخذ کرده و در ارتقاء و رشد علمی و آموزشی خود از این خوان گسترده ذی سهم باشند. متاسفانه در مقطع فعلی، دانشگاهها و مراکز علمی و آموزشی دو کشور در سطح قابل قبولی از ارتباط و همکاری قرار ندارند، در صورتی که دو کشور می توانند با تبادل استاد و دانشجو و انعقاد قراردادهای همکاری علمی و فناوری باب جدیدی در روابط و مناسبات علمی و فرهنگی خود باز کنند. ایجاد گشایش در ارتباطات مردمی و رفت و آمدهای اتباع دو کشور که در گذشته با محدودیت های مقرراتی از ناحیه طرف ترکمنی برخوردار بوده، فرصتی فراهم خواهد کرد تا اتباع دو طرف از ظرفیت های فرهنگی و اجتماعی دو کشور بیشتر بهره برده و شاهد ارتقاء سطح عمومی و کلان روابط و مناسبات ایران و ترکمنستان باشند. از آنجا که دو کشور از ظرفیت ها و شرایط مطلوبی در حوزه توریسم و گردشگری برخوردارند و به واسطه تاریخ چند هزار ساله ، اماکن، آثار و بناهای تاریخی و دیدنی پرشماری را صاحبند، تحقق موضوع بند فوق (ایجاد گشایش در توسعه رفت و آمدها) و برنامه ریزی و همکاری در این حوزه مستعد، به تعمیم و گسترش عرصه های مختلف همکاری فرهنگی کمک و مساعدت چشم گیری خواهد کرد. این عرصه نیز همانند عرصه همکاری های علمی و آموزشی از پتانسیل های خود استفاده لازم را نکرده و به نوعی مغفول واقع شده است. البته به سبب پیشرفت های چشم گیر درمانی و پزشکی کشورمان و نیز وجود بارگاه ملکوتی حضرت ثامن الحجج امام رضا (ع) در مشهد مقدس که مورد احترام برادران و خواهران ترکمن ماست، حوزه توریسم زیارتی و توریسم درمانی تا حدودی مورد توجه اتباع ترکمنستان قرار گرفته و قشرهای مختلف و زیادی از آنان برای زیارت و درمان به کشورمان سفر می کنند. با این حال این حوزه نیز نیاز به سرمایه گذاری بیشتر و برنامه ریزی مناسبتر دارد تا سهم خود را آنچانکه باید در رشد و توسعه سطح روابط و همکاری های فرهنگی دو کشور بخوبی ایفا نماید. درک شرایط و واقعیت های تلخ امروز جهان اسلام نظیر آنچه در غرب آسیا (خاورمیانه) می گذرد و تهدیدهایی که از دل این حرکت های افراط گرایانه بظاهر دینی و فرهنگی برخاسته و متوجه همه ملت ها و دولت های اسلامی شده است، ایجاب می کند تا کشورهایی که هدف این تهدیدات هستند و دو کشور ایران و ترکمنستان هم در این دایره قرار می گیرند، همکاری ها و همفکری های مضاعفی برای مقابله با این خطر ویرانگر داشته باشند. امروزه ترکمنستان به عنوان یکی از پنج کشور منطقه آسیای مرکزی که مورد تهدید جریان های افراطی و تکفیری است می تواند با جمهوری اسلامی ایران که پرچم واقعی مقابله با این خطر و تهدید جدی را بر دوش گرفته در یک جبهه قرار گیرد و همکاری های لازم را با جمهوری اسلامی ایران برای ایجاد یک جبهه فراگیر منطقه ای در مقابل جریان های مخرب افراطی – تکفیری داشته باشد. منبع:خبرگزاری تسنیم
چهارشنبه ، ۴آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تحلیل ایران]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 12]