تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1837289609
امامت در کلام اسلامی
واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: سیدمرتضی در موارد مختلف از کتاب خود به کتاب «الامامه» ابن راوندی استشهاد جسته؛ از جمله در موضوع عصمت ائمه و منصوص بودن آنان و نیز۲۱ در موضوع حجت بودن امام در همه امور شرعی و عقلی۲۲ و نیز در برابر آنان که گفته اند ابن راوندی برای نخستین بار ادعای وجود نص بر امامت حضرت علی بن ابیطالب را کرده، می گوید: او بدون دلیل ادعا نکرده و مخالفان خود را مجبور به پذیرفتن آن ننموده است،۲۳ و علت این اتهام را بدین بیان توجیه می کند که چون مخالفان شیعه، کلامی مجموع در نصرت نص پیش از ابن راوندی نیافتند، لذا او را متهم کردند که مبدع ادعای نص است، در حالی که تصنیف و جمع مطلبی هیچ گاه دلیل بر آغاز قول در آن نمی شود.۲۴ تبرئه ابن راوندی سید مرتضی ابن راوندی را از اتهامات معتزله مبرّا می دارد و در برابر آنان از او دفاع می کند؛ مثلا آنجا که قاضی عبدالجبار از شیخ خود ابوعلی جبائی نقل می کند که گفته است: «بیشتر کسانی که مذهب شیعه را یاری کرده اند، منظورشان طعن در دین و اسلام بوده است و تشیع را فقط وسیله ای برای این هدف قرار داده اند؛ زیرا اگر با اظهار کفر و الحاد می خواستند منظور خود را عملی سازند، کسی از آنان نمی پذیرفت؛ لذا این طریقه را نردبانی برای رسیدن به مقصود ساختند؛ مانند هشام بن الحکم و طبقه او و مانند ابوعیسی وراق و ابوحفص حداد و ابن راوندی!»۲۵ سید مرتضی چنین به مدافعه می پردازد: «ابن راوندی این کتبی را که اسباب بدنامی او شده، به قصد معارضه با معتزله و زورآزمایی با ایشان ساخته؛ چه، معتزله از آمیزش با او اظهار نفرت کردند و او را به قصور فهم و غفلت متهم نمودند و این جمله او را بر آن داشت که این کتب را منتشر نماید تا عجز معتزله را در نقض آنها آشکار سازد و انتقام خود را از آن فرقه بگیرد، والا این راوندی از این تألیفات علناً تبری می جسته و نسبت تألیف آنها را به خود انکار می کرده و به دیگری منسوب می داشته است و شکی نیست که او در این عمل خطاکار بوده، خواه به آنها اعتقاد داشته و خواه معتقد نبوده است. و کاری که ابن راوندی در این راه کرده، نظیر عمل جاحظ یا نزدیک به آن است و اگر کسی کتب عثمانیه و مروانیه و عباسیه و امامیه و رافضیه و زیدیه را که همه تألیف جاحظ است جمع آورَد، می بیند که مؤلف آنها بر اثر اظهار آرای متضاد و رنگ به رنگ سخن گفتن، به چه درجة عظیمی از شک و الحاد و قلّت تفکر در دین رسیده بوده است و هیچ کس نمی تواند مدعی شود که جاحظ به محتویات این کتب عقیده نداشته و بگوید که چون او مقالات مردم و احتجاجات ایشان را نقل کرده، بر او در این عمل جرمی وارد نیست؛ چه، اگر با این قبیل گفته ها بتوان مخالفان را قانع کرد، نظیر آن را در حق ابن راوندی نیز می توان گفت، در صورتی که ابن راوندی در کتبی که نام او را در پیش مردم زشت کرده، هیچ گاه نمی گوید که من به این مذاهبی که حکایت کرده ام، معتقدم و به صحت آنها ایمان دارم، بلکه می گوید دهریه یا موحدین یا براهمه یا مؤمنین به اصل رسالت چنین و چنان می گویند. اگر می شود گفت که بر جاحظ در دشنام گفتن به صحابه و ائمه و شهادت دادن به گمراهی و خروج ایشان از دین گناهی نیست و کلام او در این موارد به منزله نقل قول و حکایت است، به همین ترتیب ابن راوندی هم مجرم نیست و بنابر قرینه فوق، تهمت هایی که بر او وارد ساخته اند، زائل می شود.»۲۶ ماتریدی و واکنش معتزله این تنها سیدمرتضی نیست که ابن راوندی را از اتهامات معتزله تبرئه می کند، بلکه ابومنصور ماتریدی سمرقندی ـ پیشوای فرقه ماتریدیه ـ در کتاب معروف کلامی خود «التوحید» در آنجا که به اثبات نبوت و رد منکران آن پرداخته، از گفته های ابن راوندی استمداد جسته است. نگارنده در مقاله «منابع تازه درباره ابن راوندی» که پیش از این از آن یاد شد، فقراتی از کتاب التوحید را که از ابن راوندی بر رد منکران نبوت نقل شده، به فارسی آورده است.۲۷ پیشوایان معتزله در برابر رد و جواب شدید سید مرتضی بر کتاب مغنی خاموش ننشستند، بلکه به دفاع از قاضی به نقض و رد گفتار سید پرداختند؛ چنان که ابوالحسین بصری ـ شاگرد قاضی عبدالجبار ـ کتابی نوشت و آن را «نقض الشافی فی الامامه» نام نهاد۲۸ و ابویعلی سلاربن عبدالعزیز در نقض بر آن کتاب، به عنوان «النقض علی النقض» نوشت.۲۹ آنچه مسلم است، اینکه کتاب سید مرتضی نه تنها نزد شیعه، بلکه پیش سنیان نیز موقعیتی عظیم پیدا نمود. ابن ابی الحدید ـ دانشمند سنّی معتزلی قرن هفتم و شارح نهج البلاغه ـ در ذیل گفته حضرت امام علی(ع) «انه قد کان علی الامامه وال احداث احداثا» که اشاره به عثمان است، فصل مشبعی از کتاب المغنی و کتاب الشافی در مورد اتهاماتی که مردم علیه خلیفه اقامه کرده اند، نقل کرده است.۳۰ قسمت مهم از این فصل، یازده طعنی است که دشمنان عثمان بر او وارد ساخته اند و قاضی عبدالجبار آن مطاعن را پاسخ داده و سپس سید مرتضی بر پاسخهای قاضی اعتراض نموده است. با توجه به مطالب فوق، اهمیت مسأله امامت در کلام اسلامی روشن گشت و نیز آشکار گردید که کتاب مغنی قاضی عبدالجبار و کتاب شافی سید مرتضی هر یک از مهمترین و مبسوط ترین کتاب احتجاج و مناظره در مسأله فوق بوده است و همین اهمیت موجب گردید که شیخ طوسی کتاب شافی را خلاصه تر و ساده تر سازد تا بیشتر مورد استفاده شیعیان قرار گیرد. تلخیص الشافی شیخ طوسی که از شاگردان سید مرتضی بود، کتاب کلامی دیگر استاد خود را، یعنی «جمل العلم و العمل» شرح کرده که نسخه منحصر به فردی از آن به شماره ۶۵۳ در آستان قدس رضوی موجود است. تلخیص الشافی شیخ طوسی یک بار در سال۱۳۵۱ قمری همراه با کتاب الشافی در تهران چاپ سنگی شده بود و اخیراً نیز چاپ مرغوبی از آن در چهار مجلد به وسیله سید حسین بحرالعلوم صورت گرفته و در سال ۱۳۸۳ در نجف اشرف چاپ شده است. شیخ طوسی در آغاز کتاب می گوید که من کتاب شریف مرتضی را مشتمل بر مسائل مهم امامت و محتوی ادلّه مورد اعتماد اصحاب مان دیدم. او در این کتاب به ذروة علیا و غایت قصوی رسیده و هر کس در این موضوع چیزی نوشته، از او اخذ و اقتباس کرده و به ساحت او فرود آمده است. علاوه بر این، در این کتاب شبهه های قدیم و جدید مخالفان استیفاء شده و سستی آنها آشکار گردیده است؛ ولی او در این کتاب روش آنان که کتابهای دشمنانشان را نقض می کنند، در پیش گرفته و مانند مصنفاتی که ادلّه را جداگانه مرتب می سازند و پرسشهای دشمن را استیفاء می کنند و سپس پاسخ می دهند، رفتار ننموده است. بدین جهت است که این کتاب فقط مورد استفاده آنان که در علم مبرّز هستند، قرار می گیرد و مبتدیان چنان که درخور این کتاب است، از آن بهره ور نمی گردند. و چون جماعتی از اصحاب مشتاق بودند که این کتاب تلخیص شود و مکررات آن ساقط گردد، من عزم بر تلخیص آن گرفتم و در آغاز آن کیفیت اختلاف مردم را در امامت یاد کردم و در برخی از موارد احتجاجاتی افزون بر آنچه در کتاب بود، آوردم. نگارنده در این گفتار مجال آن را ندارد که به بحث درباره مطالب کتاب شافی و تلخیص شافی بپردازد؛ زیرا آن رشته سری دراز دارد و منظور از این مختصر، این بود که روشن سازد که مسأله امامت چگونه در میان ارباب علم کلام مطرح می گشته و کتاب سید مرتضی چه اهمیتی داشته است و نتیجه این گفتار، آنکه شیخ طوسی که با تلخیص کتاب شافی آن اثر مهم را قابل استفاده برای مبتدیان و مستکملان ساخته، نه تنها خدمت بزرگی به شیعه کرده، بلکه یک مسأله مهم کلامی را به آخرین درجه بحث و نظر رسانیده است. در پایان باید اذعان نمود که سید مرتضی و شیخ طوسی توانستند شیعه را مجهز به استدلال و آماده برای دفاع از حق خود بسازند و آن کاستی را که ابن راوندی از آن شکایت داشت و می گفت: «شیعیان با برکناری از علم کلام در برابر مخالفانشان نمی توانند ایستادگی کنند»، جبران نمایند. پی نوشتها: ۲۱ـ الشافی، ص۱۳۱ ۲۲ـ مأخذ پیشین، ص۶۵ ۲۳ـ مأخذ پیشین، ص۱۵۴ ۲۴ـ مأخذ پیشین، ص۹۸ ۲۵ـ کتاب المغنی، ج۲، قسمت۲، ص۳ و الکتاب الشافی، ص۱۲ ۲۶ـ چون ترجمه این قسمت در کتاب خاندان نوبختی عباس اقبال ص ۹۱ و ۹۷ وجود داشت، عیناً از آنجا نقل گردید. ۲۷ـ و نیز رجوع شود به کتاب التوحید (نسخه خطی کتابخانه کمبریج)، صفحه های ۲۰۵، ۲۰۳، ۲۰۱، ۱۹۸، ۱۹۱، ۱۹۰٫ ۲۸ـ طبقات المعتزله، ص۱۱۹ ۲۹ـ ادب المرتضی، ص۱۳۶ به نقل از ریاض العلماء، ص۲۷۹ (نقل از مقدمه سید الذریعه سید مرتضی). ۳۰ـ شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۳۳ـ۳۳۲؛ ج۳، ص۶۹ـ۱
دوشنبه ، ۲آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اطلاعات]
[مشاهده در: www.ettelaat.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 15]
-
گوناگون
پربازدیدترینها