واضح آرشیو وب فارسی:فرصت امروز: ایران و ترکمنستان روی هم رفته 28درصد از ذخایر گاز طبیعی شناخته شده جهان را در اختیار دارند. هنگام لغو قریب الوقوع تحریم های اعمال شده علیه ایران، این کشور که بزرگ ترین ذخایر گاز طبیعی جهان را در اختیار دارد، به منظور بهبود شرایط اقتصادی خود که به دلیل تحریم ها رو به وخامت گذارده است، تمام تلاش خود را برای صادرات نفت و گاز خود به اروپا به کار خواهد بست. این موضوع در حالی مطرح می شود که مقامات ایران اخیرا در موضع گیری های خود اعلام کرده اند ایران گاز خود را از طریق خط لوله به اروپا صادر نخواهد کرد. در همین رابطه کارشناسان معتقدند که این اظهارات صرفا برای خشنودی روسیه مطرح شده که این روزها بیش از هر زمان دیگری و به منظور پیشبرد طرح های اقتصادی و سیاسی خود، نیازمند کاهش وابستگی به ترکیه به عنوان مسیر انتقال گاز روسیه هستند. با این وجود ممکن است اتحادیه اروپا قادر به خرید گاز ایران و ترکمنستان تا قبل از سال 2020 میلادی نبوده و نیازی به خرید گاز از این دو کشور نداشته باشد. این در حالی است که اتحادیه اروپا تا به امروز و در زمینه رقابت میان ایران و ترکمنستان برای صادرات گاز به اروپا موضعی کاملا بی طرفانه اتخاذ کرده است. لازم به ذکر است که طبق اظهارات مقامات کمیسیون اروپا، این کمیسیون به منظور تامین امنیت انرژی مورد نیاز اروپا و تنوع بخشیدن به منابع تأمین گاز این قاره، پروژه هایی را که به لحاظ سیاسی و اقتصادی قابلیت عملی شدن داشته باشند، در آینده نزدیک مدنظر قرار خواهد داد. با در نظر گرفتن موضع کمیسیون اروپا، در حال حاضر ایران و ترکمنستان چنانچه در کوتاه مدت موفق به فروش گاز خود به اروپا شوند، تنها مسیری که می توانند به وسیله آن گاز طبیعی خود را به اروپا انتقال دهند، خط لوله TANAP است. در این شرایط ایران می تواند به یک رقیب جدی برای ترکمنستان که چهارمین ذخایر گاز طبیعی جهان را در اختیار دارد، بدل شود. ورود ایران به قاب جغرافیای سیاسی انرژی بدون شک تعادل قدرت در حوزه خزر را با تغییر و تحول مواجه کرده و چشم انداز انرژی در منطقه را تغییر خواهد داد. گفتنی است جمهوری اسلامی ایران نه تنها ممکن است به قدرتمند ترین بازیگر انرژی این منطقه بدل شود، بلکه حتی می تواند ابتکار عمل را نیز به دست گیرد. تمایل ایران به مشارکت در پروژه کریدور گازی جنوبی و ادامه تلاش های تهران برای دستیابی به بازارهای انرژی اروپا کاملا واضح و مشخص است. با این حال ذکر این نکته ضروری است که اگرچه خط لوله (TAP) که در ژانویه سال 2020 میلادی با ظرفیت سالانه 10 میلیارد متر مکعب به بازار انرژی اروپا می رسد، اما پیش از این تمامی قراردادهای مربوط به تأمین گاز مورد نیاز برای انتقال از طریق این خط لوله به امضا رسیده است. با این حال فاز بعدی توسعه پروژه کریدور گازی جنوبی در سال 2026 به بهره برداری خواهد رسید و در آن زمان تنها ظرفیت محدودی به ظرفیت اولیه این خط لوله افزوده خواهد شد. افزایش صادرات گاز طبیعی در میان اولویت های برنامه ششم توسعه اقتصادی ایران که قرار است از ابتدای سال 2016 آغاز شود، قرار دارد. در همین راستا ایران امیدوار است بتواند موج جدیدی از سرمایه گذاری های خارجی را به سوی صنعت انرژی خود روانه کند که در صورت تحقق، این موضوع می تواند زمینه افزایش تولید گاز طبیعی و صادرات سالانه 20 الی 25 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی به اروپا را برای ایران فراهم کند. به عقیده تحلیلگران حوزه انرژی، ایران از ظرفیت قابل توجهی برای صادرات گاز برخوردار است، اما این کشور تا پیش از سال 2020 نمی تواند به بازیگر مهمی در بازارهای گاز طبیعی جهان تبدیل شود چرا که این کشور زیرساخت ها و تکنولوژی لازم را جهت اجرای پروژه های بزرگ و تولید گاز طبیعی در اختیار ندارد. در همین ارتباط باید به این نکته توجه داشت که میادین گازی ایران عمدتا در جنوب این کشور واقع شده اند و تهران از امکانات و زیرساخت های لازم جهت انتقال گاز خود به شمال کشور برخوردار نبوده و برای تامین انرژی موردنیاز بخش های شمالی کشور اقدام به خرید گاز از ترکمنستان می کند. عدم وجود زیرساخت های لازم جهت انتقال گاز به شمال یکی از جدی ترین موانع برسر راه صادرات گاز ایران است. کما اینکه رشد چشمگیر مصرف داخلی نیز از جمله نگرانی های ایران در زمینه صادرات گاز طبیعی به شمار می رود. ترکمنستان یک قدم جلوتر از ایران ترکمنستان در مقایسه با ایران از شرایط مناسب تری برخوردار است. جمعیت کم این کشور و عدم وجود تقاضای بالا برای گاز طبیعی در داخل، به معنای آن است که عشق آباد با چالش مصرف بالای داخلی مواجه نبوده و به همین دلیل از ظرفیت صادرات بالاتری برخوردار خواهد بود. در سال 2013 حجم تولید گاز طبیعی ترکمنستان 62 میلیارد و 300میلیون مترمکعب بوده، در حالی که میزان مصرف داخلی این کشور 22میلیارد و 300 میلیون مترمکعب ثبت شده؛ این در حالی است که براساس برنامه ریزی های صورت گرفته توسط مقامات ترکمنستان حجم تولید گاز طبیعی این کشور تا سال 2030 میلادی به 230 میلیارد متر مکعب خواهد رسید که بخش عمده ای از این گاز به صادرات اختصاص خواهد یافت. موضع دیگری که عشق آباد را در شرایط بهتری نسبت به تهران قرار می دهد، اظهار آمادگی اتحادیه اروپا برای خرید حجم قابل توجهی از گاز ترکمنستان و حمایت از اتصال این کشور به کریدور گازی جنوبی است. گفتنی است در صورت تحقق صادرات گاز ترکمنستان به اروپا و متنوع شدن بازارهای صادرات گاز این کشور، عشق آباد به بزرگ ترین و مهم ترین تامین کننده انرژی در منطقه بدل خواهد شد. ساخت یک سیستم قدرتمند انتقال گاز از شرق به غرب این کشور زمینه را برای انتقال حجم قابل توجهی از گاز طبیعی به بندر «Türkmenbaşy» فراهم خواهد کرد. لازم به ذکر است که بندر مذکور قرار است نقطه آغاز خط لوله «Trans-Caspian» به طول 300 کیلومتر باشد که قرار است ترکمنستان و آذربایجان را از طریق دریای خزر به یکدیگر متصل کند. از نظر فنی خط لوله «Trans-Caspian» تا سال 2020 میلادی به بهره برداری خواهد رسید، اما این پایان کار نیست و موانع سیاسی بسیاری بر سر راه احداث این خط لوله وجود دارد که به تلاش هایی جدی جهت برطرف شدن نیاز دارد. نتیجه گیری زمانی که تحریم های اعمال شده بر ایران لغو شوند، فرآیند تفوق این کشور در زمینه صادرات گاز آغاز خواهد شد، اما این هدف به دلیل نبود زیرساخت های لازم و همچنین تقاضای بالا برای گاز در داخل کشور، تا پیش از سال 2020 میلادی محقق نخواهد شد. این موضوع ترکمنستان را در جایگاه بهتری نسبت به ایران قرار می دهد. بهترین و منطقی ترین راه برای صادرات گاز ترکمنستان به اروپا، احداث خط لوله «Trans-Caspian» و اتصال این کشور به آذربایجان و در پی آن کریدور گازی جنوبی است. اتصال این کشور به کریدور گازی جنوبی نه تنها موجب افزایش امنیت صادرات انرژی این کشور به واسطه متنوع شدن بازارهای انرژی هدف می شود، بلکه می تواند عشق آباد را به یک بازیگر بسیار مهم انرژی در منطقه بدل کند. در همین چارچوب ترکمنستان باید روی الحاق خود به پروژه کریدور گازی جنوبی تمرکز کرده و در اولین فرصت به آن بپیوندد. اتصال ترکمنستان به این پروژه سبب ارتقای نقش آن در بازارهای انرژی جهانی شده و منابع گاز این کشور را با همسایگان آن یعنی ترکیه و آذربایجان یکپارچه خواهد کرد. تنها گذشت زمان است که می تواند پیروز این رقابت را مشخص کند، اما در حال حاضر ترکمنستان تنها کشوری است که از شرایط بسیار مناسبی در مقایسه با سایر کشورهای منطقه و به خصوص ایران برخوردار است. * منبع: مجله گاز طبیعی اروپا
سه شنبه ، ۱۲آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فرصت امروز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 27]