محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830261487
آیا20 سال بعد جنگلی در زاگرس باقی خواهد ماند؟
واضح آرشیو وب فارسی:هدانا: تهران- ایرنا- روزنامه ایران در صفحه محیط زیست به آسیب های پیش روی جنگل های زاگرس و لزوم پیشگیری از گسترش زوال اکوسیستم آن پرداخته است.در این گزارش که در شماره پنجشنبه هفتم آبان 1394 خورشیدی به قلم مژگان جمشیدی انتشار یافته، آمده است: زاگرس که محصول چندین هزاره کار طبیعت است، از تاریخی بلند بالابرخوردار بوده و نه تنها از دیدگاه تاریخ طبیعی سرزمین، بلکه به عنوان بیومی طبیعی که به بخش وسیعی از فضای سرزمین هویت و حیات می بخشد دارای ارزش اکولوژیکی و فرهنگی بالایی بوده، به همین دلیل نابودی تدریجی آن را که توسط نسل کنونی رقم خورده، می توان بزرگترین تراژدی تاریخ طبیعی کشور معرفی کرد. اما آنچه امروز بیوم زاگرس را به سال های آخر حیاتش نزدیک کرده، نه صدای تبر است نه خراش های جانسوز اره های جور واجور و نه سیاهی زغال و شخم عمیق تراکتورها! سدها و طرح های متعدد انتقال آب هم همچنان با سرعت در دست اجرا هستند و به موازات افزایش دمای زمین و منطقه و کاهش بارندگی ها در سال های اخیر، هجوم ریزگردها نیز بیش از پیش از داخل و بیرون از مرزهای ایران شدت گرفته و دامنه های غربی زاگرس را در زیر پوششی از غبار مدفون ساخته است و اکوسیستمی که دهه هاست از سوی معدنکاران و کشاورزان و سدسازان و دامداران و شهرسازان مورد هجومی بی سابقه قرار گرفته و توان تجدید حیاتش را هم بیش از یک قرن است که از دست داده اکنون بیش از هر زمان دیگری در طول تاریخ 14 هزار ساله شکل گیری اش، آسیب پذیر شده و اینجاست که موجوداتی که سال ها بود در جنگل همزیستی مسالمت آمیزی با درختان و درختچه ها داشتند به آفت تبدیل می شوند. زخمی که سوسک های چوبخوار بلوط و قارچ زغالی در 6-5سال گذشته بر پیکره زاگرس وارد کردند نتیجه چند دهه سوء مدیریت در منابع جنگلی کشور و بهره کشی و دخالت های نابجای ما در زاگرس است. بواقع زخمی است که انسان به واسطه دخالت های نابجا و فشار بیش از حد بر طبیعت زاگرس در دهه های اخیر ایجاد کرده و اکنون زاگرس را در زوال کامل اکوسیستمی قرار داده است. زوالی که اگرچه می تواند به مثابه زنگ خطری جدی برای امنیت غذایی، اجتماعی و اقتصادی کشور تلقی شود، اما شواهد نشان می دهد هنوز هم مسئولان را آن طور که شایسته است برنتافته اینقدر که در عمل هیچ تغییری در الگوهای توسعه ای ایجاد نشده و تحرک و شتابی در فرآیند تهیه و اجرایی کردن برنامه آمایش سرزمین ایجاد نشده است. بر اساس برآورد زنده یاد کریم ساعی، مساحت این جنگل ها در سال 1321 حدود 10 میلیون هکتار بوده که به دلیل قطع بی رویه و غیر اصولی به کمتر از هفت میلیون هکتار در دهه پنجاه کاهش پیدا کرده است. بر اساس اعلام مدیر کل جنگل های خارج از شمال درحال حاضر مساحت این جنگل ها 6میلیون هکتار تخمین زده می شد. در حال حاضر یازده استان کشور در حوزه رویشگاه زاگرس قرار دارد و زاگرس بالغ بر 42 درصد جنگل های کشور را تشکیل می دهد که در محدوده ای 30 میلیون هکتاری پراکندگی دارد. زاگرس تولید کننده 40 درصد منابع آب شیرین کشور بوده و 80 درصد جمعیت عشایری ایران را در خود جای داده است. اگرچه در این جنگل ها تاکنون بالغ بر 180 گونه درختی و درختچه ای شناسایی شده است اما تنوع گونه ای گیاهان زاگرس بیش از 2400 گونه را شامل می شود که خود نمایانگر ارزش ژنتیکی این جنگل هاست. **وضعیت موجود جنگل های زاگرس بیش از 60 درصد جنگل های زاگرس در کلاسه انبوهی جنگل تنک(تاج پوشش 5 تا 25 درصد) قرار دارد و عمده پدیده خشکیدگی جنگل در مناطقی که تاج پوشش کمتر از 25 درصد داشته اند گزارش شده است. شیرین ابوالقاسمی، مدیر طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی در گفت و گو با «ایران» می گوید: 60 درصد جنگل های زاگرس در مخاطره خشکیدگی قراردارد که اگر دیر بجنبیم شاید تا 20 سال دیگر، جنگلی در زاگرس باقی نماند.» جنگل های دانه زاد زاگرس، عمدتاً درختان کهنسالی هستند که در معرض خطر پوسیدگی و باد افتادگی قرار دارند و چون امکان رویش طبیعی دانه های بلوط در کف جنگل به دلیل کشت زیر اشکوب و چرای بی رویه دام چندین دهه است که دیگر وجود ندارد احتمال نابودی کامل اکوسیستم جنگلی زاگرس بیش از پیش قوت می گیرد. از این رو اجرای طرح های حفاظتی، خروج دام از جنگل و جلوگیری از کشت زیر اشکوب در سراسر زاگرس می تواند به عنوان یکی از راهکارهای حفاظتی موثر به بقای جنگل در سال های آینده کمک کند. با وجود این مدیر طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی می گوید: «تفکر حفاظتی در سازمان جنگل ها و مراتع کمتر وجود دارد به همین دلیل است که می بینیم امروز در بسیاری از مناطق حفاظت شده و پارک های ملی، حضور دامدارانی که پروانه چرای دام دارند و این پروانه ها را سازمان جنگل ها و مراتع صادر کرده مشکل ساز شده است.» بر اساس مطالعات طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی چرای مفرط و کوبیدگی خاک در اغلب مناطق جنگلی زاگرس وجود دارد. زراعت دیم در اغلب اراضی جنگلی، مانع هر گونه زادآوری درختان است و به علت فرسایش بالا(نرخ فرسایش خاک بین 30 تا 40 تن در هکتار در زاگرس) خاک این منطقه فاقد هوموس بوده و خاک حاصلخیز از بین رفته است. شیرین ابوالقاسمی در این باره به ایران می گوید: «چون خاک حاصلخیز از بین رفته یا از طریق رودخانه به دریا رفته یا پشت دریچه سدها انباشته شده، محصول مناسبی عاید کشاورزان نمی شود از سوی دیگر به جای بهره گیری از روش های کارآمد در تولید محصولات کشاورزی، کشاورزان توسعه سطح زیر کشت را در برنامه های خود قرار داده اند که در نتیجه جنگل ها به زمین کشاورزی تبدیل شده و کشت زیر اشکوب به طور افسار گسیخته ای گسترش یافته است. از سوی دیگر با وجود محدودیت منابع آبی و افت سفره های آب زیرزمینی، الگوی کشت سلیقه ای و غلط همچنان ادامه دارد و محصولاتی کشت می شود که نیاز آبی بالایی دارند. مثلاً کاشت غلات جای خود را به گندم داده و تمامی ارتفاعات و شیب های زاگرس زیر کشت محصولات باغی پر آب همچون سیب رفته است.» ابوالقاسمی می افزاید:« اگر بهای آب مصرفی در فرایند تولیدات باغی محاسبه شود هر کیلو سیبی که در این منطقه برداشت می شود قیمتی حدود 320 هزار تومان خواهد داشت و این یعنی کشت این محصول صرفه اقتصادی ندارد و فقط منابع آبی ما را هدر می دهد. در حال حاضر در سر شاخه رودخانه کر در منطقه کامفیروز در استان فارس، کشاورزان به روش سنتی و در مقیاس وسیع برنج می کارند، بعد شما می خواهید آبی هم باقی بماند که به دریاچه های بختگان و پریشان و مهارلو برود تا خشک نشود؟» بر اساس آخرین نتایج به دست آمده از مقایسه تصاویر ماهواره ای توسط طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی، سطح اراضی دارای پوشش طبیعی جنگلی در زاگرس مرکزی، از حدود 360000 هکتار در سال 1975 به 263000 هکتار در سال 2007 کاهش یافته است که کاهش 96 هزار هکتاری را در مدت سه دهه نشان می دهد. بیشترین میزان تبدیل اراضی جنگلی نیز در محدوده سه میلیون هکتاری زاگرس مرکزی، به کاربری کشاورزی بوده است به طوری که در مجموع 85800 هکتار از رویشگاه های جنگلی طی سال های 1975 تا 2007 به مزارع کشاورزی تبدیل شده است. مدیر طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی تاکید می کند در بسیاری از مناطق زاگرس 2.8 برابر ظرفیت موجود دام در منطقه است که در برخی نقاط این رقم تا حد 7 برابر حد مجاز هم می رسد. از این رو آنچه امروز از جنگل های زاگرس باقی مانده، جنگلی است آسیب دیده که نه فقط تراکم خود را از دست داده بلکه تنوع ژنی اش هم در بسیاری از مناطق از دست رفته است. ابوالقاسمی می گوید:«برای اینکه روند تخریب را بهتر درک کنید باید بگویم در محدوده زاگرس مرکزی از مجموع 707 هزار هکتار جنگل، فقط 7500 هکتار جنگل با تاج پوشش بالای 75 درصد باقی مانده که این لکه هم فقط در منطقه حفاظت شده دناست.» **شیوع بیماری در جنگل های بلوط ایران برای نخستین بار خشکیدگی درختان بلوط در استان ایلام و در سال 1388 مشاهده و گزارش شد. بر اساس نمونه برداری های انجام شده از جنگل های زاگرس، در ابتدا یک نوع قارچ که عامل بیماری زغالی بلوط با نام علمی Biscogniaxia mediterana بود مورد شناسایی قرار گرفت و به عنوان عامل اصلی خشکیدگی درختان بلوط معرفی شد. علاوه بر این موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور 3 گونه سوسک چوبخوار هم در بین درختان خشکیده شناسایی کرد. قارچ زغالی و سوسک های چوبخوار در استان های ایلام، فارس، لرستان، کهگیلویه و بویر احمد، کرمانشاه، خوزستان و چهارمحال وبختیاری با شدت و ضعف متفاوت در پنج سال گذشته گسترش یافت تا جایی که بیش از یک میلیون و صد هزار هکتار از جنگل های زاگرس را نابود کرد. شدت و تراکم خسارات وارده به درختان بلوط در استان های متعدد مختلف بوده به طوری که بیشترین مساحت آلودگی در استان ایلام دیده شده است. **خشکیدگی 20 درصد جنگل های زاگرس ایلام، لرستان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، چهارمحال و بختیاری و خوزستان به ترتیب 7 استانی هستند که با مساحتی بالغ بر یک میلیون و 131 هزار هکتار بیشترین پدیده خشکیدگی بلوط را داشته اند به طوری که در استان ایلام بیش از 640 هزار هکتار و در لرستان بالغ بر 270 هزار هکتار از جنگل های بلوط دچار زوال اکوسیستمی شده اند. اما از این میزان، تنها 106 هزار هکتار کاملاً خشک شده که 64 هزار هکتار آن در ایلام و 27 هزار هکتار نیز در استان لرستان گزارش شده است. در سایر مناطق جنگلی نیز بین 15 تا 70 درصد خشکیدگی گزارش شده است. خوشبختانه خشکیدگی بلوط و گونه های جنگلی زاگرس از ابتدای سال 93 به دلیل کاهش دمای هوا در زمستان و بارندگی های نسبتاً خوب تا حدی متوقف شده و با بودجه 60 میلیارد تومانی که دولت اختصاص داده چندین طرح از جمله طرح های بهسازی و پرورشی جنگل، طرح نهال کاری با مشارکت مردم و طرح مدیریت منابع جنگلی آغاز شده است. **خشکیدگی جنگل چگونه تشدید می شود؟ سازمان خواربار جهانی (FAO ) مهمترین عوامل تاثیر گذار در ایجاد پدیده خشکیدگی اکوسیستم های جنگلی را همسال و خالص بودن جنگل ها و کاهش تنوع گونه ها، تخریب ساختار و بافت خاک جنگل و نبود تهویه مناسب در خاک، آسیب به جنگل در اثر تخریب اکوسیستم با دخالت انسانی، کاهش سطح منابع آب زیر زمینی، طغیان آفات و امراض، آلودگی های صنعتی و آلودگی هوا عنوان می کند. کارشناسان ایرانی نیز افزایش ناگهانی دما در زون گرمسیری و نداشتن تناسب با سرشت اکولوژیکی جنگل، ورود ریز گردها و افزایش مشکلات فتوسنتزی در دامنه های رو به غرب و جنوب غربی را مهمترین عامل تشدید خشکیدگی و هجوم آفات معرفی می کنند. مدیر طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی می گوید:« عمق کم ریشه بلوط در خاک های سنگین و وابستگی زیاد آن به ریشه های سطحی و آسیب هایی که از شخم های عمیق می بیند، ضعف بیولوژیک ناشی از تنش گرمایی و کم آبی، ناتوانی ریشه برای تامین نیازهای آبی اندام هوایی پرحجم، هجوم سوسک ها و در نهایت قارچ زغالی از جمله عوامل تاثیر گذار در تشدید معضل است. هر چه جنگل تنک تر باشد تبخیر سطحی ناشی از کاهش انبوهی جنگل نیز بیشتر می شود، در این میان کاهش تنوع و اختلاط گونه ای، نامناسب شدن شرایط لازم برای زاد آوری طبیعی، نبود نهال ها یا پاجوش های جوان مقاوم و از بین رفتن تعادل اکولوژیک و حذف گونه های آفت خوار، آسیب پذیری بلوط ها را بیشتر می کند.» به گفته او بررسی ها نشان می دهد رابطه معنی داری بین کاهش شمار جمعیت دارکوب ها در جنگل های زاگرس و افزایش سوسک چوبخوار وجود دارد، زیرا لارو این سوسک، یکی از طعمه های مورد علاقه دارکوب ها محسوب می شود که متاسفانه به دلیل دخل و تصرف های شدید انسانی و کشتار دارکوب ها با این تصور که آنها میوه های درختان را از بین می برند باعث شده تا امروز شاهد طغیان سوسک چوبخوار در جنگل های زاگرس باشیم، از سوی دیگر موسسه دفع آفات کشور نیز بر پایه باورهای غلط مردمی دارکوب ها را آفت می پندارد و همچنان در صدد مبارزه با دارکوب هاست! زاگرس اگر نابود شود، بیابانزایی، فرسایش بادی و ریزگردها تشدید می شود. تغییرات کمی و کیفی در منابع آب شیرین کشور چالش جدیدی را ایجاد خواهد کرد، کاهش تنوع زیستی و تغییر در جوامع گیاهی و حذف برخی از گونه های با ارزش کلیماکس، امنیت غذایی و بهداشتی ساکنان نیمی از ایران را تحت الشعاع قرار خواهد داد و اثرات ناشی از تغییرات اقلیمی در کشور تشدید شده و موج جدیدی از پدیده پناهندگی زیست محیطی در کشور به راه می افتد. دکتر تقی شامخی، استاد بازنشسته دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران می گوید:« اگر فکر اساسی برای چرای بی رویه دام و کشت زیر اشکوب در جنگل نشود اقدامات سازمان جنگل ها در بلند مدت کم اثر خواهد شد، چرا که بحث ما خشکیدگی تک درختان و برداشت آنها نیست نگرانی ما امروز زوال اکوسیستم زاگرس است که همچنان در حال پیشروی است.» *منبع: روزنامه ایران **گروه اطلاع رسانی**9165**1732
پنجشنبه ، ۷آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: هدانا]
[مشاهده در: www.hodana.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 21]
-
گوناگون
پربازدیدترینها