واضح آرشیو وب فارسی:شفا آنلاین: شفا آنلاین>اجتماعی> امسال را می توان سال سیل نام گذاری کرد. از ابتدای این سال بسیاری از استان های کشور از شمال و سواحل دریای خزر، تا غرب و جنوب غربی و جنوب و شرق سیل های سهمگین و بزرگی را تجربه کردند.به گزارش شفا آنلاین ،میانه های تابستان امسال استان های مازندران، گیلان، تهران، کردستان و همدان این تجربه را از سرگذراندند و با شروع پاییز این تجربه فراگیرتر شد. حدود دو هفته پیش ایلام و لرستان و بخش هایی از خوزستان، هفته گذشته هم بارش شدید باران دست کم ١١ استان را سیل زده کرد؛ از هرمزگان و بوشهر تا سرتاسر استان فارس، کرمان، کهگیلویه وبویراحمد، بخش هایی از سیستان وبلوچستان، یزد و... . حجم بارش ها در برخی از این استان ها به میزانی بود که صحنه هایی بی سابقه را رقم زد. درهمین حال، فارغ از جنبه های اثرات منفی و خسارت های این سیل ها ، بسیاری از کاربران شبکه های اجتماعی و دوستداران طبیعت و محیط زیست، ذهنشان درگیر یک سؤال دیگر است، شاید دیدن نیمه پر لیوان. آنها می پرسند، «آیا این سیل های بزرگ و این حجم زیاد از بارش، کمکی به حل مشکل کم آبی و بی آبی کشور می کند یا خیر؟» همین سؤال را از طرف آنها از چند کارشناس و صاحب نظر در رشته های خشک سالی، مدیریت منابع آب و محیط زیست پرسیده ام. شاهرخ فاتح، رئیس مرکز ملی خشک سالی و مدیریت بحران کشور، مهدی میرزایی دارای فوق دکترای مدیریت منابع آب و حسین آخانی کارشناس محیط زیست و عضو هیأت علمی دانشکده علوم دانشگاه تهران، به این سؤال پاسخ داده اند. پاسخ های این سه کارشناس در ادامه آمده است: شاهرخ فاتح، رئیس مرکز ملی خشک سالی و مدیریت بحران کشور: موضوع خشک سالی را باید از دو منظر نگاه و بررسی کرد؛ یک نگاه بلندمدت و یک نگاه کوتاه مدت. در همه شاخص های جهانی نیز خشک سالی از همین دو منظر تحلیل می شود. بحران آب در کشور ما و تأثیر خشک سالی در بحران آب، موضوعی کوتاه مدت و جدید نیست، مشکل اصلی و کنونی کشور ما بحث خشک سالی های بلندمدت است. در بازه بلندمدت کشور دچار خشک سالی شده و ما در حقیقت بدهی انباشته آب داریم، به همین دلیل با یک بارش کوتاه مدت و سریع که منجر به وقوع سیل های بزرگ هم شود، آن خشک سالی بلندمدت اصلا جبران نمی شود و البته انتظار هم نمی رود که حل شود. با یک بارش مقطعی و سیل آسا، شاید خشک سالی کوتاه مدت حل شود اما بدهکاری انباشته شده آب که در خلال سال های زیاد و به دلایل مختلف به وجود آمده است، حل نشده و باید با تقسیط در درازمدت آن را پرداخت، به همین دلیل من معتقدم به هیچ وجه نباید تصور کرد با یک فصل بارشی مناسب یا حتی بارش های بیشتر از حد مناسب بشود مشکل خشک سالی بلندمدت کشور را حل کرد. وضعیت کشور ما به گونه ای است که تا اواخر تابستان گذشته، بخش های زیادی از کشور دچار خشک سالی بوده که طیف آن از خفیف تا خیلی شدید در برخی نقاط را شامل می شود. بر همین اساس من معتقدم اگرچه سیل قطعا تا حدودی به ما کمک می کند اما خشک سالی بلندمدت را حل نخواهد کرد. اگرچه سیل جنبه های مخرب دارد، اما با سیل ایلام، سد نزدیک این شهر پر شده است، اما آیا سدهای اطراف تهران هم پر شده اند؟ آیا سطح آب های زیرزمینی ما که به شدت کاهش پیدا کرده، بالا آمده است؟ آیا مشکل تالاب ها حل شده است؟» مهدی میرزایی، فوق دکترای مدیریت منابع آب:معمولا برای حل بحران آب و کم آبی، سیل ها کمک خاصی نمی کنند، چراکه حجم زیادی از آب به یکباره می آید و ممکن است در بهترین حالت، یک سد را پر کند. اما حتی در همین مورد هم، چون سیلاب ها با خودشان رسوبات بسیار زیادی می آورند، باعث می شوند عمر مفید سدها کاهش پیدا کند. اگر هم سیل در حوضه آبریزی رخ دهد که سد نداشته باشد، باید آن را بخشی از حوضه عمل طبیعی رودخانه دانست و فقط نشان می دهد طبیعت این رودخانه سالم است. البته در بخش آب های زیرزمینی اثرات این سیل ها متفاوت است، اگر با وسیله ای بشود آب سیل ها را منحرف کرد و اجازه داد که به تدریج در زمین نفوذ پیدا کنند، به طور محدود ممکن است به بهبود وضعیت سفره های آب زیرزمینی کمک کند. اما به اعتقاد من باران های بسیار شدید و سیل های بزرگ اخیر در ایلام، بندرعباس و... پدیده هایی است که منفعت خاصی ندارد که بشود از آن استفاده کرد؛ هیچ منفعتی. چراکه از سیلاب هایی می شود استفاده کرد که در حد سیلاب های معمول سالانه باشند تا بشود برای آنها برنامه ریزی کرد. حسین آخانی کارشناس محیط زیست و عضو هیأت علمی دانشکده علوم دانشگاه تهران:سیل در آب وهوای جایی با اقلیم قاره ای مانند ایران که بارندگی اش هم در فصل های خاصی از سال متمرکز است، نقش بسیار زیادی در شکل دهی رودخانه ها ایفا می کند و مهم ترین نقش را در تأمین آب تالاب ها و دریاچه ها دارد. اگر این سیلاب ها نباشند، به راحتی تالاب ها و دریاچه ها پر نمی شوند چراکه آب اینها از همین طریق تأمین می شود. به نظر من سیلاب، برای بقای طبیعت ایران طبیعی و ضروری است. اما ما همین جا یک مشکل اصلی و بزرگ با وزارت نیرو داریم، چراکه در طول سال های گذشته آنها به بهانه کنترل سیلاب ها مجوز ساخت ده ها سد را با صرف هزینه های هزاران میلیاردی گرفتند و باعث خشک شدن دریاچه ها و تالاب ها شدند. البته این را هم بگویم که سیل، جنبه منفی هم دارد، چراکه اگر در اثر ازبین رفتن پوشش گیاهی، زمین لخت و ناپایدار شده باشد و سیل رخ دهد، منجر به شست وشو و فرسایش شدید خاک به خصوص در شیب های بالا می شود که این خسارت بار است. راهکار اصلی مقابله با نیروی ویرانگر سیل، حفظ پوشش گیاهی است، چراکه وقتی باران می آید، آب به کمک پوشش گیاهی در خاک نفوذ می کند و اگر هم جریان پیدا کند، مانع از فرسایش خاک می شود. اگر دیده باشید، سیل های ویرانگر همیشه همراه خودشان مقدار زیادی گل ولای می برند و انرژی زیادی دارند. با این همه مشکل اصلی این است که جلوی مسیر عبور این سیل ها، سد وجود دارد. اما نکته اینجاست که سیل ها باعث می شوند خاک هم شسته و به شکل رسوبات پای سد ها جمع شوند و کاهش طول عمر مفید آنها را رقم می زند. با این حال وزارت نیرو با استدلال سطح پایین و غیرعلمی «تقویت منابع آبی کشور» و با همین توجیه، هزاران میلیارد از منابع مالی کشور را برای ساخت سدهای مخرب از بین برده اند. درحالی که اگر این سدها نبود، سیل ها و رودخانه ها کار طبیعی خودشان را می کردند و برای طبیعت کشور هم مفیدتر واقع می شدند.شرق
یکشنبه ، ۲۴آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: شفا آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 20]