تبلیغات
تبلیغات متنی
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
طراحی سایت فروشگاهی فروشگاه آنلاین راه‌اندازی کسب‌وکار آنلاین طراحی فروشگاه اینترنتی وبسایت
بهترین دکتر پروتز سینه در تهران
محبوبترینها
جاهای دیدنی قشم در شب که نباید از دست بدهید
سیگنال سهام چیست؟ مزایا و معایب استفاده از سیگنال خرید و فروش سهم
کاغذ دیواری از کجا بخرم؟ راهنمای جامع خرید کاغذ دیواری با کیفیت و قیمت مناسب
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
آفریقای جنوبی چگونه کشوری است؟
بهترین فروشگاه اینترنتی خرید کتاب زبان آلمانی: پیک زبان
با این روش ساده، فروش خود را چند برابر کنید (تست‌شده و 100٪ عملی)
سفر به بالی؛ جزیره‌ای که هرگز فراموش نخواهید کرد!
از بلیط تا تماشا؛ همه چیز درباره جشنواره فجر 1403
خصوصیات نگین و سنگ های قیمتی از نگاه اسلام
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1862489029
واقعیت های منطقه بهبود روابط با ایران را به امریکا تحمیل کرد
واضح آرشیو وب فارسی:اعتماد: محمد ابراهیم ترقی نژاد / قاسم افتخاری برای دانش آموختگان علوم سیاسی و روابط بین الملل نام آشنا است. این نام آشنایی هم از جهت تدریس قریب به 45 سال این رشته علمی در دانشگاه تهران است و خودش می گوید که بسیاری از استادان یا دیپلمات های امروز از شاگردان او بوده اند و برای مثال نام سیدعباس عراقچی و سیدحسین موسویان دو عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای امروز و دیروز را می آورد. در یکی از روزهای پاییزی به سراغ او در دانشگاه تهران رفتیم و با او درباره رویکرد امریکا در دوران پسا برجام و تاثیر برجام در نظم امنیتی منطقه گفت وگو کردیم. این استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل در گفت وگو با «اعتماد»، با اشاره به رویکرد جدید امریکا در خاورمیانه مبنی بر مدیریت تنش ها و دنبال کردن استراتژی انتقال به آسیای شرقی، معتقد است که امریکایی ها می خواهند از ظرفیت های ایران برای کنترل شرایط امروز خاورمیانه استفاده کنند. البته او ابایی هم ندارد که بگوید نوع موضع گیری های دولت امریکا نسبت به ایران بیشتر جنبه سیاست داخلی دارد و مبتنی بر واقعیت های نظام بین الملل نیست. افتخاری با یادآوری تحولات صورت گرفته در ساختار امنیتی خاورمیانه در سال های گذشته تاکید می کند که با اجرای برجام هم این روند، تسریع بیشتری به خود خواهد گرفت و در این تحولات ایران نقش مهمی را بیش از پیش ایفا خواهد کرد. این استاد دانشگاه معتقد است که در این راستا، متحدان منطقه ای امریکا به شرایط جدید تن خواهند داد. مشروح گفت وگوی «اعتماد» با قاسم افتخاری در ادامه می آید. برجام هم اینک به مرحله پذیرش رسیده است و در هفته گذشته، امریکا و اتحادیه اروپایی نیز در بیانیه هایی جداگانه دستورات لازم مبنی بر لغو متوقف شدن تحریم ها را صادر کردند. به نظر شما، با اجرای برجام امریکا نسبت به ایران چه رویکردی را اتخاذ می کند؟ مساله نخستی که باید به آن اشاره کنم، این است که اختلاف میان ایران و امریکا ساختگی است. دو کشور ایران و امریکا نه اختلاف ارضی دارند و نه اختلاف مرزی و نه اختلاف تاریخی جز دو مورد رویداد 28 مرداد سال 32 و اشغال سفارت امریکا. دولت امریکا در زمان آقای خاتمی از بابت نقشش در رویداد 28 مرداد رسما از ملت ایران عذرخواهی کرد. اختلاف ایران با عربستان و قطر و عراق ممکن است زمینه هایی تاریخی داشته باشد ولی اختلاف ایران و امریکا به صورت تاریخی و طبیعی نیست. امریکایی ها از ابتدا علاقه خاصی برای ارتباط با ایران داشته اند. برای درک این مهم، بهتر است آن را در یک چارچوب تاریخی قرار دهیم. در سال 1943 میلادی، سه قدرت جهانی آن زمان یعنی شوروی سابق، امریکا و انگلستان پس از اشغال ایران، نشستی را در تهران برگزار کردند که برای پیشبرد جنگ و اوضاع جهانی پس از پایان جنگ بود. رییس جمهور وقت امریکا در آن زمان، فردی به نام روزولت بود. وی در هنگام خروج از کشور به یکی از مشاورانش که ژنرال برادلی بود، گفت که این ملت که این همه در تاریخ نقش داشته، به چه روزی افتاده است. در آن زمان، تهران مانند یک روستای بزرگی بود و فاقد هر نوع امکانات یک شهر. روزولت در هواپیما، یادداشتی را با این محتوا نوشت که «من بر این عقیده هستم که ما می توانیم در مرز اتحاد جماهیر شوروی یک ویترین پیشرفت را درست کنیم تا کشورهایی که از توسعه عقب مانده اند، بدانند که سرمایه داری چه معجزه ای می تواند در توسعه و پیشرفت کشورهای عقب مانده بکند.» همین یادداشت رییس جمهور امریکا مبنایی شد تا نخستین پژوهش های جامعه شناختی و طبیعی در ایران صورت بگیرد که گزارش این تحقیقات گسترده، هنوز در کتابخانه دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران موجود است. هدف امریکا هم کمک به توسعه ایران بود هر چند که جنبه سیاسی و استراتژیک هم داشت چراکه می خواستند با این کار جلوی گسترش نفوذ اندیشه های مارکسیستی و سوسیالیستی در جهان سوم آن زمان را بگیرند. این تحقیقات سرانجام به برنامه ریزی هایی برای پیشرفت و توسعه ایران با کمک های فکری و مالی امریکا، طی برنامه های توسعه اقتصادی هفت ساله شد که دنباله آنها هنوز هم به صورت برنامه های پنج ساله در کشور ادامه دارد. با توجه به آنچه گفته شد، من از سوی امریکا هیچ مانعی بنیادی برای بهبود و گسترش روابط با ایران مشاهده نمی کنم. از سوی دیگر، امریکا امروز مدعی است که مسوولیت اداره جهان را برعهده دارد. سیاست دولت امریکا هم در شرایط کنونی، مدیریت اختلافات و آرام کردن تنش هاست. در همین چارچوب، خاورمیانه یکی از مناطق پر تنش جهان امروز ما است و ایران هم به یکی از قدرت های بزرگ منطقه ای در ابعاد مختلف تبدیل شده است. برای همین واشنگتن می خواهند با کاهش اختلاف با تهران، به مدیریت منطقه بپردازند و از ظرفیت های ایران برای کنترل شرایط استفاده کنند. ولی با دستیابی به برجام، دولت امریکا مدعی است که مانع از گسترش نفوذ ایران در منطقه خواهد شد. در امریکا دو جریان وجود دارد. یکی، اختلافات میان دو حزب دموکرات و حزب جمهوریخواه است. این دو حزب همواره می خواهند با استفاده از هر بهانه ای و در هر موقعیتی، حزب طرف مقابل را مورد انتقاد قرار دهند تا بتوانند نظر رای دهندگان را برای انتخابات دوره بعدی به سوی خود جلب کنند. دومین مساله، در رابطه با اسراییل و لابی های یهودی است. این جریان ها در امریکا از نفوذ بسیاری برخوردار هستند و رای یهودیان و حمایت های بنیادها و موسسات یهودی از سیاستمداران بسیار با اهمیت و تاثیرگذار است. با توجه به این دو مساله، نوع موضع گیری های دولت امریکا نسبت به ایران بیشتر جنبه سیاست داخلی دارد. آیا اجرای برجام می تواند دیوار بی اعتمادی میان تهران و واشنگتن را کوتاه تر کند؟ وقوع این مساله بستگی دارد که چه اتفاقی در ایران بیفتد. در امریکا هر کدام از دو حزب دموکرات یا جمهوریخواه بر سرکار باشند، خواهان بهبود روابط با تهران خواهند بود. این مساله هم به دلیل شرایط موجود است و واقعیت های منطقه این نوع کنش ورزی را به امریکا تحمیل کرده است تا بهبود روابط با ایران را دنبال کند. هیچ نامزد جمهوریخواهی از برجام حمایت نکرده است و همگی علیه آن سخن گفته اند. در دولت احتمالی جمهوریخواه، آنها هم این رویکرد را دنبال می کنند؟ بله. حرف هایی که هم اکنون درباره برجام و نوع برخورد با تهران زده می شود، ریشه در سیاست داخلی امریکا دارد و مبتنی بر واقعیت های نظام بین الملل نیست. در انتخابات نیز همه نوع حرفی زده می شود و این طبیعی است. به نظر من، اگر ایران براساس برجام به تعهدات خویش پایبند باشد، جمهوریخواهان هم هیچ بهانه ای برای ادامه ندادن رویکرد اوباما نسبت به ایران نخواهند داشت. هم اکنون بهبود روابط با ایران جزو منافع امریکا محسوب می شود زیرا این گونه می تواند با استفاده از ظرفیت ایران در منطقه، ثبات بیشتری را هم در خاورمیانه ایجاد کند و در این صورت، امریکا نیازمند آن همه سرمایه گذاری و صرف آن همه هزینه های هنگفت و اعزام سرباز و دادن تلفات نباشد. به غیر از اجرای کامل برجام از سوی دو طرف، چه اقدامات دیگری به کاهش بی اعتمادی طرفین کمک می کند؟ مهم ترین گام برای کاهش بی اعتمادی در شرایط کنونی، اجرای دقیق و کامل برجام از سوی دو طرف است. اعتماد با حرف ایجاد نمی شود بلکه با عمل به تعهدات شکل گرفته و قوام می یابد بنابراین اگر هر دو طرف به تعهدات شان عمل کنند و نخواهند که از تعهدات خود سرپیچی کنند، گام بسیار مهمی در تنش زدایی برداشته می شود. در مورد مسائل دیگر، باید بگویم که هم امریکایی ها و هم ایرانی ها انتظاراتی متقابل از یکدیگر دارند. مثلا ایرانی ها با مذاکرات هسته ای چند هدف را دنبال می کردند که کوتاه مدت هم است؛ مثل لغو تحریم ها، آزاد شدن دارایی های بلوکه شده ایران و فراهم شدن امکان سرمایه گذاری خارجی در ایران. امریکا هم می خواهد مانع از دستیابی ایران به بمب اتمی شود. از دیدگاه نظام سرمایه داری بهترین راه برای بهبود و گسترش روابط، مبادلات اقتصادی است. این همکاری های اقتصادی در نهایت منجر به همکاری های سیاسی و گسترش روابط در عرصه های دیگر بین المللی هم می شود. به عبارت دیگر، همکاری اقتصادی و مبادلات تجاری در نهایت همکاری سیاسی را هم ایجاب می کند ولی از همکاری سیاسی بدون دادوستد اقتصادی نمی تواند ریشه بدواند و محکم تر شود. من فکر می کنم که امریکایی ها از انجام سرمایه گذاری خارجی در ایران استقبال می کنند. هدف دیگر امریکا، گاز ایران است. هم اکنون اروپای غربی متکی به گاز روسیه است که این وابستگی منجر به این می شود که اروپایی ها نسبت به سیاست های دولت پوتین مقاومت آنچنانی نکنند. امریکا می خواهد با کشاندن گاز ایران به اروپا، از وابستگی متحدان اروپایی اش به روسیه و نفوذ روس ها در غرب بکاهد تا امریکا و اروپا بتوانند با اتحاد بیشتری در مقابل دولت مسکو بایستند. آیا برجام در تغییر ساختار امنیتی منطقه اثرگذار بوده است؟ ساختار امنیتی خاورمیانه در سال های گذشته دچار تحولاتی شده است و با اجرای برجام هم این روند، تسریع بیشتری به خود خواهد گرفت. ایران به دلیل موقعیت ژئوپولتیک و ژئواکونومیک اش، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. ایران بزرگ ترین کشور منطقه است و از نفوذ سیاسی و فرهنگی بسیار زیادی در کشورهای دیگر منطقه برخوردار است. در سال های گذشته نیز توان نظامی و دفاعی ایران هم افزایش یافته است. اگر به گذشته نگاه کنیم، متوجه می شویم که در دهه های گذشته و در زمان شاه، امریکا به دنبال این بود تا ایران نقش منطقه ای بسیار گسترده ای را داشته باشد و در مدیریت منطقه نقش مهمی را بازی کند. در زمان ریاست جمهوری نیکسون هم اساس سیاست های خاورمیانه ای امریکا بر این پایه تعریف شده بود. البته اسراییل و عربستان نیز حضور و نقش داشتند. وقوع انقلاب در سال 57، این نظم و این ساختار امنیتی را برهم زد. ایران اکنون در موقعیتی است که می تواند نقش دوگانه ای را ایفا کند؛ یعنی هم می تواند آرامش را در منطقه حاکم کند و هم می تواند کاری کند که منطقه روی آرامش به خود نبیند. در حال حاضر، سیاست ایران برهم زدن آرامش منطقه نیست. با تحولاتی که در سوریه، یمن، عراق و. . . رخ داده است، ایران حتی بیشتر از امریکا به دنبال ثبات منطقه ای است. این مسائل نشان می دهد که هم ایران و هم امریکا در فرونشاندن بحران های منطقه ای سود مشترکی دارند و با این حساب، من فکر می کنم زمینه برای همکاری مشترک امنیتی دو کشور در این باره فراهم است. البته این همکاری ها به صورت غیررسمی در حال انجام شدن هستند ولی صورت رسمی ندارد و به عنوان مثال در افغانستان و عراق نوعی همکاری های نانوشته و غیررسمی صورت می گیرد. پس می توان گفت که با دستیابی به برجام، جایگاه ایران برای نقش آفرینی های منطقه ای بیش از پیش فراهم شده است؟ در دوره تحریم، سیاست امریکا این بود تا حد امکان ایران را محاصره کند و منزوی سازد. این محاصره و انزوا، فقط اقتصادی نبود بلکه انزوای سیاسی هم بود و برای همین شاهد بودیم هنگامی که دو اجلاس مهم بین المللی در رابطه با سوریه برگزار شد، امریکایی ها به هیچ وجه از ایران دعوت نکردند. آنها تلاش داشتند تا با تحت فشار قرار دادن ایران دست به تغییر رفتار دولت ایران بزنند و در این راستا می گویند که تحریم ها موجب آمدن ایران پای میز مذاکره شد اما به نظر من، در جریان اجرای برجام، این نقشه عوض خواهد شد یعنی امریکا به جای آنکه بکوشد تا ایران را منزوی کند، تلاش دارد تا ایران را به عنوان بازیگری فعال و با نقشی سازنده وارد گود کند. از نظر آنها، ایران تا قبل از دستیابی به توافق هسته ای، بازیگر مطمئنی نبود و معتقد بودند ایران قواعد بین المللی را رعایت نمی کند و برای همین نقشی را در جهت کنشگری ایران در عرصه منطقه ای قایل نمی شدند در حالی که مذاکرات هسته ای و دستیابی به برجام، در تغییر این دیدگاه موثر بود و نشان داد که با جمهوری اسلامی ایران هم می توان مذاکره سازنده داشت. من اعتقاد دارم اجرای کامل برجام می تواند بسیاری از این سوءتفاهم ها را از بین ببرد یا به طور قابل توجهی کاهش دهد. تردیدی ندارم اگر برجام به صورت کامل اجرا شود، ایران می تواند نه تنها به امریکا بلکه به جهانیان نشان دهد که ایران بازیگر موثر و قابل اطمینانی است. من فکر می کنم این مساله می تواند یک دستاورد بسیار مهمی باشد. واکنش متحدان منطقه ای امریکا همچون برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و اسراییل نسبت به این تحولات در نظم امنیتی منطقه چیست؟ هم اسراییل و هم کشورهای عربی بیش از آنکه در جامعه ایران تصور می شود، وابسته به امریکا هستند. این امریکا است که اسراییل را سرپا نگه داشته است. این امریکا است که به میزان بسیار زیادی امنیت عربستان را تامین کرده است. این کشورها می توانند در مسائل جزیی و نه کلان با امریکا اختلاف داشته باشند ولی در مسائل کلان و حیاتی، حتما با امریکا گام برمی دارند. امریکا در چندین نوبت، مانع از مداخله نظامی اسراییل نسبت به ایران شده است بنابراین در چنین مواردی، اسراییل نمی تواند به صورت کامل، مستقل و دلبخواهانه عمل کند. با این وجود، اگر سیاست منطقه ای امریکا تغییر کند، به احتمال بسیار زیاد آنها هم تغییر سیاست خواهند داد. ولی در مساله هسته ای شاهد عصیان متحدان منطقه ای امریکا بودیم. در ماه های گذشته شاهد خرید هنگفت تسلیحات دولت عربستان از روسیه و فرانسه هستیم و بسیاری آن را دهن کجی به امریکا می دانند. در مسائل منطقه ای هم ریاض نظری برخلاف واشنگتن دارد. آیا این مساله می تواند مقدمه ای در تغییر مناسبات منطقه ای امریکا و برخی از متحدان کنونی اش باشد؟ موقعیت کنونی عربستان از جهات بسیار زیادی شبیه موقعیت شاه قبل از انقلاب است. در آن زمان، اکثر تجهیزات نظامی، صنعتی، اقتصادی و... منشا امریکایی داشتند ولی همین شاه، با اتحاد جماهیر شوروی ارتباط برقرار کرد و مقادیر هنگفتی از تسلیحات نظامی را از آنها خریداری کرد ولی در نهایت مشخص شد که خرید تسلیحات و تجهیزات از کشورهای دیگر به معنای کاهش وابستگی رژیم شاه به امریکا نبود. به عبارت دیگر، تا زمانی که عربستان در یک چارچوب معین فعالیت می کند، می تواند مقداری مستقلانه عمل کند ولی وقتی مسائل حیاتی مطرح شود، وابستگی به امریکا اثر خود را نشان می دهد. من می خواهم بگویم افزایش ارتباطات عربستان با روسیه و فرانسه و خرید تجهیزات از آنها، به معنای آن نیست که این کشورها می خواهند وابستگی شان به امریکا را از بین ببرند. آنها در آینده قابل پیش بینی هیچ جایگزینی برای تامین امنیت شان به جای امریکا نمی توانند تصور کنند. من اعتقاد دارم تمامی کشورهای عربی وابسته به امریکا هستند و با تغییر سیاست امریکا، سیاست آنها هم تا حدود بسیار زیادی کاهش می یابد. به فرض تن ندادن آنها به این تغییر به هر دلیلی، امریکا چه سیاستی را نسبت به آنها اتخاذ می کند؟ نخست آنکه احتمال این مساله بسیار کم است. من فکر می کنم اگر این اتفاق رخ بدهد، روابط میان ایران و امریکا نسبت به گذشته، گرم تر خواهد شد. به دیگر سخن، اگر کشوری مانند عربستان بخواهد نسبت به سیاست کلان امریکا سرپیچی کند، از آنجا که امریکا دیگر مایل نیست مانند سابق در این منطقه مداخله نظامی بکند بنابراین واشنگتن با آن کشوری همگام می شود که دست بالا را در منطقه دارد و می تواند حرف موثر را در منطقه بزند و بااطمینان باشد. امریکا هم مانند سابق دیگر به فکر ماندن در منطقه نیست. مشکل امریکا در شرایط کنونی، خاورمیانه نیست بلکه مشکل کنونی امریکا آسیای دور و چین است. هم اکنون چین بزرگ ترین تهدید برای امنیت ملی امریکاست. امریکا فقط یک بار در تاریخ مورد تهاجم نظامی قرار گرفت و آن هم در منطقه اقیانوس آرام و آسیای دور بوده است که ژاپنی ها در جنگ جهانی دوم به بندر پرل هاربور حمله کردند. بنابراین امریکا در این هنگام، بیشتر خود را از این ناحیه آسیب پذیر می بیند. هم اکنون هم استراتژی امریکا بر این اساس قرار گرفته است که تجهیزات و نیروهای خود را به خاور دور منتقل کند و یکی از شرایط این انتقال، آن است که تنش ها در خاورمیانه کاهش یابد ولی اتفاقاتی در خاورمیانه رخ داده است که موجب شده آنها نتوانند این کار را بکنند و مجبور هستند در خاورمیانه موقتا باقی بمانند و حتی مجبور شوند تا سرمایه گذاری بیشتری را هم بکنند. از طرفی، امریکا هم اینک می خواهد پس لرزه های بحران اقتصادی خود را پشت سر بگذارد و برای همین به بازارهای کشورهایی مانند کشورهای خاورمیانه چشم دوخته است. فروش کالا و برقراری مبادلات تجاری هم نیازمند ثبات و صلح است زیرا سرمایه داری از آشوب و درگیری صدمه می بیند. روس ها برای اولین بار پس از فروپاشی شوروی به صورت نظامی به خارج از مرزهای سنتی شان آمده و حملات شان را در سوریه آغاز کرده اند. خاورمیانه در دوران پسابرجام برای روس ها چه اهمیت استراتژیکی دارد؟ من فکر می کنم روس ها علاقه چندانی به اجرای برجام به صورت کامل ندارند. استدلال تان چیست؟ البته با اجرای برجام، منافعی هم دارند ولی از عدم اجرای آن هم منتفع می شوند. آنها از نظر استراتژیکی می خواستند که ایران به هیچ وجه نتواند بمب اتمی بسازد ولی از نظر اقتصادی و از نظر سیاسی، وجود تنش میان ایران و کشورهای غربی به نفع روسیه بوده است. روس ها با وجود این تنش، می توانستند مانع از ورود گاز ایران به بازار جهانی و به خصوص اروپا شوند. این گاز فقط وسیله اقتصادی نیست بلکه اهرم فشار و ابزار سیاسی هم هست. پس روس ها می توانستند تا زمانی که این اختلافات باقی بود، انحصار تامین نیازهای اروپای غربی را در دست داشته باشند. البته امریکا دیگر نیاز چندانی به منابع انرژی خاورمیانه ندارد و احتمالا در سه، چهار سال آینده خود به صادرکننده انرژی تبدیل خواهد شد. از طرفی، روس ها به صورت رسمی یا غیررسمی با چینی ها درباره نفوذ غرب در مناطق مختلف و از جمله شرق آسیا و خاورمیانه همکاری می کنند پس اگر روس ها بتوانند موجب باقی ماندن شرایط کنونی در خاورمیانه شوند، این مساله موجب می شود تا استراتژی انتقال به شرق امریکا هم به تعویق افتد و در واقع به صورت ضمنی به چینی ها در حال کمک هستند. این در حالی است که امریکا می خواهد به هر صورت مانع از گسترش نفوذ چین شود. از چندین سال پیش، چینی ها نفوذشان را در شرق گسترش داده اند و این کار را هم با وجود اختلافات عمیق و دیرپای خود با همه همسایگان انجام می دهند و برای همین دست به تصرف اقیانوس آرام زده اند. جزایری در این اقیانوس وجود دارد که گاهی زیر آب می روند و گاهی پدیدار می شوند. چینی ها از مدت ها قبل در حال ریختن سنگ و خاک روی این جزایر هستند تا آنها را به جزایر قابل سکونت تبدیل کنند و ادعا می کنند این جزایر در ادامه خاک چین است و به این ترتیب، فضا و قلمرو هوایی و زمینی خویش را نسبت به امریکا توسعه می دهند. در مجموع، به نظر می رسد روسیه و چین در این باره به صورت هماهنگ در حال همکاری با یکدیگر هستند تا مانع از انتقال امکانات امریکا و سایر کشورهای غربی به سمت چین شوند. از طرف دیگر، سوریه یکی از پایگاه های سنتی روس ها در خاورمیانه بوده است و نمی خواهند تنها پایگاه شان را در شرق مدیترانه که هم اکنون در سوریه است، از دست بدهند. اگر امریکا به هر دلیلی نخواهد برجام را به صورت کامل اجرا کند یا از ادامه اجرای آن خودداری کند، این اقدام چه عواقبی را برایش به دنبال خواهد داشت؟ در صورتی که ایران تعهداتش را براساس برجام به صورت کامل انجام دهد، بعید است که امریکا بخواهد بازی برهم بزند. یادمان باشد که مساله توافق هسته ای، مساله ایران و امریکا نیست بلکه یک مساله جهانی است و در منظر قضاوت افکارعمومی جهانی قرار دارد. هم اکنون افکارعمومی جهانی به قضاوت نشسته است و می بیند که کدام یک از طرفین به عهد و پیمان خویش وفادار است پس هر طرفی که بخواهد به تعهداتش در برجام پایبند نباشد، فقط شاهد واکنش طرف مقابلش نیست بلکه با واکنش جامعه جهانی هم روبه رو می شود و به نوعی اعتبار سیاسی اش هم به زیر سوال می رود. اگر امریکا به هر دلیلی اجرای برجام را متوقف سازد،آیا این مساله موجب شکاف میان امریکا با اروپا خواهد شد؟ اگر ایران به تعهدات خود عمل کند ولی امریکا بازی به دلیلی مانند روی کار آمدن جمهوریخواهان برهم بزند، به احتمال قریب به یقین، دیگر اروپایی ها در زمینه هسته ای با امریکایی ها همکاری نخواهند کرد ولی باید بگویم که امریکایی ها این کار را نخواهد کرد. از طرف دیگر، امریکایی ها به این نتیجه رسیده بودند که اگر توافق هسته ای صورت نگیرد و این تحریم ها ادامه پیدا کند، رفته رفته اروپایی ها راه شان را جدا خواهند کرد. با این حال و با دستیابی به توافق هسته ای، من فکر می کنم فرصت و شرایطی برای ایران فراهم شده است و در صورتی که زمامداران ایران از آن به صورت دوراندیشانه استفاده کنند، ایران می تواند مشکلات و زیان های گذشته خود را جبران کند. مهم این نیست که دارایی های بلوکه شده ایران آزاد شود یا نشود، مبلغ هنگفتی هم محسوب نمی شود. بخش اعظمی از آنها هم صرف دادن بدهی های دولت خواهد شد و پول دندان گیری نصیب دولت نمی شود. ده ها برابر این پول عاید دولت قبلی شد ولی معلوم نشد که صرف چه اموری شد. پیامدهای برجام بسیار مهم تر از حواشی متن برجام است و آنها می توانند شرایط بی نظیری را برای ایران ایجاد کند. مساله اصلی بازکردن فضا برای سرمایه گذاری خارجی است و این می تواند گره گشا باشد. من نمی توانم قبول کنم که ایران نمی تواند به چین دوم در قیاس خود تبدیل شود. کاملا آشکار است که ایران تشنه سرمایه گذاری خارجی است و سرمایه داران خارجی هم تشنه سرمایه گذاری در ایران هستند. تنها اندکی انعطاف پذیری و مصلح گرایی لازم است تا از این فرصت گرانبها استفاده بهینه به عمل آید. جمله های کلیدی اختلاف ایران با عربستان و قطر و عراق ممکن است زمینه هایی تاریخی داشته باشد ولی اختلاف ایران و امریکا به صورت تاریخی و طبیعی نیست. خاورمیانه یکی از مناطق پر تنش جهان امروز ما است و ایران هم به یکی از قدرت های بزرگ منطقه ای در ابعاد مختلف تبدیل شده است. برای همین واشنگتن می خواهد با کاهش اختلاف با تهران، به مدیریت منطقه بپردازد و از ظرفیت های ایران برای کنترل شرایط استفاده کند. حرف هایی که هم اکنون درباره برجام و نوع برخورد با تهران زده می شود، ریشه در سیاست داخلی امریکا دارد و مبتنی بر واقعیت های نظام بین الملل نیست. اگر ایران براساس برجام به تعهدات خویش پایبند باشد، جمهوریخواهان هم هیچ بهانه ای برای ادامه ندادن رویکرد اوباما نسبت به ایران نخواهند داشت. مهم ترین گام برای کاهش بی اعتمادی در شرایط کنونی، اجرای دقیق و کامل برجام از سوی دو طرف است. اعتماد با حرف ایجاد نمی شود بلکه با عمل به تعهدات شکل گرفته و قوام می یابد. در دوره تحریم، سیاست امریکا این بود تا حد امکان ایران را محاصره کند و منزوی سازد. این محاصره و انزوا، فقط اقتصادی نبود بلکه انزوای سیاسی هم بود و برای همین شاهد بودیم هنگامی که دو اجلاس مهم بین المللی در رابطه با سوریه برگزار شد، امریکایی ها به هیچ وجه از ایران دعوت نکردند. تمامی کشورهای عربی وابسته به امریکا هستند و با تغییر سیاست امریکا، سیاست آنها هم تا حدود بسیار زیادی کاهش می یابد. اگر کشوری مانند عربستان بخواهد نسبت به سیاست کلان امریکا سرپیچی کند، از آنجا که امریکا دیگر مایل نیست مانند سابق در این منطقه مداخله نظامی بکند بنابراین واشنگتن با آن کشوری همگام می شود که دست بالا را در منطقه دارد و می تواند حرف موثر را در منطقه بزند و بااطمینان باشد. هر طرفی که بخواهد به تعهداتش در برجام پایبند نباشد، فقط شاهد واکنش طرف مقابلش نیست بلکه با واکنش جامعه جهانی هم روبه رو می شود و به نوعی اعتبار سیاسی اش هم به زیر سوال می رود. امریکایی ها به این نتیجه رسیده بودند که اگر توافق هسته ای صورت نگیرد و این تحریم ها ادامه پیدا کند، رفته رفته اروپایی ها راه شان را جدا خواهند کرد.
یکشنبه ، ۱۰آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اعتماد]
[مشاهده در: www.etemadnewspaper.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 21]
-
گوناگون
پربازدیدترینها