تبلیغات
تبلیغات متنی
رسانه حرف تو - مقایسه و اشتراک تجربه خرید
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
تاثیر رنگ لباس بر تعاملات انسانی
محبوبترینها
انواع ریل دستگاه‌های CNC + جدول مقایسه معایب و مزایا
خرید سوسیس پرکن اصل با گارانتی
تشخیص دیسک و صفحه اصلی از تقلبی (6 راه ساده)
بهترین روش های چاپ جعبه محصولات + ویژگی ها و کاربردها
بهترین روش های چاپ جعبه محصولات + ویژگی ها و کاربردها
ده راهنمایی برای نوازندگان مبتدی یوکللی
بررسی دلایل قانع کننده برای خرید صنایع دستی اصفهان
راه های جلوگیری از جریمه های قبض برق
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1806869785
ایران و همکاری های انرژی در حوزه خزر: چشم اندازهای دوران پساتحریم
واضح آرشیو وب فارسی:ایراس: با فروپاشی اتحاد شوروی و گشایش فضای روابط خارجی جمهوری های سابق اتحاد، منابع انرژی خزر از سوی قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای به عنوان ظرفیتی مناسب برای توسعه روابط مورد توجه قرار گرفت. اهمیت این منابع برای قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای به حدی بود که برخی از ناظران، برای توضیح روابط انرژی در این منطقه، از واژه «بازی برزگ جدید» بهره گرفتند. در حقیقت، منطقه خزر که از کشورهای ایران، روسیه، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان تشکیل شده، یکی از حوزه های قدیمی ذخایر نفتی و یک منبع مهم تولید انرژی در جهان بهایراس : در نخستین سال های پس از فروپاشی اتحاد شوروی، تلاش های صورت گرفته از سوی قدرت های خارجی برای بهره گرفتن از این منابع از یک سو و تمایل دولت های تازه استقلال یافته به کاهش وابستگی خود به مسکو در حوزه انتقال انرژی از سوی دیگر، به مجموعه ای از پویش ها منجر شد که در تدوین طرح ها و پروژه های مختلف برای انتقال انرژی از این منطقه نمود پیدا کرد. به طور کلی، مهمترین پروژه های انتقال انرژی به خارج از منطقه را می توان در چارچوب پنج مسیر اصلی مورد توجه قرار داد: 1- مسیر غربی: مسیر غربی، نفت و گاز منطقه خزر را از طریق ترکیه و گرجستان (دریای سیاه) به اروپا انتقال می دهد. این مسیر، مورد حمایت ایالات متحده، ترکیه، جمهوری آذربایجان و گرجستان است. مهمترین خطوط لوله در این مسیر عبارتند از باکو- نووروسیسک، باکو- سوپسا، باکو- تفلیس- جیحان، تنگیز- نووروسیسک، باکو- تفلیس- ارزروم و کنسرسیوم خط لوله خزر. 2- مسیر شمالی: این مسیر، نفت و گاز قزاقستان و جمهوری آذربایجان را از طریق دریای سیاه انتقال می دهد. مسیر شمالی، مورد حمایت روسیه بوده و مهمترین خط لوله آن، آتیرو- سامارا است. این خط لوله از طریق خطوط لوله داخلی روسیه به بلاروس، لهستان و مجارستان می رسد. 3- مسیر شرقی: نفت و گاز قزاقستان و ترکمنستان از طریق این مسیر به چین منتقل می شود. این مسیر، مورد حمایت چین قرار دارد و دو خط لوله اصلی آن عبارتند از خط لوله نفتی قزاقستان- چین و خط لوله گازی آسیای مرکزی- چین. 4- مسیر جنوب شرقی: این مسیر از ترکمنستان آغاز و با عبور از افغانستان، به بنادر پاکستان متصل می شود. 5- مسیر جنوبی: مسیر جنوبی، برای عبور از خاک ایران طراحی شده است. به دلیل وجود سه عامل امنیت بالا، طول مسیر و هزینه های پایین تر سرمایه گذاری، مسیر جنوبی نسبت به بقیه مسیرها مقرون به صرفه تر و جذاب تر است. این مسیر می تواند منابع انرژی دریای خزر، آسیای مرکزی و قفقاز را از طریق خلیج فارس و دریای عمان به بازارهای جهانی انتقال دهد. این مسیر همچنین می تواند گاز آسیای مرکزی را از طریق ترکیه به اروپا منتقل کند. در حقیقت، یکی از موضوعاتی که از همان ابتدا مورد اشاره ناظران و متخصصان قرار می گرفت، این بود که ایران، با توجه به ویژگی های منحصر به فرد ژئوپلیتیک و جغرافیایی خود، می تواند بهترین مسیر برای انتقال انرژی خزر، به ویژه به سمت غرب باشد. در این راستا، برخی پروژه ها با محوریت ایران به عنوان مسیر اصلی انتقال انرژی، مورد بحث قرار گرفت. با این وجود، فشار خارجی علیه ایران و به ویژه مخالفت آمریکا با هرگونه طرحی که بتواند موجب افزایش نفوذ ایران در مناطق پیرامونی خود شود، به عاملی بازدارنده در مسیر تعاملات انرژی ایران با دیگر کشورهای منطقه خزر تبدیل شد. شاید بهترین نمونه های این جریان را بتوان در پروژه های مشترک مربوط به ایران و ترکمنستان مشاهده کرد. یکی از پروژه هایی که مورد توجه قرار داشت، خط لوله قزاقستان- ترکمنستان- ایران بود. این خط لوله، می توانست نفت قزاقستان و ترکمنستان را از طریق جزیره خارک در خلیج فارس، به بازارهای بین المللی انتقال دهد. شرایط برای ساخت این خط لوله مساعد بود؛ اما مخالفت مستمر ایالات متحده با هرگونه پروژه ای که به نحوی مرتبط با ایران بوده یا بتواند به ایران نفع برساند، سبب شد این طرح کنار گذاشته شود. در این مورد، واشنگتن به طور غیرمستقیم و از طریق حمایت از خط لوله باکو- تفلیس- جیحان، بر طرح مورد نظر ایران تأثیر گذاشت. افزون بر این، در عرصه گاز طبیعی نیز طرحی برای ساخت یک خط لوله مطرح بود که می توانست گاز ترکمنستان را با عبور از ایران و همچنین ترکیه، به اروپا انتقال دهد. مذاکرات در این زمینه، در سال های 95- 1994 آغاز شد و هدف، ساخت یک خط لوله 1400 کیلومتری بود که با عبور از ایران، به اروپا برسد. قرار بود گاز این خط لوله، توسط ایران و ترکمنستان تأمین شود. با این حال، در شرایطی که این خط لوله در مراحل برنامه ریزی قرار داشت، ترکمنستان ناگهان خود را از آن کنار کشید که دلیل آن، آشکارا فشارهای واشنگتن بود. هزینه تقریبی ساخت این خط لوله تا مرزهای ترکیه، 600 میلیون دلار کمتر از خط لوله باکو- تفلیس- ارزروم بود که بعدتر با حمایت آمریکا ساخته شد. با این حال، مخالفت آمریکا برای ترکمنستان بدین معنا بود که این کشور نمی تواند سرمایه های بین المللی لازم را برای پیشبرد پروژه جذب کند. این تجربیات، آشکارا نشان داد که چگونه یک اختلاف بین المللی مربوط به ایران و آمریکا، می تواند تأثیر منفی بر همکاری های انرژی در حوزه خزر داشته باشد. باید اشاره کرد که از سال 2010 و پس از وضع دور جدید تحریم ها علیه ایران توسط غرب، این روند منفی تشدید شد. اما در شرایط کنونی و در پی موفقیت مذاکرات ایران و گروه 1+5 در حصول توافق هسته ای، برداشته شدن تحریم ها در یک دوره زمانی کوتاه مدت، به امری قطعی تبدیل شده است. در این شرایط، چشم انداز توسعه روابط اقتصادی خارجی ایران، از جمله روابط با کشورهای حوزه خزر در بخش انرژی، به یک موضوع مهم برای بحث بدل گشته است. پس از امضای توافق هسته ای و سپس، آغاز مرحله نخست اجرای آن، انتظار می رود که تحریم های انرژی وضع شده علیه ایران، طی ماه های آتی برداشته شود. با در نظر داشتن این حقیقت، کشورها و شرکت های خارجی در حال تدوین طرح هایی برای ارتقای روابط با ایران و کسب بهره های هرچه بیشتر از این روابط در حوزه های مختلف، به ویژه در حوزه همکاری های انرژی هستند. بنابراین، شرایط کنونی و چشم انداز آغاز دوره ای جدید در روابط ایران و غرب، وضعیت مساعدی را برای توسعه همکاری های انرژی در حوزه خزر با مشارکت ایران به وجود آورده است. این روند جدید، می تواند در همه بخش های مرتبط در حوزه انرژی نمود پیدا کند. در بخش نفت، همکاری میان ایران و دیگر کشورهای حاشیه خزر، تاکنون به قراردادهای «سواپ» محدود بوده است. در این نوع از روابط، ایران نیازهای نفتی مناطق شمالی خود را از کشورهای مجاور (ترکمنستان، قزاقستان و جمهوری آذربایجان) تأمین کرده و معادل آن میزان نفت را در خلیج فارس تحویل می دهد. در این پروژه، نفت از طریق تانکر به بندر نکا منتقل شده و سپس، با عبور از خط لوله نکا- ری، به پالایشگاه های مناطق شمالی ایران انتقال می یابد. اما در شرایط جدید شکل گرفته درباره ایران، خاک ایران می تواند به عنوان یک مسیر ترانزیتی برای انتقال نفت منطقه خزر به بازارهای جهانی از طریق خلیج فارس، مورد استفاده قرار گیرد. شاید داغ شدن دوباره مباحثات پیرامون ایجاد یک کریدور بین المللی میان ازبکستان، ترکمنستان، ایران و عمان، بتواند به تسریع و تسهیل تحقق چنین طرحی کمک کند. در حوزه گاز طبیعی نیز طرح های سابق درباره استفاده از ایران به عنوان یک مسیر ترانزیتی جهت صادرات گاز به اروپا، می تواند احیا شده و به این ترتیب، ایده دیرپای مسیر ارزان و به صرفه جنوبی، به حقیقت تبدیل شود. یقیناً عملی شدن این ایده ها نیازمند زمان است و تا حد زیادی به مشارکت واقعی شرکت های خارجی در حوزه انرژی ایران بستگی دارد. اما نکته اینجاست که نخستین گام به سوی استفاده از فرصت های جدید در حوزه خزر در دوره پساتحریم، برگزاری مباحثات و مذاکرات جدی در سطح سیاسی میان دولت های ذینفع در منطقه و همزمان، انجام مطالعات مقدماتی امکان سنجی درباره این موضوع است. این اقدام، می تواند تصویری واقعی از چالش ها و فرصت های پیش رو فراهم کرده و راه را برای تحقق طرح های موجود هموار کند. نویسنده : دکتر حمید رضا عزیزی ، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، دانشگاه تهران (ارائه شده در کنفرانس بین المللی آکتاو، قزاقستان. 2015)
یکشنبه ، ۲۴آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایراس]
[مشاهده در: www.iras.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 16]
-
گوناگون
پربازدیدترینها