واضح آرشیو وب فارسی:فارس: /آسیای مرکزی در ماهی که گذشت/
قزاقستان در ماه اکتبر؛ از سفر رئیس جمهور اوکراین تا نشست سران همسود
سفر رئیس جمهور اوکراین به قزاقستان، برگزاری نشست سران جامعه همسود در «آستانه» با محوریت امنیت منطقهای و تلاش قزاقستان برای کنترل سازمانهای غیردولتی از مهمترین تحولات این کشور در ماه اکتبر بود.
به گزارش خبرنگار دفتر منطقهای فارس در بیشکک، مرکز پژوهشی «راهحلهای عاقلانه» با انتشار مطلبی تحلیلی، به بررسی مهمترین تحولات کشورهای آسیای مرکزی در ماه اکتبر سال جاری پرداخته است. بخش نخست این مطلب مربوط به تحولات قزاقستان است. رویدادهای آسیای مرکزی در ماه اکتبر جهتگیری نه چندان قوی سیاسی کشورهای منطقه را نشان داد که بر مقابله با افراطگرایی اسلامی و عواقب آن متمرکز میشود. حوزه سیاست خارجی قزاقستان در ماه گذشته به چند اتفاق محدود میشود. قزاقستان طرفدار حلوفصل مسالمتآمیز مسائل بوده و سعی دارد در هماهنگیها و برنامهریزیهای منطقهای و جهانی سهم خود را داشته باشد. این جهتگیری قزاقستان را میتوان در خودداری از دارا بودن سلاح هستهای در آغاز دهه 90، شرکت در اقدامات صلحجویانه در خاورمیانه و دیگر طرحها مشاهده کرد. هماکنون «آستانه» به شکلی رسمی سعی دارد به چنین سیاست خارجی پایبند باشد بطوریکه در پایان سپتامبر سال جاری رئیس جمهور قزاقستان در نشست سازمان ملل متحد شرکتکنندگان را برای خودداری از رقابت در داشتن تسلیحات و سلاح هستهای در خاورمیانه، برگرداندن قدرت از دست رفته حقوق بینالملل و حل بحران اوکراین فراخواند. فراخوان رهبر قزاقستان با اقدامات وی تأیید گردید بطوریکه در شهر آستانه دومین دوره مذاکرات برای نمایندگان مخالفان سوری و نمایندگان دولت رسمی «دمشق» برگزار شد و با وجود آنکه طرفین بر سر تسلیم سلاحها و آغاز گفتوگوی مستقیم به توافق نرسیدند اما فرآیند جستجوی صلح سیاسی آغاز گردید. همانگونه که سهم قزاقستان در برقراری صلح جهانی و به رسمیت شناختن «نورسلطان نظربایف» به عنوان مذاکرهکننده صلحجویانه بدیهی است، داشتن چنین نقشی در جهان برای آستانه هدف اصلی دیپلماسی قزاقستان است. اولین سفر رسمی «پیتر پاراشنکو» رئیس جمهور اوکراین به قزاقستان در چنین فضایی و همچنین پسزمینه وجود اختلافات زیاد با روسیه قابلتأمل بود. با وجود آنکه بین 2 کشور همکاری تجاری– اقتصادی خوبی وجود دارد اما این سفر برخی اهداف سیاسی را دنبال میکرد. اولا، بحران طولانی در جنوب شرق اوکراین و اوضاع تیم پاراشنکو در عرصه سیاسی داخلی این کشور از بنبست سیاسی دولت اوکراین خبر میدهد. غیر از فشار دائمی برای برگزاری انتخابات در مناطق درگیر بحران، عدم هماهنگی کامل سیاسی با شرکای غربی و نزدیک شدن فصل زمستان، رئیس جمهور اوکراین را وادار میکنند تا خارج از دایره محدود کشورهای متحد خود به دنبال حمایت باشد. قزاقستان برای اوکراین نه فقط به عنوان کشوری که از نظر منابع انرژی ثروتمند است بلکه به عنوان میانجی احتمالی در مذاکرات آینده با روسیه جذاب میباشد. در اینجا یک سؤال منطقی مطرح میشود: «آیا روسیه براساس شرایط امروزی با اوکراین مذاکره میکند؟» معلوم است که خیر، چون مسکو به خطمشی سیاسی خود اطمینان دارد و همچنین میفهمد که اوضاع امروزی پیرامون اوکراین مانند «بازی برای داشتن صبر» میماند. همچنین معلوم است که زمان به نفع «کییف» نیست و دولت کییف از آن باخبر است ضمن آنکه توافقات «مینسک» باید اجرایی شوند زیرا گفتوگوهای بعدی به آن وابسته میباشد. دوما، آشکار است که اوکراین به قزاقستان به خاطر صادرات ذغال، گاز، نفت و غیره برای تأمین امنیت انرژی خود نیاز دارد. سوما، کییف متوجه است که آستانه با وجود آنکه متحد روسیه است، موضع خود را دارد به طوریکه نظربایف چندین بار اظهار داشته است: برای همکاری روسیه و قزاقستان، نباید کسی بر دیگری فشار بیاورد. احتمالا پاراشنکو به دنبال حوزههایی برای همکاری است که موجب تقویت روابط با قزاقستان شوند اما بعید است که پاراشنکو بتواند بدون خبردار بودن روسیه، با قزاقستان بازی کند. از سوی دیگر، جلسه کشورهای مستقل همسود با حضور 11 رئیس جمهور به شکلی قابل پیشبینی برگزار شد. مقابله با گسترش افراطگرایی و ایدههای افراطی، تقویت مرزها با در نظر گرفتن اوضاع افغانستان و دیگر موضوعات در دستور کار این نشست بود. آشکار است که تهدیدات مستقیم برای امنیت منطقه نسبت به جهات تجاری و اقتصادی همکاری، از اولویت بیشتر و بالاتری برخوردار میباشند. همچنین پوشیده نیست که تلاشها در این حوزه دارای جهت مشخصی است و توجه تمام کشورهای آسیای مرکزی را به خود جلب میکند. چنین وضعیتی اجازه این گمانهزنیها را میدهد که روسیه در آینده نزدیک حضور سیاسی و نظامی خود را در آسیای مرکزی و بخصوص در تاجیکستان افزایش میدهد. در حوزه سیاسی داخلی قزاقستان، فعالیتها طبق برنامه تقویت قدرت فعلی پیش میرود ضمن آنکه قزاقستان مانند کشورهای دیگر عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، به تحقق برنامه خود در جهت کنترل حوزه غیردولتی مبادرت میکند. دولت قزاقستان در نظر دارد تا نهاد دولتی واحدی تأسیس کند که برای توزیع پول از بودجه دولتی برای پیشبرد فعالیت سازمانهای غیردولتی بویژه در حوزه اجتماعی، مسئولیت را بر دوش گیرد. سازمانهای غیردولتی بلافاصله واکنش خود را نسبت به این ایده نشان دادند زیرا تقریبا همه آنها از طرف کشورهای خارجی حمایت مالی میشوند. به نظر این سازمانها، نهاد دولتی واحد به دنبال همکاری با این سازمانها نخواهد بود و تنها هدف آن برقراری کنترل بر فعالیت سازمانهای غیردولتی خواهد بود. آشکار است که از 27 هزار سازمان غیردولتی رسمی، بیشتر آنها جوابگوی شاخصهای مطرحشده از طرف دولت نخواهند بود و از بین خواهند رفت. اگر به این وضعیت از زاویهای دیگر نگاه کنیم، درمییابیم که دولت با پیشنهاد حمایت مالی در پروژههای مهم اجتماعی، دوست دارد با سازمانهای غیردولتی همکاری داشته باشد. برخورد قزاقستان با نفوذ کشورهای خارجی کاملاً معلوم است و به طور کلی، آستانه برای حل مشکلی که در تمام کشورهای مستقل همسود با سازمانهای غیردولتی (که قابل کنترل نیستند) وجود دارد، به شکلی عملگرایانه برخورد میکند. با این وجود، حوزه غیردولتی به خاطر اینکه قبلاً برای فعالیت آنها هیچ مقرراتی وجود نداشته و در حال حاضر دیگر اینچنین نخواهد بود، دچار اضطراب شده است. چنین اقدامی از سوی دولت با توجه به شرایط ساخت ایده ملی، پروژه همگرایی اوراسیایی و سابقه بد استفاده غرب از سازمانهای غیردولتی برای دسترسی به اهداف سیاسی خود (به عنوان مثال، در انقلابها در کشورهای مستقل همسود)، توجیه میشود. در قرقیزستان و تاجیکستان نیز چنین فرآیندهایی پیرامون سازمانهای غیردولتی صورت میگیرند ضمن آنکه چنین اقداماتی برای کشورهای آسیای مرکزی منطقی به نظر میآید. همزمان شایعاتی در مورد انحلال پارلمان در ماه نوامبر به شکل فعالی گسترش یافت به طوریکه چندین رسانه قزاقستان این اطلاعات را منتشر کردند. عدهای از تحلیلگران در مقالات خود اظهار داشتند: قوانینی که در پارلمان به تصویب میرسند، کیفیت خیلی خوبی ندارند و به همین خاطر، پارلمان به آمدن «مغزهای تازه » نیاز دارد. گمان میرود که مسئله اصلی فرآیند انتخاباتی پارلمانی مربوط به اصلاحات گسترده خواهد بود که از طرف رئیس جمهور قزاقستان تحت عنوان (100 گام) اعلام شده بود. در این صورت، پارلمان فعلی میتواند قوانین ضروری را در جهت اصلاحات تصویب کند و اعلام انحلال پارلمان با هدف انطباق سیستم سیاسی کشور با نوآوریهای پیشبینی شده صورت گیرد. اقتصاد کشور در سطح باثباتی قرار دارد و نرخ پول ملی نسبت به یک دلار آمریکا معادل 276-277 «تنگه» (پول ملی قزاقستان) را تشکیل میدهد. انتهای پیام/ح
94/08/16 - 09:23
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 28]