واضح آرشیو وب فارسی:شبکه خبر: گزارش یونسکو از تاثیر عجیب تحریم ها بر ایران
یونسکو در تازه ترین گزارش خود درباره وضعیت علمی و فرهنگی کشورهای مختلف، تحریم های شدید علیه ایران را عامل توجه مقامات ایرانی به گسترش و تقویت علوم و تولیدات علمی داخلی و استفاده از آن در فناوری های بومی دانست. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شبکه خبر، در گزارش جدید یونسکو آمده است؛ با افزایش فشارهای اقتصادی بر ایران از سویی و کاهش بهای نفت از سویی دیگر، ایران با خواست آیت الله خامنه ای، رهبر معظم این کشور وارد اقتصاد مقاومتی شد. در این طرح اقتصادی، این کشور راهبردهایی را برای رسیدن به هدف هایی تعیین شده سال دو هزار و بیست و پنج صورت داد که در آن مواردی مانند اصلاحات جامع اقتصادی دولتی، اصلاحات براساس اقتصاد دانش بنیان برای طرح های جامع اقتصادی و تبدیل اقتصاد کشور به اقتصاد دانش بنیان، بهینه سازی انرژی، استفاده از یارانه های دولتی برای اصلاحات، افزایش استخدام و تولید ملی برای رسیدن به عدالت اقتصادی و افزایش تولید و مصرف داخلی بخصوص تولیدات و خدمات راهبردی برای کاستن از اتکای وارداتی در عین افزایش کیفیت تولیدات داخلی در کنار تامین امنیت دارویی و غذایی و ترویج تولید کالاهای قابل صادرات به چشم می خورد. همچنین با افزایش شمار دانشجویان در کنار افزایش نیافتن تحقیق و توسعه بین سالهای دو هزار و پنج تا دو هزار و ده، سیاستگزاران ایرانی تمرکز خود را روی افزایش شمار دانشکده های تحقیقاتی براساس چشم انداز دو هزار و بیست و پنج قرار دادند. به این منظور، دولت ایران متعهد به هزینه یک درصدی تولید ناخالص داخلی در دو هزار و شش و حفظ این میزان شد و این در حالی است که هزینه های آموزشی در ایران از یک ممیز یک دهم درصد در دو هزار و شش به سه ممیز هفت دهم درصد تولید ناخالص داخلی در دو هزار و سیزده رسید. همچنین شمار دانشجویان دختر در ایران در سال دو هزار و هفت از شمار دانشجویان پسر پیشی گرفت ولی این میزان بعدها با کاهشی اندک، به چهل و هشت درصد رسید، همچنین حدود چهل و پنج درصد از دانشجویان ایرانی در دو هزار و یازده، در دانشگاه های خصوصی تحصیل می کردند. حضور در همه رشته ها جز علوم طبیعی که ثابت مانده بود، با افزایش همراه بود؛ عمده ترین استقبال از علوم اجتماعی با یک میلیون و نهصد هزار دانشجو و مهندسی با یک و نیم میلیون دانشجو بودند. یک میلیون مرد در علوم مهندسی و بیش از یک میلیون زن در علوم اجتماعی تحصیل می کنند. دانشجویان دختر همچنین یک سوم از دانشجویان پزشکی را تشکیل می دهند. بین سالهای دو هزار و هشت تا دو هزار و دوازده، با وجود پیشرفت ها در دیگر حوزه ها، فقط چهار مورد حق ثبت اختراع در حوزه نانو از سوی اروپا به محققان ایرانی داده شده است. علت این کاستی را می توان در عدم همکاری بخش اجرایی و ساختار قدرت حقوقی برای تقویت حق مالکیت معنوی و نظام اختراعات ملی جست. در سومین برنامه پنج ساله توسعه، این موضوع برای جلوگیری از همپوشانی بین موسسات و وزارتخانه ها، به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری داده شد. بسیاری از شرکت های توسعه فناوری های پیشرفته در ایران دولتی هستند و سازمان توسعه اختراعات و توسعه صنعتی صاحبت دویست و نود مورد از این شرکتهاست که قرار شد تا هشتاد درصد از این شرکت ها در فرایندی ده ساله تا دو هزار و چهارده خصوصی شوند. اولویت های ایران برای تحقیق و توسعه، نشان دهنده اهمیت آنها از نظر دولت است. در علوم پایه و کاربردی، اولویت ها روی مواد چگال، سلولهای بنیادین و طب مولکولی، بازیافت و تبدیل انرژی، انرژی های تجدید پذیر، رمز نگاری و برنامه نویسی است. اولویت در صنایع فناوری نیز روی هوافضا، فناوری اطلاعات و ارتباطات، علوم هسته ای، نانوفناوری و میکروفناوری، نفت و گاز، فناوری زیستی و فناوری های زیست محیطی است. در حوزه هوافضا، ایران هواپیما، بالگرد و پهپاد ساخته است. در اولین هواپیمای بزرگ بدنه خود و افزایش توانمندی انتقال مسافر است زیرا برای هر یک میلیون ایرانی در حال حاضر، نه هواپیما وجود دارد. همچنین ایران در نظر دارد ظرفیت هواپیماهای خود را که در حال حاضر پنجاه و نه نفر است، به هواپیماهای نود تا صد و بیست نفری برساند و فناوری های مربوطه را نیز بهبود بخشد. در حال حاضر سازمان فضایی ایران ماهواره هایی را با وزن پنجاه کیلوگرم ساخته و با استفاده از موشک هایی که در داخل این کشور تولید شده اند، به مدارهای پایینی زمین ارسال کرده است. ایران همچنان سه موسسه مهم تحقیقاتی در حوزه درمان و سلامت دارد، موسسه تحقیقات ملی مهندسی ژنتیک و فناوری زیستی و موسسه پاستور و رازی که موسسه رازی کار تحقیق و تولید واکسن های انسانی و دامی را از سال هزار و نهصد و بیست به این سو به عهده دارد. در فناوری های زیستی کشاورزی، محققان ایرانی امیدوار به اصلاح اقلام کشاورزی مقاوم در برابر آفات و بیماری ها را دارند، البته مقالات محققان ایرانی در زمینه کشاورزی در مقایسه با زمینه های پزشکی کمتر است. ایران همچنین در این سالها به مرکزی برای تحقیقات نانو تبدیل شده است، این تحقیقات با افتتاح مرکز مربوط در دو هزار و دو شروع شد و بودجه این مرکز از صد و سی و هشت میلیون ریال در دو هزار و هشت، به سیصد و شصت و یک میلیون ریال در دو هزار و یازده رسید، هر چند این میزان در دو هزار و دوازده به دویست و پنجاه و یک میلیون ریال کاهش یافت ولی بار دیگر در دو هزار و سیزده، به سیصد و پنجاه میلیون ریال رسید. وظیفه این مرکز، هماهنگی سیاست های عمومی برای توسعه فناوری نانو در ایران و کاربرد آن است. این مرکز تسهیلات و بازار لازم را برای این محصولات فراهم می آورد و ایران در سال دو هزار و چهارده، بر اساس تولید مقالات میان پانزده کشور برتر در این حوزه قرار داشت. همچنین صد و چهل و سه شرکت نانو در این کشور در هشت صنعت ایجاد شده است. هر چند در گزارش پیشین یونسکو گفته شده بود سیاست علوم، فناوری و نوآوری در ایران بیشتر علوم محور است نه با انگیزه فناوری، اکنون می توان گفت سیاست های این کشور در این حوزه، بیش از آنکه بر اساس روند علوم باشد، با اقتضای تحریم هاست. افزایش فزاینده تحریم ها از سال دو هزار و یازده به این سو، محوریت اقتصاد ایران را به بازار داخلی تغییر داد. با ایجاد موانع خارجی برای صادرات، تحریم ها شرکت های دانش بنیان را به محلی کردن تولیدات خود ترغیب کردند. ایران با ایجاد اقتصاد مقاومتی در دو هزار و چهارده، به تحریم ها واکنش نشان داد و سیاستگزاران به سرمایه های انسانی این کشور برای تولید ثروت نگاه کردند و حال به این نتیجه رسیده اند که آینده ایران در گذار به اقتصاد دانش بنیان نهفته است. سیاست آموزشی ایران بیشتر بر مبنای تقویت علوم پایه بود. حال این تمرکز با عوامل دیگر مانند کاهش درآمدهای نفتی، علوم از نیازهای اقتصادی اجتماعی جدا شده است. وضع نامناسب اقتصادی در کنار افزایش شمار تحصیل کردگان و مشکلاتی که آنان برای یافتن کار دارند، زمینه مناسبی را برای تمرکز بیشتر روی علوم و فناوری های کاربردی ایجاد کرده است، از این رو دولت بودجه های خود را متوجه صنایع اختراعی کوچک، کار آفرینان و پارک های فناوری قرار داده است تا فارغ التحصیلان را استخدام کند. تحریم ها یک نتیجه پیش بینی نشده ولی در عین حال خوب نیز داشتند، در حالی که دولت دیگر اتکایی به دلار های نفتی نمی تواند داشته باشد، تلاش خود را بر اصلاحات و کاستن هزینه ها معطوف کرده و بودجه های منظم تری را برای بهبود علوم ارائه داده است. تجربه ایران، چشم اندازی منحصر به فرد را ارائه می کند. بیش از هر تلاش دیگری، افزایش فزاینده اهمیت سیاست های علوم، فناوری و نوآوری نتیجه تحریم هاست و نتیجه دادن این سیاست ها، آینده ای بهتر را برای ایران در پی خواهد داشت.
سه شنبه ۲۶ آبان ۱۳۹۴ - ۱۵:۰۰
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: شبکه خبر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 22]