واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
معضلی به نام «لیست تروریستها» در بحران سوریه
آیا عربستان، ترکیه، قطر و برخی دولتهای غربی حاضر هستند تنها ابزارهای میدانی چانهزنی خود در عرصه سوریه را در این لیست وارد سازند؟ آیا طرف ایرانی-روسی-سوری حاضر خواهد بود تا عدم قرار گرفتن نام برخی گروههای معارض در لیست تروریستها را بپذیرد؟
کدام گروههای مسلح در سوریه تروریست محسوب میشوند؟ پاسخ به این سوال شاید در ابتدا آسان به نظر آید تا جایی که همه گروههای مسلحِ معارض در سوریه با گرایشهای فکری و سیاسی مختلف را بتوان تروریستی نامید، اما واقعیت این است که «لیست تروریستها» یک مساله کلیدی است که برای حل بحران سوریه، طرفهای مذاکرهکننده باید به یک اشتراکنظر در خصوص آن دست یابند؛ اشتراکنظری که تا حاصل نشود، شاید طرحهای سیاسی برای پایان بحران، محقق نشود. در قرائت ایرانی، حزباللهی و سوری، هر کسی که علیه دولت رسمی سوریه تفنگ در دست دارد، با احتساب شدت عمل متفاوت، مشغول به اقدام تروریستی است. در این میان، اگرچه گروههایی مانند داعش و جبهه النصره در صدر تندخوترین گروههای تروریستی قرار دارند اما گروه موسوم به ارتش آزاد سوریه، احرار الشام، اجناد الشام، جند الاقصی، فیلق الشام، جیش السنه، جبهه الاسلامیه، جیش الاسلام، شهدای یرموک و … همگی تروریست محسوب میشوند. در این تلقی از تروریسم، اساسا تقسیم گروههای معارضِ مسلح به میانهرو و تندرو هیچگونه نشانی در واقعیت میدانی سوریه ندارد. تلقی روسیه نیز به این قرائت ایرانی-سوری-حزباللهی نزدیک است و بر همین اساس، وقتی جنگندههای روس بر فراز آسمان سوریه به پرواز در آمدند، علاوه بر داعش، مواضع بسیاری از گروههای دیگر را هم مورد هدف قرار دادند تا جایی که حتی ارتش آزاد سوریه که تکفیری نیست هم مورد اصابت قرار گرفت. در مقابل این درک فراگیر از تروریسم، قرائتی وجود دارد که معارضانِ مسلح را مبتنی بر منافع خود، به دو گروه میانهرو و تندرو تقسیم میکند. آمریکا صریحا علیه داعش موضع میگیرد و مدعی مبارزه با آن است اما با اینکه جبهه النصره را در لیست تروریستی قرار داده، به صورت واقعی موضعی علیه آن اتخاذ نمیکند. عربستان، ترکیه و قطر هم بهظاهر علیه داعش موضع میگیرند اما هریک، بخشی از گروههای معارضِ مسلح دیگر را مورد حمایت قرار میدهند. نکته جالب اینکه هیچکدام از این کشورها، عمدتا گروههای مسلحی که مورد حمایت خود نیستند را تروریست نمینامند. البته استثنائاتی هم وجود دارد. مثلا عربستان، مبارزان کرد شمال سوریه که با داعش میجنگند را تروریست نمیداند اما ترکیه این گروه را یک گروه تروریستی خطرناک میداند. در این تلقی عمدتا سعی میشود تا مبارزه با تروریسم به مبارزه با داعش تقلیل یابد. طبیعی است که مبتنی بر قرائت ایرانی-سوری-حزباللهی و تا حدی روسی، ارائه یک لیست از تروریستها بهراحتی امکانپذیر است. اما طرف مقابل، ضمن اینکه در میان خود، باید برای تهیه یک لیست از تروریستها، دست به گزینش بزند و طبیعی است که در این گزینش، دچار اختلافنظرهایی خواهد شد، با حامیان اسد هم دچار مشکلی جدی خواهد بود. لذا یک فهم مشترک از عناوین گروههای تروریستی، معضلی است که در مذاکرات سیاسی برای پایان دادن به بحران سوریه خودنمایی کرده و میکند. در ژنو۱ که در خرداد ۹۱ (ژوئن ۲۰۱۲) برگزار شد، بر تشکیل دولت انتقالی تاکید شد. در بیانیه این نشست عنوان شده بود که اعضای حکومت انتقالی میتوانند از مخالفین دولت و دولت فعلی باشند و حکومت براساس تفاهم متقابل دو طرف تشکیل خواهد شد. یکی دیگر از بندهای مهم این بیانیه، توقف خشونتها و تعهد طرفین به آتشبس بود. دولت سوریه البته مصوبات ژنو۱ را نپذیرفت. بعدها وقتی نشست ژنو۲ در بهمن ۹۲ (فوریه ۲۰۱۴) با حضور ولید المعلم وزیر خارجه سوریه، ائتلاف ملی معارضان و قدرتهای بزرگ بینالمللی و منطقهای برگزار شد، دولت سوریه اصلیترین تمرکز خود را بر «توقف خشونتها» (که در بیانیه ژنو۱ ذکر شده بود) و همچنین مبارزه با تروریسم قرار داد در حالی که معارضان معتقد بودند باید بر سر نحوه تشکیل دولت انتقالی بحث کرد. حتی اگر معارضان، پیشنهاد سوریه مبنی بر تمرکز روی مبارزه با تروریسم و توقف خشونتها را هم میپذیرفتند، باز هم این نشست به نتیجهای دست پیدا نمیکرد چرا که تروریستی بودن یا نبودن گروهها، محل اختلاف جدی طرفین میشد. در نشستی که ۸ آبان امسال (۳۰ اکتبر) در وین و برای اولین بار با حضور ایران برگزار شد، باز هم بر مبارزه با تروریسم تاکید گردید. در بند ۶ بیانیه ۹ مادهای این نشست آمده است: «بایستی داعش و سایر گروههای تروریستی، شامل گروههای قرار گرفته در فهرست شورای امنیت سازمان ملل، و علاوه بر آن گروههای مورد توافق شرکتکنندگان در نشست را شکست داد.» اما سوال جدی این است که تروریستی بودن کدام گروههای معارض، مورد توافق شرکتکنندگان در وین۱ است؟ لاوروف وزیر خارجه روسیه به تازگی گفته است: «گروههای مسلحی که در لیست مورد اشاره وین۱ وارد شوند، حتی پس از آتشبس، هدفی مشروع برای نیروهایی هستند که با تروریسم مقابله میکنند.» لاوروف افزوده: «درخواستهای عمومی برای کنار گذاشتن دولت دمشق به جای تهیه لیست گروههای تروریستی و مخالف، به شکست نشست وین درباره بحران سوریه منجر خواهد شد.» آیا عربستان، ترکیه، قطر و برخی دولتهای غربی حاضر هستند تنها ابزارهای میدانی چانهزنی خود در عرصه سوریه را در این لیست وارد سازند؟ آیا طرف ایرانی-روسی-سوری حاضر خواهد بود تا عدم قرار گرفتن نام برخی گروههای معارض در لیست تروریستها را بپذیرد؟ این دو سوال بسیار کلیدی هستند. سعید ساسانیان رصد، انتهای متن/
94/08/23 - 00:29
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 11]