واضح آرشیو وب فارسی:روزنامه خراسان: یکی از ویژگی های دوران امامت امام سجاد(ع) که از عصر عاشورای سال ۶۱ تا ۹۵هجری قمری را در بر می گیرد، یکه تازی و استیلای بنی امیه بر جهان اسلام است. این سلطه چنان جبارانه ومستبدانه بود که درواقعه حره، وقتی مسلم بن عقبه، فرمانده لشکر یزید، مدینه را تصرف وغارت کرد، مردم مدینه را واداشت به عنوان بنده یزید با او بیعت کنند. در چنین شرایطی، طبیعی است که مردم از امام(ع) دور باشند، چنان که «ابن ابی الحدید» از امام سجاد(ع) نقل می کند که فرمودند: «بیست نفر در مکه و مدینه یافت نمی شدند که ما خانواده رسول ا...(ص) را دوست داشته باشند.» در چنین شرایطی بود که امام زین العابدین(ع) با استفاده از دعا و نیایش، به انتشار مفاهیم ناب اسلامی در میان مردم پرداختند. با این حال، آن حضرت عرصه فعالیت برای هدایت جامعه را به دعا محدود نکردند. انتشار آثاری مانند «رسالةالحقوق» از سوی امام سجاد(ع)، باعث گسترش هرچه بیشتر مفاهیم اصیل دینی در میان مردم شد. محتوای رسالةالحقوق این رساله، ماهیتی حقوقی و اخلاقی دارد و با نگاهی آسیب شناسانه، درصدد ترمیم و ترسیم هندسه رابطه انسان باخدا، انسان باخود و انسان با جامعه و انسان های دیگر است. در یک دسته بندی کلی، می توان گفت، رساله حقوق هفت نوع حق را برمی شمارد: نخست: حق خداوند(حق مربوط به رابطه انسان با خدا)؛ دوم: حق نفس و اعضای بدن (حقوق مربوط به رابطه انسان با خود)؛ سوم: حق افعال عبادی (حق مربوط به رابطه انسان با خدا)؛ چهارم: حق پیشوایان و سرپرستان (حقوق مربوط به رابطه انسان با دیگران)؛ پنجم: حقوق زیردستان (حقوق مربوط به رابطه انسان با دیگران)؛ ششم: حقوق خویشاوندان (حقوق مربوط به رابطه انسان با دیگران)؛ هفتم: حقوق سایر اصناف جامعه (حقوق مربوط به رابطه انسان با دیگران) لحن تربیتی، رساله حقوق یکی از ویژگی های رساله حقوق امام سجاد(ع)، لحن ارائه مطالب در آن است. این لحن به دور از ادبیات خشک رایج حقوقی است و بیشتر رویکردی اقناعی دارد و نه تحکم آمیز و آمرانه. به همین دلیل، باید گفت، این رساله پیش از آن که یک متن فقهی و حقوقی به شمار رود، منشوری اخلاقی و تربیتی است که می خواهد آسیب ها و کاستی های روابط اجتماعی را درمان و فضایی اخلاقی و انسانی بر آن حاکم کند. بنیان حقوقی سبک زندگی درنگی کوتاه در رساله حقوق امام سجاد(ع) مشخص می کند که حق ا...، مهم ترین و زیربنایی ترین اصل حقوقی سبک زندگی اسلامی است. تصریح آن حضرت در مقدمه رساله حقوق، به خوبی مؤید این مسئله است. امام(ع) در مقدمه می فرمایند: «اِعلَم رحمک الله أن لله علیک حقوقا مُحیطه بک فی کل حرَکه تحرکتها... و اَکبرُ حقوق الله علیک ما اوجبه لنفسه تبارک و تعالی من حَقه الذی هُو اصلُ الحقوق...؛ بدان، خدایت رحمت کند، که خدا بر تو حقوقی دارد که سراپای وجودت را فراگرفته است و در هر حرکت و سکون، هر فرود آمدن، تکان دادن اعضا، به کار گرفتن ابزارها، در همه حقوقی دارد، بعضی بزرگ تر و بعضی کوچک تر. از همه بزرگ تر، حق خود اوست که رعایتش را لازم کرده است ، سایر حقوق، همه فرع هستند. محوریت این حق در سبک زندگی اسلامی چندان پوشیده نیست؛ زیرا در جهان بینی الهی، جهت گیری زندگی به سمت خدا و تقرب به اوست. به همین سبب، مدار زندگی و اصول حقوقی حاکم برآن نیز برخاسته از حق ا... و حقوقی است که خداوند متعال برای سعادت انسان ها تشریع کرده است.
شنبه ، ۱۶آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: روزنامه خراسان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]