واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاری موج:
۱۰ آبان ۱۳۹۴ (۱۶:۳ب.ظ)
چرا حل بحران سوريه به مشارکت جهاني نياز دارد؟ موج - گروه بين الملل
جنگ داخلي سوريه که اينک وارد پنج سال شده، در حال حاضر بيش از هر بحران بين المللي ذهن دولتمردان جهان را به خود مشغول کرده است. گسترش تهديد سوريه به واسطه نقش تروريست هاي داعش در آن، اين نگراني را به وجود آورده است که تروريسم نوپايي در جهان شکل بگيرد که مديريت آن در دست داعش و مرکز آن در قلب خاورميانه است. ضرورت همکاري کشورهاي مختلف در حل اين بحران بسيار آشکار و نتايج آن قابل پيش بيني است.
آنا ماري سلوتر، مدير سابق برنامه ريزي در وزارت امور خارجه آمريکا، در سال هاي 2009 تا 2011 و استاد علوم سياسي و روابط بين الملل در دانشگاه پرينستون، طي يادداشتي بر نقش موثر کشورهايي درحل بحران سوريه اشاره مي کند که در نگاه اول به نظر مي رسد که آنها منافع مستقيمي در حل اين بحران ندارند. وي با اشاره به منافع اقتصادي اين کشورها در حل بحران سوريه و از سوي ديگر با مبنا قرار دادن منشور سازمان ملل متحد براي همکاري کشورها در رفع تهديدهاي بين المللي، به نقش سازنده کشورهايي نظير آلمان، هند، برزيل، مصر و ژاپن اشاره مي کند.
بحران امنيت جهاني در خاورميانه، گسترش روز افزون آن و آوارگي ميليون ها پناهجوي عراقي و سوري ابعاد وسيعي به خود گرفته است. در حال حاضر بحران سوريه نه تنها همسايگان اين کشور را تحت تاثير قرار داده بلکه تنش هاي اجتماعي و قوميتي آن، گريبان اعضاي دائم شوراي امنيت (به غير از چين) را نيز گرفته است. اکنون وقت آن رسيده که غير از اعضاي دائم شوراي امنيت، کشورهايي نظير آلمان، هند، برزيل، مصر و ژاپن نيز براي حل بحران سوريه قدم بردارند.
عزم جدي براي برون رفت از بحران سوريه مي تواند چشم انداز پايان جنگ داخلي اين کشور را نزديک تر کند و از سوي ديگر هرگونه اقدامي در اين مسير مي تواند به پايان و يا تشديد اين بحران بينجامد. روسيه و ايالات متحده آمريکا پيش از آغاز اقدام عملي و موثر، در حال محک زدن يکديگر در عرصه بحران سوريه هستند. هر کدام از اين کشورها جناح مختلفي را در سوريه مورد حمايت قرار مي دهند. مسکو و واشنگتن مي خواهند اطمينان حاصل کنند که متحدانشان در اين جنگ به پيروزي خواهد رسيد و يا حداقل جايگاه خود را حفظ خواهند کرد.
نياز به گسترش همکاري در اين زمينه و حمايت جدي از شوراي امنيت سازمان ملل بسيار آشکار است. به همين دليل است که جان کري، وزير خارجه آمريکا با روسيه، عربستان سعودي و ترکيه براي جلب حمايت آنان براي دور جديد مذاکرات بين المللي سوريه رايزني کرد. از سوي ديگر، استفان دي ميتسورا، نماينده ويژه سازمان ملل و اتحاديه عرب در سوريه، در حال تدارک دستور کارهاي لازم جهت برگزاري گفت و گوهاي دولت سوريه با مخالفانش است.
در گفت و گوهاي صلح سوريه، گروهي از کشورها هستند که آشکارا و به طور مستقيم در حل بحران سوريه نقش ندارند و حضور آنها نمي تواند کاملا مفيد باشد؛ مانند ائتلافي از کشورهاي آلمان، هند، ژاپن، برزيل و مصر. اما اين کشورها مي توانند اعمال فشارها را بر طرف هاي درگير سوري براي برگزاري گفت و گوهاي صلح به عهده بگيرند.
علاوه بر اين، اعضاي اين ائتلاف مي توانند ساير بازيگران منطقه را نيز متقاعد به تلاش براي دستيابي به يک صلح پايدار در سوريه کنند. به عنوان مثال آلمان پيش از اين دريافته است که تنها راه موثر براي حل بحران پناهندگان، جلوگيري از سرازير شدن آنها به سمت اروپا از طريق ايجاد امنيت در داخل خاک روسيه است. فرانک اشتاين ماير، وزير خارجه آلمان، در ماه سپتامبر با سفر به ترکيه قصد ايفاي نقش ميانجيگري براي استقرار پناهندگان در داخل خاک ترکيه را داشت. وي قصد داشت با دستاويز قرار دادن موضوع پيوستن آنکارا به اتحاديه اروپا، آنکارا را متقاعد به نگهداري آوارگان سوري در خاک خود کند.
ساير کشورهاي مذکور تاکنون عکس العمل قاطعي درباره مذاکرات صلح سوريه از خود نشان نداده اند، اما آنها نيز انگيزه و پيشنهادات کافي براي برون رفت از اين بحران را دارند.
هند و پاکستان منافع زيادي در تقويت تجاري با کشورهاي آسياي غربي به خصوص پس از امضاي توافق هسته اي ايران دارند. هند در انديشه تجديد طرح خط لوله گاز ايران - پاکستان - هند است. اين مساله در صورتي امکانپذير است که ايران، بشار اسد را تشويق به برگزاري مذاکرات صلح با مخالفانش کند.
هند يکي از شرکاي تجاري ايران است که با پشتوانه روابط فرهنگي، اجتماعي، سياسي و اقتصادي ارتباط تنگاتنگي با ايران از جمله همکاري در بندر چابهار هدف دسترسي مستقيم به افغانستان را دارد. همچنين هند که بزرگترين وارد کننده تسليحات از روسيه است، مي تواند از اهرم اقتصادي براي تامين خواسته هايش درباره سوريه بهره ببرد.
از سوي ديگر، سهم بالقوه ژاپن در حل بحران سوريه نه تنها مرتبط با همکاري تهران و توکيو در موضوع انرژي است، بلکه دو کشور ماه گذشته در ديدار وزراي خارجه خود قرارداد سرمايه گذاري دو جانبه را امضا کردند. به دنبال لغو تحريم هاي عليه ايران، ژاپن مي تواند چشم به بازار ايران بدوزد و همکاري اقتصادي خود را با تهران افزايش دهد. تمايل زياد ژاپن به گسترش همکاري اقتصادي با ايران، مي تواند نقطه شروعي براي گفت و گوي دو کشور درباره حل بحران سوريه تلقي شود.
نويسنده در ادامه مطلب خود اشاره مي کند که ژاپن که در حال حاضر خواهان به عهده گرفتن نقش مهمي در جهان است، نبايد از بيان آن واهمه داشته باشد. نکته قابل ملاحظه اين است که ژاپن و هند که خواهان برقراري صلح در سوريه هستند، مي توانند چين را به ايفاي نقش موثر در صلح سوريه برانگيزند.
برزيل با وجود مواجهه با مشکلات داخلي در موقعيتي به سر مي برد که مي تواند به برون رفت از جنگ داخلي سوريه کمک کند. البته اين کمک نه فقط به خاطر روابط تنگاتنگ اين کشور با روسيه، بلکه به خاطر روابط با ترکيه است. نبايد فراموش کرد که اين دو کشور در سال 2010 نقش ميانجيگري را در پرونده هسته اي ايران ايفا کردند.
در نهايت مصر به عنوان کانديدي ديرينه براي عضويت در شوراي امنيت سازمان ملل، داراي روابط تنگاتنگي با کشورهاي منطقه به ويژه عربستان سعودي و ديگر کشورهاي حوزه خليج فارس است که برخي از آنها به طور مستقيم از مخالفان سوري حمايت مي کنند. دولت عبدالفتاح السيسي، رئيس جمهور مصر که بر راه حل جامع سياسي در سوريه تاکيد مي کند، تلويحا از دولت بشار اسد حمايت مي کند، اما نگراني عميق اين کشور از قدرت گرفتن تروريست هاي داعش آشکار است. در نتيجه عبدالفتاح السيسي، کانديد بسيار مناسبي براي اعمال فشار در جهت دستيابي به سازش در سوريه است.
در پايان بايد چنين گفت که بحران سوريه تاثير مستقيمي بر بسياري از اين کشورها ندارد، اما کشوري که خواهان ايفاي نقش موثرتر در جامعه جهاني است، نسبت به حل بحران ها در نقاط مختلف جهان بي تفاوت نيست. منشور سازمان ملل متحد اين زمينه را فراهم کرده و حکومت ها موظفند با شناسايي هرگونه تهديد و يا نقض صلحي با آن به مقابله بپردازند و در مسير برقراري صلح و امنيت بين المللي قدم بردارند. در حال حاضر بحران سوريه تهديدي امنيتي براي جهان محسوب مي شود و همه کشورها بايد در از بين بردن اين تهديد نقشي سازنده ايفا کنند.
سارا دهاز
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبرگزاری موج]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 10]