واضح آرشیو وب فارسی:عصر اقتصاد: سمیه بابایی: " باید اجازه دهیم بازارنرخ ها را تعیین کند" این جمله ای است که بارها و بارها شنیده ایم و عده ای که در بکار گرفتن این جمله از مهارت سخنوری خوبی برخوردارند ، برای تفهیم واثبات آن، قداست ویژه ای رابرای رابطه اولیه عرضه وتقاضا وقیمت و بازار رقابت کامل قائل اند، تا جایی که ازآن بنام قانون عرضه و تقاضا نام می برند ، این درحالی است که ترجیع بند مدل سازی های اولیه علم اقتصاد، زمانی که می خواهد تاثیردوپدیده را برهم نشان دهد این جمله ثابت است که "به شرط ثابت بودن سایرعوامل " به عبارت ساده ترکاشفین رابطه ی به اصطلاح مقدس قیمت با عرضه وتقاضا، خودبه خوبی می دانند که بازاررقابت کامل به شرط ثبات درسایرعوامل غیرازعرضه ،تقاضا وقیمت ،می تواند محقق شود، یعنی عوامل برون زای بازارمانند فرهنگ ،شرایط اقلیمی ،شرایط اجتماعی وسیاسی ،نوسانات سایربازارها وامثال اینها می تواند روابط اولیه و در خلاء بین قیمت وعرضه وتقاضا رابه هم بریزد . ازسال 1930به بعد با تسلط دیدگاه های کینزی برسیاست گذاری اقتصادی کشورهای غربی، به مرور قداست مطلق قانون عرضه وتقاضا وبازاررقابت کامل ، رنگ باخت وتفکرات جدیدی که نهادگرایی دراقتصاد را تقویت می کرد رشد یافت، و به مرور همگان پذیرفتند که پدیده هایی مانند انحصار گری ، جنگ و صلح، روابط بین الملل و امثال این ها می تواندبازار رویایی و ایده آلیستی اقتصاددانان کلاسیک را بهم بریزد. این روند تا بدانجا پیش رفته است که درحال حاضرحتی بورس های مختلف هم که از مصادیق عینی بازار رقابت کامل شناخته می شوند ، خودراازاعمال مدیریت فراترازعوامل بازاررقابت کامل بی نیازنمی بیند. در دنیای امروز اظهارنظرهای مقامات مالی آمریکا وچین نقش غیرقابل انکاری را بربازارهای جهان دارند ونوسانات بازار ها در قبل و بعد از اظهارات ادواری مسئولین بانکی و مالی چین و آمریکا، شاهد تغییر مسیر نوسانات بازارهای دنیا هستیم. هم چنین در حال حاضرهیچ کشوری را دردنیا نمی توان سراغ داشت که نرخ ارزخودرا براساس بازاررقابت کامل وغیرمدیریت شده رها سازد وپیوسته این کشورها برای تعیین نرخ ارزخود ازروش شناور مدیریت شده سخن به میان می آورند . غرض ازطرح این بدیهیات اقتصادی مربوط به اظهارات بعضی ازمقامات بانک مرکزی ونظریه پردازان اقتصادخرد درجایگاه اقتصادکلان است که معتقدند باید نرخ ارز ونرخ سود تسهیلات را بازار تعیین کند که بدیهی است همانگونه که دربالا به آن اشاره شد، اولا درکشورما بازارارز وبازارنقدینگی ازشرایط رقابت کامل برخوردارنیستند ،ثانیا بنا به گفته دکترعبده تبریزی مشاوروزیرراه وشهرسازی، برنامه های توسعه ای فرصت کافی برای انتظار کشیدن جهت تنظیم نرخ مطلوب دربازار راندارد. متاسفانه به نظر می رسد کسانی که تعدیل نرخ سود بانکی واصلاح نرخ ارز رابه مکانیزم بازارحواله می دهند ، ذی نفعان ویا عوامل دلبسته به ذی نفعانی هستند که شرایط کنونی رابرای سودآورکردن هرچه بیشترتعدادی بنگاه محدود لازم می دانند و با تکیه بر جایگاه های سیاسی ، به هیچ وجه منطق علمی اقتصاد روز را به اظهارات خود راه نمی دهند. حال سوال این است که درکشورما بازارسرمایه ،بازاراشتغال ، بازار تجارت خارجی ،بازاردستمزد ومعیشت مردم درچه نرخی ازدلاروچه نرخ سودبانکی به تعادل مطلوب می رسد وبازارمعجزه گرپولی وارزی درچه زمانی نرخ های متناسب بابازارهای اصلی کشوررا تعیین خواهد کرد ؟ اساسا بازارهای پولی وارزی کشورسمت وسوی تامین منافع ملی را دنبال می کند یا به سوی منافع تعداد محدودی بنگاه های خاص وغیرمولد گرایش دارد . سوال آخر اینکه ، آیا ما ماموراحیای قانون تنازع بقا درجنگل غرایز هستیم، یامسئولیت ایجاد جامعه مدنی توسعه یافته را به عهده داریم؟ برای تحقق جامعه مدنی مطلوب که همه عوامل مادی و معنوی بتوانند کارکرد منضبط و بهره ور داشته باشند، چه اقداماتی در سیاست گذاری های اقتصادی صورت می گیرد؟ به نظر می رسد قبل ازشروع اجرای برجام، ستاد اقتصادی دولت باید به این سوالات پاسخ صریح وروشنی بدهد.
شنبه ، ۳۰آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: عصر اقتصاد]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]